یک مقام مسئول وزارت علوم در گفت‌و‌گو با آنا مطرح کرد؛
نظام پاداش‌دهی پژوهشگران باید مبتنی بر کیفیت و تأثیرگذاری باشد
معاون دفتر سیاست گذاری و برنامه ریزی پژوهشی وزارت علوم حمایت از طرح‌های بین المللی را با ایجاد تسهیلات برای شرکت در پروژه‌های پژوهشی چندملیتی و همکاری با مؤسسات بین‌المللی، حمایت از فرصت‌های مطالعاتی و تبادل دانشجویان و پژوهشگران با دانشگاه‌های معتبر خارجی و تأمین هزینه‌های ثبت اختراع و نشر مقالات در مجلات معتبر بین‌المللی را معیاری برای حمایت از پژوهشگران دانست.
مرتضی طاهری معاون دفتر سیاست گذاری و برنامه ریزی پژوهشی وزارت علوم در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری آنا، درباره راهکار‌های افزایش انگیزه پژوهشگران جوان اظهار کرد: در ادامه فعالیت‌های پژوهشی، باید به ایجاد یک محیط حمایتی و تشویقی تمرکز کرد. ارائه فرصت‌های مالی پایدار از طریق گرنت‌ها، جوایز پژوهشی و حمایت از ایده‌های نوآورانه می‌تواند پژوهشگران را ترغیب کند.
وی با بیان اینکه ایجاد مسیر‌های شغلی مشخص با امنیت شغلی و امکان رشد حرفه‌ای در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است؛ تاکید کرد: تقویت ارتباط میان دانشگاه و صنعت برای کاربردی کردن نتایج پژوهش و فراهم کردن بستر‌هایی برای تجاری‌سازی ایده‌ها، به افزایش انگیزه پژوهشگران کمک می‌کند.
طاهری اضافه کرد: فراهم‌سازی امکانات تحقیقاتی پیشرفته، دسترسی به منابع علمی معتبر و حمایت از شرکت در کنفرانس‌های بین‌المللی نیز نقش موثری در ایجاد انگیزه دارد. علاوه بر این، ارتقای فرهنگ قدردانی از پژوهش و افزایش اعتبار اجتماعی پژوهشگران از طریق رسانه‌ها و سیاست‌گذاری‌های ملی می‌تواند انگیزه پژوهشگران جوان را به میزان قابل توجهی تقویت کند.
لزوم بازنگری نظام پاداش دهی فعلی پژوهشگران
معاون دفتر سیاست گذاری و برنامه ریزی پژوهشی وزارت علوم با انتقاد بر اینکه نظام پاداش‌دهی فعلی برای پژوهشگران در بسیاری از موارد ناکافی است و نیازمند بازنگری اساسی است، اضافه کرد: تأکید بیش‌ازحد بر تعداد مقالات و شاخص‌های کمی مانند H-index به جای ارزیابی کیفیت و تأثیر واقعی پژوهش‌ها، انگیزه پژوهشگران را به سمت تولید آثار سطحی سوق می‌دهد. علاوه بر این، پاداش‌ها عمدتاً به شکل مادی یا ارتقای شغلی محدود هستند و جنبه‌های غیرمادی مانند تقدیر اجتماعی، امکان رشد حرفه‌ای و حمایت از پروژه‌های بلندمدت کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.
طاهری گفت: در کنار این، عدم وجود برنامه‌های منسجم برای تجاری‌سازی دستاورد‌ها و پاداش‌دهی به پژوهش‌های کاربردی نیز از کاستی‌های نظام فعلی است. برای ارتقای اثربخشی نظام پاداش‌دهی، باید به شاخص‌های کیفی، تأثیر اجتماعی پژوهش‌ها، و تشویق به نوآوری و همکاری‌های بین‌رشته‌ای توجه بیشتری شود. همچنین، ایجاد نظام‌های پاداش غیرمادی مانند حمایت از شبکه‌سازی علمی، تأمین فرصت‌های تحقیقاتی بین‌المللی، و تقدیر‌های عمومی می‌تواند انگیزه بیشتری برای پژوهشگران ایجاد کند.
طاهری افزود: با این وجود، بسیاری از پژوهشگران معتقدند که این حمایت‌ها هنوز کافی و مؤثر نیستند. چالش‌هایی مانند محدودیت‌های بودجه‌ای، بروکراسی اداری و کمبود زیرساخت‌های پژوهشی مناسب، مانع از بهره‌وری کامل این حمایت‌ها می‌شوند.
