ترکیب فناوری و خیال برای رونق بخشی به سینمای کودک

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا،سی و ششمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان با حضور ۱۷۶ فیلم بلند و کوتاه داستانی از ۴۸ کشور جهان از ۱۴ تا ۱۹ مهرماه جاری در اصفهان در حال برگزاری است.این دوره از جشنواره امشب و با برگزاری آیین اختتامیه و اهدای پروانه های زرین به برگزیدگان به پایان خواهد رسید.

سینمای کودک در ایران،سابقه ای به قدمت نیم قرن

سینمای کودک در ایران قدمتی قابل توجه دارد و بیش از پنج دهه است که آثاری با این محور تولید می‌شوند. در این میان و از همان دوران تا کنون تفکیک بین سینمای «برای کودکان» و سینمای «درباره کودکان» چالش قابل توجهی بوده است.

در طول این پنج دهه آثار برجسته و ماندگار فیلمسازان، فرصتی فراهم کرده تا مخاطبان با دنیای دوست داشتنی کودکان و نگاه آنان به دنیای اطراف آشنا شوند. هر چند در ابتدای شکل گیری سینمای کودک (به معنای مألوف آن) در دهه پنجاه شمسی، آثار فیلمسازان این گونه سینمایی بیشتر دستاویزی برای بیان دغدغه‌های سیاسی، هنری و روشنفکری هنرمندان که در گریز از فشار و خفقان زمانه و ابتذال و بی هنری سینمای بدنه به آن نهاد پناه آورده بودند.

سینمایی برای کودک یا درباره‌ کودک

پرسش اصلی این است که در طول همه این دوران تا چه اندازه در سینمای ایران به کودک از دریچه نگاه خود او نگریسته شده است. چقدر خود ابن جهان بدون طرح و اتصال آن به زمینه مفهومی دیگر نظیر ایدئولوژی مطرح بوده است. شاید پاسخ به این سوال نشان بدهد که چرا کودکان از انبوه این آثار ارزشمند و اندیشمندانه استقبالی نکرده اند و نیز می‌توان دلیل اقبال آثاری، چون مجموعه «کلاه قرمزی» را بهتر درک کرد.

برای رسیدن به سینمای کودکی که حتی بتواند برای مخاطب آن سوی مرز‌ها جذاب باشد، باید باید به خود کودک بازگشت. به دنیای خاص او و پذیرش آن به مثابه شکل بدیهی زیست و تجربه آدمی با همه خطا‌ها و ضعف‌های اجتناب ناپذیرش.
فیلمسازی برای کودکان در ایران با مجموعه‌ای از چالش‌ها از جنبه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، فنی و مالی مواجه است.

از طرفی، این حوزه از سینما به دلیل نقش تأثیرگذارش در شکل دهی به شخصیت و‌نگرش کودکان، نیازمند توجه و دقت فراوانی است، اما به نظر می‌رسد که هنوز از ظرفیت‌های لازم برخوردار نیست.

یکی از مهم ترین چالش‌هایی که فیلمسازان با آن‌مواجه اند، درک صحیح از نیاز‌ها و علایق کودکان در دنیای امروز است. کودکان در دنیای معاصر با دسترسی به حجم وسیعی از رسانه‌ها و فناوری‌های دیجیتال بزرگ می‌شوند و دنیای آن‌ها از طریق بازی‌های ویدوئویی انیمیشن‌های جهانی و محتوا‌های آنلاین به سرعت تغییر می‌کند.

این تغییرات فرهنگی و اجتماعی فیلمسازان را در شرایطی قرار داده است که باید فیلم‌های تولید کنند که نه تنها سرگرم کننده باشند، بلکه بتواند پیام‌های آموزشی و تربیت مهمی را نیز منتقل کنند. از سوی دیگر، این آثار باید به گونه‌ای ساخته شوند که بومی سازی شده و ارزش‌های اجتماعی و اخلاقی کشور را حفظ کنند. همین تضاد میان همراهی و ارتباط با دنیا و وفاداری به ارزش‌های فرهنگی، چالشی جدی برای فیلمسازان ایرانی محسوب شود.

محدودیت های فنی مانعی برای خیال پردازی

یکی دیگر از مشکلات اساسی سینمای کودک در ایران، محدودیت‌های مالی و فنی است. تولید فیلم‌های کودکانه در ایران معمولا با بودجه‌های محدود و امکانات فنی ناکافی صورت می‌گیرد. این در حالی است که تولید فیلم‌های کودک در کشور‌های دیگر، به ویژه در هالیوود با بودجه‌های کلان همراه است و از تکنولوژی‌های پیشرفته برای خلق جلوه‌های بصری استفاده می‌شود.

کودکان امروز به واسطه تماشای فیلم‌های هالیوودی و انیمیشن‌های بین المللی انتظارات بالایی از کیفیت تصویری و جلوه‌های ویژه دارند. عدم دسترسی به فناوری‌های روز و جلوه‌های ویژه با کیفیت، به ویژه در ژانر‌هایی مانند انیمیشن و فیلم‌های ماجراجویانه، یکی از دلایل اصلی اقتباس گستره کودکان از فیلم‌های این گونه است.

 به اذعان اغلب منتقدان و اهالی رسانه که در اصفهان حاضر بودند، آثار راه یافته به جشنواره فیلم کودک امسال از سطح کیفی پایینی برخوردار بودند.به نظر می رسد بنیاد سینمایی فارابی به عنوان نهاد متولی برگزاری این رویداد سینمایی باید نگاه جامع تری نسبت به آثار به نمایش درآمده در آن باشند.

در این بین و با توجه به آن چه که در بالا آمد، توجه ویژه به آثاری که با تکیه بر یافته های فناورانه ساخته میشوند می تواند مخاطبان بیشتری را از بین کودکان و نوجوانان به خود جلب کند. دنیای کودکی دنیای خیال و فانتزی است و روش های نوین فیلمسازی بستری است که می تواند این موضوعات را به بهترین شکل به مخاطب منتقل کند.