خیزش جدید علمی باید استاد محور هماهنگ و ساختارمند باشد

به گزارش خبرگزاری آنا، جلسه شورای تحول علوم انسانی امروز دوشنبه ۱۶ مهر ماه در دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد. محمدمهدی طهرانچی در ابتدای نشست ضمن گرامیداشت یاد شهدای یکسال اخیر جبهه مقاومت و شهید حسن نصرالله اظهار کرد: افتخار می‌کنیم به وعده صادق آفرینان و جمعه نصر آفرینان چه در مقوله قوت و توان و فناوری و چه در مقوله همبستگی اجتماعی.

طهرانچی با اشاره به عملیان وعده صادق گفت:  روز بعد از انجام عملیات وعده صادق 2، حضرت آقا علی رغم همه توصیه‌هایی که دوستان و افراد نظامی داشتند در حسینیه جلسه‌ای با نخبگان گذاشتند و آنجا فرمودند من به جد عزادارم، اما آقا این جلسه مهم را تعطیل نکردند و نکته مهمی فرمودند و گفتند ما اگر توفق علمی داشتیم قضیه غزه و ضاحیه می‌توانست پیش نیاید. در انجا فرمودند که ما نیازمند خیزش جدید علمی هستیم و فرمان جدید برای جهاد در خیزش جدید علمی را در انجا صادر کردند. این خیزش در حقیقت خیرش دوم بود.

طهرانچی بیان کرد: مسئله مهم این است که علوم انسانی و علوم اجتماعی که ما با آن مواجه هستیم به تبع علوم پایه و مهندسی که وجود دارد نیز مولود ما نیست چراکه از غرب آمده و غرب در آن پیشرفت‌ها و دستاورد‌هایی داشته چه در ساخت جامعه و چه در ساخت فناوری و محصولی که داشته است و علوم را اینگونه دسته بندی کرده است. گفتنی است خاستگاه این علوم نیز فلسفه غرب است و از آنجا درآمده و حضرت آقا نیز می‌گویند این علوم از آنجایی که به تسخیر طبیعت درآمده و به علوم مربوط است مشکلی ندارد و می‌توانیم از آن استفاده کنیم و بالاتر رویم. اینطور نیست که از آن فرار کنیم به این نکته باید دقت کرد که غرب اول علم را نساخت بعد جامعه را، اول جامعه را نساخت بعد علم را، با کتاب هم جامعه را نساخت، بلکه یک تعامل دو طرفه و سیر تحول در ساخت جامعه و ساخت علم با هم عملی شده است.

او با اشاره به انقلاب صنعتی گفت: نکته مهم دیگری که وجود دارد این است که از انقلاب صنعتی ما یک شیفت پارادیم داریم از علوم انسانی محور به علوم پایه محور در غرب و بروز و ظهور آن از شروع جنگ سرد چه دوران جنگ جهانی و چه جنگ سرد است که دوران علم قدرت آفرین است و تا ۱۹۸۹ طول کشیده است و از سال ۱۹۸۹ که فروپاشی شوروی و بلوک شرق پیش میاد یک دوره تا ۲۰۰۱ داریم که دوره میانی و دوره گذار است که بحث گلوبالیزیشن و بحث اقتصاد دانش بنیان و تغییر رویکرد آزمایشگاه‌های ملی آمریکا پیش می‌اید که اینجا مفهوم اقتصاد میاد و NSF در این دوره است که قبول می‌کند که حمایت علوم اجتماعی هم بر عهده بگیرد چراکه تا سال ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ سازمان NSF قبول نمی‌کرد از آن حمایت کند، اما از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۹ وارد دوره صنعتی نسل ۴ شدیم و در این نسل ۴ تکیه اصلی دنیا بر پرروش بود.

