نگاهی به برنامه‌های خانواده محور سیما؛ بفرمایید زندگی
خانواده به منزله بنیادی‌ترین عنصر جامعه، نقش عمده‌ای در ساختن جامعه‌ای سالم و نیرومند دارد و به تعبیری خانواده سالم، جامعه سالم را می‌سازد.
گروه فرهنگ وجامعه خبرگزاری آنا ـ تلویزیون با پیام‌های انسانی و خانوادگی، نقشی اساسی و مؤثر در اصلاح دیدگاه خانواده‌ها دارد، زیرا می‌تواند در قالب برنامه‌های گوناگون، نگرش‌های درستی را به خانواده‌ها منتقل کند. از این رو تلویزیون به‌مثابه رسانه‌ای آموزشی که در عین حال وظیفه اطلاع‌رسانی را نیز به عهده دارد، تلاش کرده به‌منظور بهبود و اصلاح رفتار مردم، به آموزش مهارت‌های زندگی در خانواده در قالب برنامه‌های مختلف بپردازد.
موضوعات کلیدی، چون انتخاب همسر، فرزندآوری، اقتصاد خانواده، روان‌شناسی و جامعه‌شناسی خانواده، سلامت خانواده، تربیت و تحصیل فرزندان، مشارکت اجتماعی در خانواده و... از موارد مطرح در این برنامه‌هاست. تلاش همه برنامه‌سازان نیز این است که بتوانند پاسخگوی نیاز مخاطب امروز باشند، چراکه می‌دانند مخاطب این برنامه‌ها فقط زنان خانه‌دار نیستند و محتوای آنها باید به گونه‌ای باشد که همه اعضای خانواده را جذب کند. در دوره تحولی نیز تلویزیون توانسته با تکیه‌بر محور سبک زندگی و خانواده در سند تحول به ظرفیت‌های گسترده خانواده برای الهامبخشی و الگوسازی برای نسل‌های جدید توجه کرده است. در ادامه به معرفی برنامه‌های خانواده‌محور که اکنون از قاب تلویزیون مشاهده می‌کنید می‌پردازیم.
سیمای خانواده:
برای خانواده ایرانی «سیمای‌خانواده» یکی از قدیمی‌ترین برنامه‌های تلویزیونی با محوریت نظام خانواده است که از سال ۱۳۷۳ روی آنتن شبکه یک می‌رود و همچنان، بدون وقفه و تعطیلی ادامه دارد. در طول این مدت تهیه‌کننده‌ها و مجریان بسیاری با این برنامه همکاری کرده‌اند، اما فصل جدید آن به تهیه‌کنندگی احسان نیلی و با محوریت اصلاح سبک زندگی این روز‌ها در حال پخش است. سیمای خانواده شنبه تا پنجشنبه در ساعت ۱۱:۳۰ می‌کوشد تعاریف جدیدی برای سبک زندگی معرفی کند و با اصلاح سبک زندگی ایرانیان در تعاملات اجتماعی، تغذیه، ورزش و سلامت روح و جسم خانواده به مخاطبان خود آگاهی ببخشد.
علاوه‌بر بخش‌های آشپزی، هنری، موسیقی‌های محلی و سنتی، بخش‌های جدیدی مثل «بی‌بی» با موضوع بازگویی حکمت‌های زندگی توسط مادربزرگ‌ها و بخش «خوش‌روزی» با موضوع کسانی که در بیمارستان‌ها منتظر تولد فرزندند، از دیگر بخش‌های این برنامه است که هرکدام نظر مخاطبان بسیاری را به خود جلب کرده است. با این حال به نظر می‌رسد دو حوزه روان‌شناسی تربیت فرزند و حوزه ازدواج به این علت که یکی از مشکلات جدی خانواده‌ها محسوب میشود بیشتر مورد توجه مخاطب است و معمولاً خانواده‌ها حوصله زیادی برای شنیدنش دارند. اجرای سیمای خانواده در این فصل به فرشته ایزدی، زهرا شوقی و فاطمه رضاپور سپرده شده که البته به نظر می‌رسد در آینده مجریان مرد هم در برنامه حضور پیدا کنند.