وی ادامه داد: برای افزایش اثربخشی، نیاز به برنامه‌ریزی استراتژیک، افزایش بودجه‌های پژوهشی و کاهش موانع اداری وجود دارد تا پژوهشگران بتوانند با تمرکز بیشتری به فعالیت‌های علمی خود بپردازند.
طاهری تاکید کرد: حمایت‌های خاصی که می‌توان از سوی وزارت علوم برای تقویت پژوهش در کشور انتظار داشت شامل اقداماتی در چندین حوزه کلیدی است که می‌تواند پژوهشگران را در مسیر تولید علم و نوآوری یاری دهد. اولین مورد افزایش بودجه پژوهشی است که در این راستا تخصیص منابع مالی بیشتر به پژوهش‌های بنیادی و کاربردی، تأمین گرنت‌های بلندمدت برای پروژه‌های استراتژیک و کلان و ارائه حمایت مالی ویژه به پژوهشگران جوان و استارتاپ‌های علمی را می‌توان نام برد.
وی دومین عامل را تسهیل دسترسی به تجهیزات و زیرساخت‌ها عنوان کرد و افزود: تأمین تجهیزات پیشرفته آزمایشگاهی و ایجاد آزمایشگاه‌های مشترک در سطح منطقه‌ای، حمایت از ایجاد و توسعه مراکز تحقیقاتی و پارک‌های علم و فناوری، ارائه تسهیلات برای تعمیر و نگهداری و به‌روزرسانی تجهیزات موجود برای حمایت از پژوهشگران ضروری است.
این استاد دانشگاه حمایت از طرح‌های بین المللی را با ایجاد تسهیلات برای شرکت در پروژه‌های پژوهشی چندملیتی و همکاری با مؤسسات بین‌المللی، حمایت از فرصت‌های مطالعاتی و تبادل دانشجویان و پژوهشگران با دانشگاه‌های معتبر خارجی و تأمین هزینه‌های ثبت اختراع و نشر مقالات در مجلات معتبر بین‌المللی را معیار دیگر حمایت از پژوهشگران دانست.
مشاور نمایه سازی وزارت علوم افزود: اصلاح ساختار‌های مدیریتی و بروکراسی در حمایت از پژوهشگران موثر است که کاهش زمان و پیچیدگی فرآیند‌های اداری مرتبط با تأمین مالی و مجوز‌های پژوهشی، ایجاد شفافیت در تخصیص بودجه و منابع به پروژه‌های اولویت‌دار، استفاده از سامانه‌های دیجیتال برای پیگیری و مدیریت پروژه‌های پژوهشی را در پی دارد.
طاهری تشویق به تجاری‌سازی پژوهش‌ها را هم معیاری برای ارتقای فعالیت پژوهشگران نام برد و گفت: ارائه مشوق‌های مالیاتی به صنایع برای مشارکت در پروژه‌های تحقیقاتی، حمایت از پژوهش‌هایی که قابلیت تبدیل به محصولات و خدمات تجاری دارند و تسهیل دسترسی به صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای توسعه فناوری کارساز است.
وی، تقویت فرهنگ پژوهش‌محوری را در ارتقای فعالیت پژوهشگران ضروری دانست و گفت: ایجاد نظام پاداش‌دهی مبتنی بر کیفیت و تأثیرگذاری پژوهش‌ها به جای تعداد مقالات، برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی برای تقویت مهارت‌های پژوهشگران در زمینه‌هایی مانند تجاری‌سازی و مالکیت فکری، استفاده از رسانه‌ها برای تقدیر از دستاورد‌های علمی و ارتقای جایگاه اجتماعی پژوهشگران می‌تواند به افزایش بهره‌وری، جذب نخبگان، و ارتقای جایگاه علمی کشور در سطح بین‌المللی کمک کند.
طاهری گفت: در کنار این، عدم وجود برنامه‌های منسجم برای تجاری‌سازی دستاورد‌ها و پاداش‌دهی به پژوهش‌های کاربردی نیز از کاستی‌های نظام فعلی است. برای ارتقای اثربخشی نظام پاداش‌دهی، باید به شاخص‌های کیفی، تأثیر اجتماعی پژوهش‌ها، و تشویق به نوآوری و همکاری‌های بین‌رشته‌ای توجه بیشتری شود. همچنین، ایجاد نظام‌های پاداش غیرمادی مانند حمایت از شبکه‌سازی علمی، تأمین فرصت‌های تحقیقاتی بین‌المللی، و تقدیر‌های عمومی می‌تواند انگیزه بیشتری برای پژوهشگران ایجاد کند.
