رفتنِ پر قیل و قال، بازگشتِ بی‌سروصدا/ چند درصد از بازیگران مهاجرت کرده هنرمندانی در کلاس جهانی شدند؟!

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، چکامه چمن ماه، بازیگر سینما و تلویزیون که اواسط دهه ۹۰ از ایران مهاجرت کرد و به شبکه جم پیوست، حالا کاملاً بی‌سروصدا به کشور بازگشته است.

حضور این بازیگر در اکران خصوصی فیلم «عزیز» به کارگردانی مجید توکلی بار دیگر نام چکامه چمن ماه را سر زبان‌ها انداخت، بازیگری که یکی از پرکارترین هنرپیشه‌های زن در دهه هشتاد و اوایل دهه نود بود و در سینما و تلویزیون در مقابل دوربین کارگردان‌هایی همچون کیانوش عیاری، سیروس مقدم، سعید سهیلی، مهدی کرم پور، محمدرضا آهنج، هومن سیدی و... قرار گرفت.

چکامه چمن ماه کمتر از ۱۰ سال پیش از ایران مهاجرت کرد و به ترکیه رفت. او به واسطه پیشنهاد سعید کریمیان موسس شبکه جم (GEM) به ترکیه رفت تا بازیگری را این بار در فیلم‌ها و سریال‌های این شبکه تلویزیونی ادامه دهد. او در این مسیر تنها نبود، چند بازیگر تلویزیونی دیگر مثل روناک یونسی و رابعه اسکویی هم چمن ماه را همراهی کردند و به این امید که قرار است در شبکه جم آزادانه کار هنری انجام دهند، ترک وطن کرد.

اما خروجی آثار این بازیگر در خارج از کشور، به مراتب ضعیف‌تر از چیزی بود که او حتی تصور می‌کرد. چمن ماه که همزمان با بازیگرانی مثل پگاه آهنگرانی به دنیای بازیگری معرفی شده بود و به واسطه کار با بزرگانی مثل کیانوش عیاری، در داخل کشور پیشنهادات خوبی برای بازی داشت، با انتخاب یک مسیر اشتباه، کیفیت کارنامه هنری خود را نیز زیر سوال برد. او پس از مهاجرت در چند فیلم و سریال بازی کرد، اما هیچکدام از آنها نتوانست به اندازه یکی از سریال‌های قدیمی‌اش در ایران دیده شود و پس از اتفاقاتی که برای شبکه جم افتاد و ریزش مخاطبان آثار تولیدی این شبکه، او کم کم از صحنه اثار این شبکه نیز کنار رفت.

مسیری که چکامه چمن ماه ۱۰ سال پیش رفت، هم پیش از او و هم پس از او مسافران کمی نداشت. بازیگران زیادی در طول دهه‌های اخیر به دلایل مختلف (سیاسی، اجتماعی، هنری و...) از ایران رفتند و امیدوار بودند با حضور در آثار نمایشی خارجی برای خود اعتبار بین‌المللی کسب کنند. اما این امیدواری برای اکثر آنها به یک آرزوی دست نیافتنی بدل شد و این افراد برای اینکه بتوانند حداقل‌های زندگی خود را تامین کنند، به انجام کار‌های غیرهنری برای پول درآوردن بسنده کردند.

کافیست نام‌های بازیگرانی که در دهه‌های اخیر از ایران مهاجرت کردند را در ذهنتان مرور کنید و ببینید که از بین آنها چند نفر توانستند در این حوزه ماندگار شوند و در آثار خوبی در سطح بین‌المللی حضور پیدا کنند. با یک بررسی ساده می‌توان گفت تعداد بازیگران مهاجرت کرده ایرانی که توانستند هنرشان را جهانی کنند به انگشتان یک دست هم نمی‌رسد، اما باز هم هستند هنرمندانی که تصور می‌کنند در اینجا امکانات کافی برای رشد کردن در اختیارشان نیست و باید بروند تا دیده شوند.

برخی از بازیگرانی که حالا مهاجرت کردند و هرازگاهی با استوری‌ها و پست‌های اینستاگرامی نام‌شان مجدداً سر زبان‌ها می‌افتد، افرادی بودند که در کشورمان همه چیز داشتند. یعنی هم از نظر مالی کاملاً تامین بودند، هم از نظر جایگاه هنری، مسئله‌ای که باعث شده بود در بین مردم نیز طرفداران فراوانی داشته باشند. ولی از آنجایی که هنرمندان این حوزه بار‌ها و بار‌ها چوب انتخاب‌های اشتباه‌شان را می‌خورند، ترک عادت نکردند و باز هم اشتباه کردند. برخی این اشتباه را پذیرفتند، برگشتند تا بار دیگر با حضور در آثار ایرانی کارنامه هنری‌شان را احیا کنند، برخی هم ماندند و بازیگری را فراموش کردند و صرفاً به حضور در شو‌های تلویزیونی بسنده کردند.

سوالاتِ بی‌پاسخ مانده

آخرین مورد از این دسته بازیگران که به ایران برگشتند، چکامه چمن ماه است. بازیگری که استعداد خوب و زمان کافی برای دیده شدن داشت، اما پیوستن به شبکه جم هم استعدادش را تلف کرد، هم ۱۰ سال او را از هم نسلانش عقب انداخت. تصمیم او سوالات زیادی را در ذهن ما بسیاری از مردم به وجود آورد. پس از بازگشت این بازیگر به ایران و حضورش در اکران فیلم «عزیز»، برای پرسیدن سوالات ذهنی‌مان از چمن ماه دعوت به گفتگو هم کردیم که در پیامی گفت فعلا قصد مصاحبه ندارد و اگر تصمیمش تغییری کرد حتما این کار را انجام می‌دهد.

اما در رابطه با پروسه مهاجرت و بازگشت هنرمندان فقط همان آرتیست نیست که نیاز به صحبت دارد، بسیاری از مدیران فرهنگی، و مسئولان انجمن‌های بازیگری و... نیز می‌توانند گزینه‌های خوبی برای پاسخگویی به ده‌ها پرسش مهم در این زمینه باشند. پرسش‌هایی مثل اینکه چه مسائلی رخ می‌دهد که یک بازیگر (با سطح درآمدی بهتر از میلیون‌ها ایرانی) تصمیم می‌گیرد حرفه و شغلش را تقریباً از دست بدهد و پشتوانه مردمی که به واسطه حضور در سینما و تلویزیون ایران به دست آورده را از دست بدهد؟ چه سازوکاری وجود دارد که تصویر واقعی بازیگری خارج از مرز‌های ایران را به هنرمندان نشان دهد تا تصور نکنند در هالیوود و بالیوود و جا‌های مختلف دنیا برایشان فرش قرمزی پهن نشده است؟