عصر خانواده
مخاطبان شبکه دو سال‌هاست به تماشای برنامه «عصر خانواده» می‌نشینند؛ برنامه‌ای که در طول این سال‌ها گروه سازنده و مجری‌هایش تغییر کرده‌اند، اما ساختار و محتوای برنامه به احترام مخاطبان تغییر چندانی نداشته است. این برنامه با دعوت از مهمانان و کارشناسان مختلف اهمیت و ضرورت نقش خانواده در سلامت جامعه و تربیت فرزندان را بررسی می‌کند.
«عصر خانواده» در فصل جدید که از ششم آذر شروع شده با تهیه‌کنندگی احمد صداقت‌منش و اجرای محیا اسناوندی به مفاهیم ارزشمند و مؤثر در بهبود و اصلاح سبک زندگی می‌پردازد. این برنامه شنبه تا چهارشنبه حوالی ساعت ۱۸:۰۰ عصر روی آنتن شبکه دو می‌رود.
خسته، اما با لبخند ... خسته، اما با امید
شبکه پنج سیما در سال‌های دهه ۷۰ شبکه‌ای نو با رویکردی تازه بود که قصد داشت مخاطبان فضای متفاوت و جدیدی را در آن تجربه کنند. انتخاب حوزه خانواده برای این شبکه با برنامه «به خانه برمی‌گردیم» که از ابتدا بیشتر در آرایه و فضاسازی به‌سمت بازنمایی فضای صمیمانه خانواده حرکت کرد منجر به توفیقی ماندگار برای این برنامه شد. «به خانه برمی‌گردیم» که با قدمتی حدود ۲۴ساله روی آنتن است، تلاش کرده به‌تناوب با تغییرات ساختاری و محتوایی از رکود، تکرار و رخوت فاصله بگیرد. این برنامه در فصل تازه خود به تهیه‌کنندگی راحله محمدجانی و نعمت مهدیانی با تغییراتی روی آنتن رفته است. هرچند «به خانه برمی‌گردیم» برنامه‌ای مهمان‌محور است، حضور مجریانی که سال‌ها در این برنامه شناخته شده و تجاربی اندوخته‌اند برنامه را مجری‌محور هم کرده است، مجریانی که همپای یک کارشناس باید طرح موضوع درست کنند و سؤالی به‌موقع و تخصصی بپرسند. پنج مجری برنامه محمد نظری، محمدحسین مولایی، قاسم بی‌نیاز، محدثه صارمی و زینب پورابراهیم این نقش را به‌خوبی ایفا می‌کنند.
مادر، کودک: پزشک خانواده‌ای که آگاهی می‌دهد
برنامه «مادر، کودک» که پیشتر با نام «مادر، کودک، تندرستی» شناخته می‌شد، اکنون پخش هفدهمین فصل خود را از شبکه سلامت پشت سر می‌گذارد. این برنامه هر روز صبح ساعت ۹:۰۰ به‌صورت زنده با موضوعات متنوع حوزه سلامت مادر و کودک به تهیه‌کنندگی علیرضا بختیان و اجرای فاطمه اربابیان روی آنتن شبکه سلامت می‌رود.
«مادر، کودک» مأموریت خود را در شبکه سلامت برای زنان و مادرانی تعریف می‌کند که ممکن است نتوانند برای پاسخگویی به همه سؤالات‌شان به مطب دکتر مراجعه کنند و این برنامه در مقام پزشک خانواده می‌کوشد به آنچه ممکن است مادران و زنان درباره بیماری‌های خود یا کودکشان در ذهن داشته باشند، بپردازد. این برنامه به صراحت مخاطبان و گروه هدفش را خانواده کم‌برخوردار و دور از مرکز پزشکی می‌داند و قصدش آگاهی دادن به افرادی است که شاید به مراکز درمانی دسترسی نداشته باشند تا دست‌کم بدانند چه اتفاقی برایشان رخ داده است و برای درمان آن باید از چه مسیری پیش بروند. «مادر، کودک» با عنایت به اینکه سلامت مادران و کودکان پایه اصلی سلامت خانواده است، با پرداختن به صلاح و نیاز مخاطبان و منطبق‌بر سیاست‌های آموزشی پیشگیرانه و ارتقای سواد سلامت سعی در اصلاح و تغییر الگو‌های رفتاری و ارتقای سبک زندگی دارد که در این بین به سیاست‌های جدید جمعیتی کشور و به‌صورت غیرمستقیم، ولی کاربردی توجه خاص شده است.
این برنامه‌ها هم نگاهی نو به خانواده ایرانی دارند
در حالی که سبک زندگی و خانواده یکی از راهبرد‌های سند تحول رسانه ملی است تلویزیون نیز تلاش کرده با ساخت برنامه‌های خانواده‌محور ضمن نشان دادن اهمیت و جایگاه کانون مقدس خانواده به‌نوعی به فرزندآوری و سبک زندگی ایرانی بپردازد. هم اکنون در کنار برنامه‌هایی که به برنامه‌های خانواده شناخته می‌شوند برنامه‌هایی نیز با محوریت خانواده در قالب مسابقه، گفت‌وگومحور و ترکیبی از شبکه‌های مختلف صداوسیما پخش میشود که موردتوجه مخاطبان قرار گرفته است.
«خونه‌مونه»: مهاجرت معکوس خانواده
برنامه «خونه‌مونه» به‌تهیه‌کنندگی و کارگردانی محمدداوود صالحی، پنجشنبه و جمعه هر هفته ساعت ۱۹:۴۵ در شبکه یک، مهمان خانه‌های مردم است. هدف از ساخت این برنامه تشویق به مهاجرت معکوس به‌ویژه برای خانواده‌های بازنشسته است. بازنشسته بودن و تنوع ترکیب جمعیتی خانواده اهمیت دارد و همه رده‌های سنی ازجمله پدربزرگ، مادربزرگ، کودک، نوجوان و جوان را نیز شامل میشود. این تنوع جمعیتی می‌تواند امکان تجربه‌اندوزی‌های گوناگون را فراهم آورد و حضور بچه‌ها نیز کار را جذاب‌تر می‌کند. در این برنامه دو خانواده شهری به روستا می‌روند و در قالب یک مسابقه با کار‌های معمول روستائیان آشنا می‌شوند و خودکفایی در روستا (مانند پختن نان و غذا‌های محلی، باغداری، کشاورزی، دامداری و...) را تمرین می‌کنند. تجربه شغل‌های روستایی و آشنایی با ایجاد و گرداندن یک کسب‌وکار روستایی (دام و طیور، گلخانه تولید صیفی‌جات یا گیاهان زینتی، زنبورداری و...) با راهنمایی و هدایت کارشناس یکی از بخش‌ها و از مزایای این برنامه است.
«چشم‌وچراغ»: شما خانواده‌های شهدا ...
برنامه «چشم‌وچراغ» به‌تهیه‌کنندگی قربانعلی طاهرفر که قبل از خبر ساعت ۲۰:۳۰ روی آنتن شبکه دو سیما می‌رود، به سبک زندگی شهدا و خانواده‌هایشان می‌پردازد و در قالب مستند‌های کوتاه، سبک زندگی والدین شهدا را به نمایش می‌گذارد. این برنامه تلاش کرده قصه‌ای متفاوت و بکر از شهدای دوران دفاع مقدس، شهدای مدافع حرم، شهدای امنیت، شهدای سلامت و شهدای خدمت بی‌نام‌ونشان و خانواده‌هایی را روایت کند که هیچ چشمداشت مادی و دنیایی ندارند.
این برنامه یادآوری می‌کند که باید به پدران و مادران شهدا که به‌عنوان یک سرمایه عظیم انسانی، فکری واعتقادی درطول هشت سال دفاع‌مقدس توانسته‌اند نسل بزرگی از جوانان این مرزوبوم را تربیت کنند و بزرگ‌ترین حماسه قرن را بیافرینند، توجه شود.
هدف اصلی این مجموعه، انعکاس و بازنمایی سبک زندگی والدین شهدا، آرا و افکار این بزرگواران درطول تاریخ انقلاب اسلامی است که تلاش شده به‌صورت فشرده، عصاره‌ای از این دیدگاه‌ها در بازه زمانی کوتاه ارائه شود. «خانه‌ما»: دورهمی خانوادگی با صرفه اقتصادی «خانه‌ما» مستند مسابقه خانوادگی یا رئالیتی‌شویی است که به‌تهیه‌کنندگی احمد شفیعی و کارگردانی امین کفاش‌زاده به فصل دوازدهم رسیده، ساعت ۱۳:۰۰ جمعه هر هفته از شبکه سه پخش میشود.