طاهری افزود: با این وجود، بسیاری از پژوهشگران معتقدند که این حمایت‌ها هنوز کافی و مؤثر نیستند. چالش‌هایی مانند محدودیت‌های بودجه‌ای، بروکراسی اداری و کمبود زیرساخت‌های پژوهشی مناسب، مانع از بهره‌وری کامل این حمایت‌ها می‌شوند.
وی ادامه داد: برای افزایش اثربخشی، نیاز به برنامه‌ریزی استراتژیک، افزایش بودجه‌های پژوهشی و کاهش موانع اداری وجود دارد تا پژوهشگران بتوانند با تمرکز بیشتری به فعالیت‌های علمی خود بپردازند.
طاهری تاکید کرد: حمایت‌های خاصی که می‌توان از سوی وزارت علوم برای تقویت پژوهش در کشور انتظار داشت شامل اقداماتی در چندین حوزه کلیدی است که می‌تواند پژوهشگران را در مسیر تولید علم و نوآوری یاری دهد. اولین مورد افزایش بودجه پژوهشی است که در این راستا تخصیص منابع مالی بیشتر به پژوهش‌های بنیادی و کاربردی، تأمین گرنت‌های بلندمدت برای پروژه‌های استراتژیک و کلان و ارائه حمایت مالی ویژه به پژوهشگران جوان و استارتاپ‌های علمی را می‌توان نام برد.
وی دومین عامل را تسهیل دسترسی به تجهیزات و زیرساخت‌ها عنوان کرد و افزود: تأمین تجهیزات پیشرفته آزمایشگاهی و ایجاد آزمایشگاه‌های مشترک در سطح منطقه‌ای، حمایت از ایجاد و توسعه مراکز تحقیقاتی و پارک‌های علم و فناوری، ارائه تسهیلات برای تعمیر و نگهداری و به‌روزرسانی تجهیزات موجود برای حمایت از پژوهشگران ضروری است.
این استاد دانشگاه حمایت از طرح‌های بین المللی را با ایجاد تسهیلات برای شرکت در پروژه‌های پژوهشی چندملیتی و همکاری با مؤسسات بین‌المللی، حمایت از فرصت‌های مطالعاتی و تبادل دانشجویان و پژوهشگران با دانشگاه‌های معتبر خارجی و تأمین هزینه‌های ثبت اختراع و نشر مقالات در مجلات معتبر بین‌المللی را معیار دیگر حمایت از پژوهشگران دانست.
مشاور نمایه سازی وزارت علوم افزود: اصلاح ساختار‌های مدیریتی و بروکراسی در حمایت از پژوهشگران موثر است که کاهش زمان و پیچیدگی فرآیند‌های اداری مرتبط با تأمین مالی و مجوز‌های پژوهشی، ایجاد شفافیت در تخصیص بودجه و منابع به پروژه‌های اولویت‌دار، استفاده از سامانه‌های دیجیتال برای پیگیری و مدیریت پروژه‌های پژوهشی را در پی دارد.
طاهری تشویق به تجاری‌سازی پژوهش‌ها را هم معیاری برای ارتقای فعالیت پژوهشگران نام برد و گفت: ارائه مشوق‌های مالیاتی به صنایع برای مشارکت در پروژه‌های تحقیقاتی، حمایت از پژوهش‌هایی که قابلیت تبدیل به محصولات و خدمات تجاری دارند و تسهیل دسترسی به صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای توسعه فناوری کارساز است.
وی، تقویت فرهنگ پژوهش‌محوری را در ارتقای فعالیت پژوهشگران ضروری دانست و گفت: ایجاد نظام پاداش‌دهی مبتنی بر کیفیت و تأثیرگذاری پژوهش‌ها به جای تعداد مقالات، برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی برای تقویت مهارت‌های پژوهشگران در زمینه‌هایی مانند تجاری‌سازی و مالکیت فکری، استفاده از رسانه‌ها برای تقدیر از دستاورد‌های علمی و ارتقای جایگاه اجتماعی پژوهشگران می‌تواند به افزایش بهره‌وری، جذب نخبگان، و ارتقای جایگاه علمی کشور در سطح بین‌المللی کمک کند.
معاون دفتر سیاست گذاری و برنامه ریزی پژوهشی وزارت علوم خاطرنشان کرد: البته بسیاری این رویکردها در وزارت علوم آغاز شده و در آینده ای نزدیک شاهد ثمرات این رویکردها خواهیم بود.
انتهای پیام/