طهرانچی افزود: از ۲۰۱۹ به بعد ما با یک انقلاب پنجم صنعتی مواجه هستیم که در آن اولین بار انسان هل داده می‌شود به مرکزیت انقلاب صنعتی، پس اینجا مباحث از یک طرف علوم زیستی است، از یک طرف علوم کامپیوتر و از طرفی دیگر علوم انسانی است. یعنی فعالیت زیست اجتماعی محور می‌شود لذا وقتی به سه گانه انقلاب پنجم نگاه می‌کنیم غیر از انسان مداری یا ترویج انسان – ماشین یا ارتباط ان‌ها بحث تاب اوری هم مطرح می‌شود. اینجا دیگر بخواهیم یا نخواهیم از ۲۰۱۹ اتفاقاتی در حال رخ دادن است و یک همگرایی جدی در حال اتفاق افتادن هستند. از ۲۰۱۹ همچنین چینی‌ها در رویداد‌های علمی در حال پیشی گرفتن هستند و در همان حال پاندمی کرونا با ۷ میلیون کشته روی زمین است و از طرفی بحث جنگ‌های اوکراین است و از طرفی جنگ‌هایی که به تازگی شروع شده است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در انتها بیان کرد: اگر خیزش اول ما مقاله محور بود، اگر علوم پایه محور بود یعنی شیمی و فیزیک و مهندسی و پزشکی و اگر تحصیلات تکمیلی محور بود و دانشجویان دکتری محور توسعه بودند، خیزش جدید علمی باید چند خصوصیت داشته باشد یک باید به جای تحصیلات تکمیلی محور استاد محور شود و استاد محور هماهنگ و ساختارمند شود لذا ما در دانشگاه آزاد اسلامی دو مفهوم در این ارتباط دهی افراد درست کردیم برای همین موضوع ۷۴ گروه کشوری ایجاد کردیم یعنی اکنون در دانشگاه آزاد اسلامی در سطح سازمان مرکزی یکپارچگی دانشی را تامین کردیم. برای مثال رییس هر گروه (روانشناسی، عمران، ادبیات و..) یک نفر است. ما معتقدیم برای پژوهش در این دوره نمی‌شود تک شاخه‌ای عمل کرد. با موضوعی که قبلا تمرین کرده بودیم پایش پژوهش اثرگذار شبکه‌ای و برنامه علمی که ۵۰ درصد رساله‌ها و پایان نامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی در یک سامانه است نیز حول نظام موضوعات در حال انجام است و به یک یکپارچگی منطقی رسیدیم و دیگه مسئله را تک بعدی نمبینیم. 

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اعلام کرد: ما به ایجاد دانشکده‌های موضوعی پرداخته‌ایم که هدایت‌گر مأموریت‌های دانشگاه هستند. این دانشکده‌ها در واحدها قابل تعریف نیستند و به صورت چند بعدی فعالیت می‌کنند. به عنوان مثال، دانشکده هوش مصنوعی و فناوری‌های اجتماعی، دانشکده فناوری‌های قانونی و زیست اجتماعی، دانشکده دولت و نظام انقلابی، دانشکده بازار و کسب‌وکار و همچنین دانشکده تمدن و مطالعات جهان و دانشکده رسانه و فرهنگ و زندگی را داریم.

وی ادامه داد: ما به این نتیجه رسیدیم که در دروس عمومی که شامل ۲۰ واحد هستند، باید به دانشجویان آموزش‌هایی ارائه دهیم که مفهومی عمیق‌تر از نیازهای روز جامعه داشته باشند. بر این اساس، دانشکده فرهنگ و زندگی و همچنین دانشکده صنعت و ساختمان و حمل و نقل به منظور گسترش دامنه‌های آموزشی ایجاد شدند؛ این کاملاً فراتر از مهندسی است. به ویژه، دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی در حال کار بر روی فضاهای کودکستان و مدارس است.

طهرانچی بیان کرد:‌ اکثر دانشکده‌ها به صورت ماتریکسی با یکدیگر همکاری می‌کنند. اعضای ما که شامل مدیران دانشکده‌های موضوعی و روسای گروه‌های کشوری در حوزه علوم انسانی هستند، همگی ۲۳ الی ۲۴ هزار عضو هیئت علمی را شامل می‌شوند. ما به دنبال پیگیری خیزش جدید علمی هستیم و این بار بر این باوریم که خیزش دوم باید با نگاهی حل مسئله‌محور شکل گیرد. به قول حضرت آقا، توفیق علمی باید به گونه‌ای باشد که امکان شکل‌گیری یک خیزش جدید علمی در کل جامعه را فراهم آورد.