در این برنامه شرکت‌کنندگان با دریافت مبلغ مشخصی به‌عنوان حساب مسابقه، باید بتوانند هزینه‌های خانواده خود را به‌صورت صرفه‌جویانه مدیریت کنند. مسابقه مستند «خانه ما» آموزش مهارت‌های زندگی به‌ویژه مدیریت اقتصادی زندگی به روش عملی و با ارجاع به تجربه‌های متفاوت را به نمایش گذاشته است؛ مسابقه‌ای که به‌نوعی اقتصاد مقاومتی را به شکل عملی و عینی در فضای خانه و خانواده به دور از شعار‌های مرسوم به نمایش می‌گذارد. هیجان و رقابت خانواده‌ها برای مخاطبی که در اوضاع کنونی با مشکلات معیشتی مختلف مواجه است بیش از هر زمان دیگری مفید است.
مسابقه‌ای که علاوه‌بر سرگرمی و هیجان به‌نوعی راهکار‌های اقتصادی را به خانواده‌ها آموزش می‌دهد و تمرینی برای مصرف صحیح است.
«پا به ماه»: روایت چند تولد
«پا به ماه» نیز برنامه‌ای با موضوع محوری فرزندآوری است که لحظات و روز‌های آخر بارداری و روز تولد فرزندان را در شهر‌ها و روستا‌های مختلف به تصویر می‌کشد و تجربیات والدین را در این باره جویا میشود. این برنامه به‌تهیه‌کنندگی مهدیه‌سادات محور در قالب مستند‌هایی که با قصه‌های خاص والد شدن را تجربه کرده اند تلاش خود را کرده تا تصویری متفاوت و به دور از نگاه کارت پستالی به تولد فرزندشان ارائه دهد. این برنامه بر این باور است که خاطرات این روز‌ها به قدری خاص است که آدم‌ها از تکرار آن خسته نمی‌شوند و لحظه به لحظه‌اش را در خاطرات خود ثبت می‌کنند و نکته جالب آنکه قصه واحد همگی تولد است، اما به فراخور آدم‌ها و سبک زندگی و روحیات و رویکرد‌ها شرایط اقلیمی و اقتصادی این تجربه متفاوت است و هیچ دو نفری تجربه یکسانی در این زمینه ندارند.
از این رو به تصویرکشیدن این تجربیات می‌تواند برای مخاطب جذاب باشد. «مهربانو»: مادران موفق، اما گمنام «مهربانو» برنامه‌ای برای معرفی بانوان موفق جامعه در مشاغل مختلف و به تصویر کشیدن یک روز از زندگی روزمره آنهاست. در «مهربانو» به ارتباط بین اعضای خانواده، کسب‌وکارشان، تلاششان برای موفقیت تحصیلی، شغلی و خانوادگی، خاطرات خانوادگی، سبک زندگی و فرزندپروری و... آنها پرداخته میشود.
این برنامه با تهیه‌کنندگی زینب پورابراهیم، به معرفی بانوان موفق جامعه در مشاغل مختلف همچون پزشک، نویسنده، شاعر، کارآفرین و... می‌پردازد. این مجموعه که تاکنون چندفصل از آن راهی آنتن شده، کاری از گروه خانواده و کودک شبکه تهران سیماست که می‌کوشد یک روز از زندگی این بانوان موفق را برای مخاطبان به تصویر بکشد. در این برنامه با مادرانی که توانسته‌اند بخش مهمی از جامعه را مدیریت کنند آشنا می‌شویم. اتفاق خوبی که در برنامه «مهربانو» رخ داده این است که این برنامه با سفر به شهر‌هایی مانند یزد، خراسان، خوزستان و شمال کشور و... روایتی از بانوانی را به تصویر می‌کشد که در عین گمنام بودن، برای جامعه اطرافشان بسیار هم مؤثرند و درراستای تربیت نسل‌های آینده و در جهت حفظ و تحکیم خانواده فعالیت می‌کنند.
انتهای پیام/
