نیمقرن پیشرفت علمی دربرابر افول غربیها ۱۳-
بانکداری در زندگی روزمره ایرانیان؛ نسل زد و نئوبانک‌ها
بانکداری نه در معنای سنتی آن، یعنی رفتن به نهادی با شعب متعدد و حضور فیزیکی در آنها که در حال تبدیل به بانکداری تماماً دیجیتال و بدون شعبه با عنوان نئوبانک است.
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری آنا، رشد جدی فناوری‌ها و ورود نسل Z به دایره مصرف‌کنندگان فناوری و در کنار آن تحولات کلانی همچون پاندمی کرونا، بسیاری از صنایع را دچار تغییرات اساسی کرده است. صنعت بانکداری نیز از این تغییرات مصون نبوده و بانکداری نه در معنای سنتی آن، یعنی رفتن به نهادی با شعب متعدد و حضور فیزیکی در آنها، که در حال تبدیل به بانکداری تماما دیجیتال و بدون شعبه، تحت عنوان نئوبانک، است.
پژوهشگران در مقاله‌ای با عنوان «بانکداری در زندگی روزمره ایرانیان با تمرکز بر مصرف نسل Y و Z» به این موضوع پرداخته‌اند که از زمانی که بیلگیتس در سال ۱۹۹۷ مرگ بانک‌های سنتی را، در قالب یک عبارت طلایی تحت عنوان ما به بانکداری نیاز داریم و نه لزوما به بانک‌ها پیش‌بینی کرد.
در عمق این تعبیر بیلگیتس از مرگ بانکداری، نکت‌های مهم نهفته است و آن هم اینکه وی موج جدید گذار در صنعت بانکداری را نه در لایه تکامل خدمات جدید، که در دو عنصر رفتار‌های مشتری و فناوری پیش‌بینی می‌کند. به عبارت دیگر، از نظر وی رقیب بانک‌ها دیگر نه بانک‌های دیگر، بلکه فناوران خواهند بود.
* گذر فناورانه
به زعم این پژوهش صنعت بانکداری از ابتدای پیدایش خود، گذار‌های فناورانه زیادی را تجربه کرده است. منظور از گذار فناورانه تغییر وضعیت نظام‌های اجتماعی -فنی در طی مسیر‌های مشخص است.
نظام‌های اجتماعی فنی همان صورت تکامل‌یافته رژیم‌های فناورانه است
در این پژوهش آمده است که نظام‌های اجتماعی فنی همان صورت تکامل‌یافته رژیم‌های فناورانه است که اشاره به روال‌های معرفتی مشترک فنی به همراه مجموع‌های پیچیده از عوامل اجتماعی مانند قوانین، لابی‌های سیاسی، نرم‌های اجتماعی و ... دارد که در این رابطه الگوی مصرف و مفهوم فرهنگی محصول یا خدمت در تحلیل وضعیت یک رژیم اجتماعی-فنی نقشی اساسی دارد.
این پژوهش مطرح می‌کند که تا سالیان طولانی این بانک‌ها صرفاً تحت فعالیت شعبه‌های فیزیکی خود فعالیت می‌کردند؛ تا اولین گذار جدی آنها با فناوری اینترنت رقم خورد. امکان تجمیع اطلاعات و اتصال شعب به هم باعث شد تا گستره خدمات بانکداری به یکباره تغییر کند و مفهوم دیجیتالی شدن بانک‌ها آرام‌آرام مطرح شود.
* تغییر مفهوم بانکداری
نکته قابل ذکر در این پژوهش این است که همزمان با تغییرات، در لایه کلان جمعیت شناختی، با ورود نسل Y به مصرف‌کنندگان نظام بانکداری و رشد تقاضای آنها و عواملی همچون راحتی در استفاده، مفید بودن و اعتماد باعث ورود فناوری‌های لایه رژیم اجتماعی فنی و پذیرش فناوری‌های جدید مبتنی بر فضای دیجیتال و شیوع آنها شد.
در این پژوهش آمده است که نکته قابل ذکر در این پژوهش این است که همین امر باعث شد تا مفهوم بانکداری دیجیتال و تحول دیجیتال در سال‌های اخیر در صنعت بانکداری به یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های استراتژیک صنعت تبدیل شود.
در نهایت آنچه که به نظر می‌رسد این است که انتظارات و توقعات نسل Y و Z از مفهوم بانکداری با تعریف رایج آن در بانک‌های سنتی اختلافی فاحش دارد. به دیگر بیان، انتظار از نوع تجربه کاربری، در کنار ادراکی جدید از مفاهیمی همچون اعتماد و امنیت در میان این دو نسل و همچنین تغییر در الگوی مصرف و رفتار مصرفی این دو نسل با نسل‌های گذشته، زنگ خطری است برای بانک‌های سنتی که در صورت عدم انعطاف و اصرار بر شیوه بانکداری سنتی، در رقابت برای جذب مشتری موفق نخواهند بود.
در جمع‌بندی نهایی پژوهش حاضر آمده است که عدم توجه سیاست گذاران به الگوی مصرفی جدید، می‌تواند منجر به سوق کاربران به سمت استفاده از فناوری‌هایی شود که خارج از دسترس سیاست‌گذاران است. به عبارت دیگر، زمین بازی برای نسل‌های جدید قواعد دیگری دارد که لازم است تا سیاست‌گذار و بانک‌های سنتی با پذیرش آن، بقای خود را در این گذار فناورانه حفظ کنند.
این پژوهش به کوشش صابر خسروی (دکترای مدیریت تکنولوژی پردیس البرز دانشگاه تهران)، مهدی محمدی و رضا صادقی مقدم (دانشیار دانشکدگان مدیریت دانشگاه تهران) انجام شده است.
انتهای پیام/
