نشریه آمریکایی: مسیر دستیابی ایران و آمریکا به توافق جدید هموار نیست

به گزارش خبرگزاری آنا، دونالد ترامپ، رئیس جمهور جدید ایالات متحده از زمان آغاز به کار خود در کاخ سفید با رد گمانه‌زنی‌ها در مورد از سرگیری کارزار «فشار حداکثری» علیه ایران، نشان داد که راه‌حل دیپلماتیک را برای رفع تنش‌ها با تهران ترجیح می‌دهد.

او در گفت‌وگوی اخیر خود با شبکه فاکس نیوز گفت: تنها چیزی که بر آن اصرار داشت، این بود که ایران نمی‌تواند سلاح هسته‌ای داشته باشد. نکته قابل توجه این است که او هیچ اشاره‌ای به سیاست‌های منطقه‌ای ایران یا درگیری این کشور با رژیم صهیونیستی نکرد و همچنین تمایلی به اقدام نظامی علیه ایران یا تغییر سیستم در این کشور از خود نشان نداد.

نشریه «ریسپانسیبل اِستیت کرفت» با این مقدمه نوشت: با توجه به اینکه سران جمهوری ایران بار‌ها تاکید کرده‌اند که به دنبال دستیابی به سلاح هسته‌ای نیستند، توافق بین واشنگتن و تهران باید کاملا ممکن به نظر برسد، چراکه تهران نیز از زمان روی کار آمدن «مسعود پزشکیان» رئیس جمهوری ایران پیوسته آمادگی خود را برای ورود مجدد به دیپلماسی اعلام کرده است.

با این حال، با وجود اراده سیاسی ظاهری هر ۲ طرف، مسیر دستیابی به توافق به هیچ وجه یک راه هموار نیست. این، چیزی نیست که جنگ‌طلبان در آمریکا و تل‌آویو خواهان آن باشند.

همچنین شرایط، به‌طور قابل توجهی با سال ۲۰۱۵، زمانی که توافق هسته‌ای موسوم به برجام بین ایران و قدرت‌های جهانی منعقد شد که برنامه هسته‌ای تهران را در ازای لغو تحریم‌های این کشور محدود می‌کرد، متفاوت است. پس از آنکه دونالد ترامپ در اولین دوره ریاست جمهوری خود در سال ۲۰۱۸ به‌طور یک جانبه واشنگتن را از توافق خارج کرد و «جو بایدن» رئیس جمهور بعد از او هم نتوانست به توافق بازگردد، تحریم‌ها علیه ایران بازگردانده شد و تهران در پاسخ، توسعه برنامه هسته‌ای‌اش را سرعت بخشید.

با این حال، خط رسمی همچنان این است که تهران به دنبال تسلیحات نیست و فتوای آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران مبنی بر منع سلاح‌های هسته‌ای هنوز به قوت خود باقی است. طبق گزارش این اندیشکده، اما باتوجه به تحولات منطقه‌ای، به‌ویژه در یک سال اخیر و حمله رژیم صهیونیستی به جنوب  لبنان با هدف تضعیف حزب‌الله که متحد نزدیک ایران به شمار می‌آید، مقامات و سیاست‌گذاران اکنون آشکارا به احتمال بازنگری در دکترین هسته‌ای ایران اشاره می‌کنند. ستیزه‌جویی‌های «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی علیه ایران نیز فقط تهران را تشویق می‌کند که این مسیر را ادامه دهد.

این مجموعه ملاحظات تنها بر لزوم هرچه بیشتر تعامل با ایران تاکید می‌کند. مذاکرات فنی بر سر فعالیت‌های هسته‌ای ایران، با توجه به وضعیت پیشرفته برنامه هسته‌ای آن، طولانی و طولانی خواهد بود. آنها همچنین باید در یک استراتژی منطقه‌ای گسترده‌تر گنجانده شوند که به نگرانی‌های امنیتی ایران - در کنار دیگر بازیگران غرب آسیا - توجه داشته باشد و انگیزه‌های آنها برای دستیابی به بازدارندگی هسته‌ای را در وهله اول کاهش دهد.

از طرفی دیگر، ایران خواهان رفع تحریم‌های اقتصادی است و این امر بدون نوعی توافق با آمریکا محقق نمی‌شود. همچنین عناصر آینده‌نگر که عمدتاً توسط دولت اصلاح‌طلب پزشکیان نمایندگی می‌شوند، طرفدار ارتباط فعالانه با واشنگتن برای شکل دادن به مذاکرات در آینده هستند.

نشریه آمریکایی در ادامه گزارش خود به توافق‌نامه جامع همکاری راهبردی ایران و روسیه اشاره کرد که به ویژه بند‌های آن در رابطه با همکاری‌های نظامی و امنیتی می‌تواند برای ایران در برابر هرگونه حملات آتی تل‌آویو یا ایالات متحده بازدارندگی ایجاد کند.

ریسپانسیبل استیت کرفت افزود: به نظر می‌رسد کسانی که در بحث‌های داخلی تهران می‌گویند برای اقدام ایالات متحده باید منتظر ماند، دست بالا را دارند. آنها احتمالاً به درستی ارزیابی می‌کنند که ترامپ مشتاق یک توافق سریع برای تجلیل از اعتبارنامه‌های صلح‌جویانه‌اش است و اکنون که پایان سریع جنگ در اوکراین بسیار غیرممکن به نظر می‌رسد، ایران می‌تواند نشان دهد که این، نتیجه‌ای ضعیف است.

بنابراین، یک توافق محدود و با الگوبرداری از توافقی که ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود با کره‌شمالی امضا کرد، می‌تواند به‌عنوان یک طرح اولیه عمل کند و همان‌طور که منابع دیپلماتیک ایرانی بر این باورند، در صورت اتخاذ تصمیم سیاسی می‌تواند ظرف چند هفته آینده آماده شود. اگرچه نگرانی‌هایی مشروع درخصوص ممکن بودن پیگیری اساسی‌تر چنین معامله‌ای وجود دارد، حصول آن در شرایط کنونی می‌تواند تا حد زیادی موجب تنش‌زدایی شود و زمان و فضای سیاسی مناسب برای مذاکره بر سر توافقی پایدار و اساسی را به دست آورد که به برنامه هسته‌ای ایران، رفع تحریم‌ها و حتی وضعیت منطقه‌ای می‌پردازد.

این نشریه خبری-تحلیلی به گفت‌و‌گو‌های حال حاضر ایران و تروئیکای اروپایی اشاره کرد و نوشت: این رایزنی‌ها به واشنگتن نشان می‌دهد که تهران در مورد توافق جدی است. همچنین راه رسیدن به برجام اولیه نیز در ابتدا با مذاکرات ایران با سه قدرت اروپایی، یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان هموار شد که آمریکا در مرحله بعد به آن ملحق شد. ایالات متحده انگیزه آشکاری برای پیوستن به مذاکرات اساسی در قالب چندجانبه دارد، زیرا در غیر این صورت، اگر صرفاً در مسیری دوجانبه با ایران تعامل کند، این خطر وجود دارد که تروئیکای اروپایی از ترس کنار گذاشته شدن از توافق بالقوه بین واشنگتن و تهران از مکانیسم ماشه، به‌ویژه که روابط بین ایالات متحده و اتحادیه اروپا به سمت شرایطی ناشناخته کشیده می‌شود، استفاده کند.

طبق این گزارش، یک توافق دوجانبه محدود که می‌تواند تنش‌ها بین ایالات متحده و ایران را کاهش دهد و به دنبال آن، مذاکرات چندجانبه عمیق‌تر شامل امضاکنندگان برجام، واقع‌بینانه‌ترین راه رو به جلو به نظر می‌رسد. با وجود اراده سیاسی در میان همه بازیگران مربوطه، زمان آن فرا رسیده است که این کار ادامه یابد.