حیوان خانگی را جایگزین من نکن!

نسبت طرحواره‌های شخصیتی با گرایش افراد به حیوانات خانگی

حیوان خانگی یا (Pet) مفهومی است تقریباً وارداتی که چندسالی می‌شود به زندگی ما ایرانی‌ها، اضافه شده است. هرچند، نمی‌توان این ادعا را کرد که صرف داشتن یک حیوان خانگی یا نگهداری از آن در محیط خانه، آسیب‌زننده یا خطرناک است؛ خیر. مسئله‌ای که به‌خصوص این روزها بیش از پیش، مهم شده این است که چه می‌شود و اصلا چه‌طور می‎شود ما، به‌خصوص درمواقع فقدان، ازدست‌دادن، سوگ و یا به‌طورکلی برای پُرکردن جاهای خالی در زندگی‌مان، حیوانی را به محیط شخصی‌مان آورده و تا اندازه‌ای به آن وابسته می‌شویم که گویی آن موجود،  فرزند، همسر، پارتنر و یا شریک و یا رفیق‌مان است. به گفته‌‌ی روانشناسان و روانکاوان، گرایش به سمت نگهداری از حیوانات خانگی و رفتن به سمت آن‌ها، جدا از شرایط زیستی، محیطی و محل زندگی به عوامل گوناگون روحی-روانی بستگی دارد. یکی از آن عوامل تاثیرگذار، «طرحواره‌های شخصیتی» یا (Personality schemas) است. درواقع، طرحواره‌ها و تله‌های شخصیتی یا همان ویژگی‌های ثابت و ریشه‌داری که ساختمان شخصیت ما را شکل داده‌اند و اغلب در عمیق‌ترین نقاط ناخودآگاه پنهان هستند، تاثیر زیادی در گرایش ما انسان‌ها به انتخاب و نگهداری از حیوانات خانگی دارند. در اپیزود هشتم از «پادکست سیگما»، به سراغ نقش طرحواره‌های شخصتی در گرایش افراد به حیوانات خانگی رفته‌ایم.

منظور از طرحواره‌های شخصیتی چیست؟

طرحواره‌های شخصیتی به عنوان الگوهای فکری و احساسی عمیق، بر بسیاری از تصمیمات زندگی ما تأثیر می‌گذارند، ازجمله انتخاب و وابستگی به حیوانات خانگی.

 این طرحواره‌ها که در دوران کودکی و بر اساس تجارب اولیه شکل می‌گیرند، می‌توانند تعیین‌کننده نوع ارتباطی باشند که افراد با حیوانات برقرار می‌کنند.

به عنوان مثال، افرادی که طرحواره «رهاشدگی» دارند، ممکن است حیوانات خانگی را به عنوان یک منبع ثبات عاطفی ببینند و به‌شدت به آن‌ها وابسته شوند. در مقابل، کسانی که طرحواره «بی‌اعتمادی» دارند، ممکن است به حیوانات به‌عنوان همراهانی وفادار نگاه کنند که برخلاف انسان‌ها، خیانت نمی‌کنند.

 همچنین، افراد دارای طرحواره «ایثار افراطی» معمولاً حیواناتی را انتخاب می‌کنند که نیاز به مراقبت ویژه دارند، زیرا از طریق مراقبت از آن‌ها احساس ارزشمندی می‌کنند.

این وابستگی می‌تواند جنبه‌های مثبت و منفی داشته باشد؛ از یک سو، حمایت عاطفی و کاهش استرس را فراهم می‌کند، اما از سوی دیگر، ممکن است وابستگی ناسالم ایجاد کند.

 درک طرحواره‌های شخصیتی به افراد کمک می‌کند تا رابطه‌ای آگاهانه‌تر و متعادل‌تر با حیوانات خانگی خود داشته باشند.

معرفی مهمان: 

مریم حبیبی‌راد، کارشناس ارشد روانشناسی و آموزش کودکان استثنائی که حدود 20 سال است در زمینه مشاوره و روانکاوی کودکان، نوجوانان و زوج‌ها فعالیت می‌کند. به گفته خودش چندسالی می‌شود که همراه با متخصصان دیگر و همکارانش در مرکزخیریه آموزش کودکان استثنائی و مبتلا به اوتیسم درحال تدریس است و به خانواده‌های این بچه‌ها، مشاوره می‎دهد.

برای گوش‌دادن به اپیزود هشتم «پادکست سیگما» به لینک زیر مراجعه کنید: