ارتقای مهارت­‌های کودکان اوتیسم با برگزاری مدرسه‌ اجتماعی و شهروندی

به گزارش گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا، سینا توکلی معاون آموزش، توانبخشی، سلامت خانواده انجمن اوتیسم ایران، درباره مهم‌­ترین چالش‌های افراد دارای اختلال طیف اتیسم متوسط و خفیف بالای ۷ سال، گفت: هنگامی‌­که این بچه‌­ها به سن مدرسه می‌­رسند، معمولاً در مدارس عادی، استثنایی یا اوتیسم به تحصیل می­‌پردازند. اما یکی از مسائل مهمی که در این سنین مطرح است، این است که این افراد در گذراندن اوقات فراغت، مهارت­‌های اجتماعی و مهارت­‌هایی مثل خرید کردن و… مشکل دارند. در پی اهمیت پرداختن به چالش­‌های این سنین، سازمان ملل متحد شعار روز جهانی آگاهی­‌بخشی اوتیسم در سال ۲۰۲۰ را گذر از کودکی به بزرگسالی عنوان کرد. از این رو ما در تهران و سایر استان­های کشور، دوره­‌های آموزشی را برگزار کردیم تا بچه­‌ها توانمندتر و مستقل­‌تر شوند.

وی درباره ایده شکل‌گیری مدرسه تابستانه برای کودکان طیف اوتیسم، گفت: انجمن اتیسم ایران از سال ۱۳۹۵ اقدام به برگزاری دوره­‌های آموزشی اجتماعی و شهروندی، ورزشی و هنری کرد. در سال ۱۳۹۹ نیز یک دوره آموزشی با عنوان مدرسه استقلال با محورهای ارتباطات و تعاملات اجتماعی، مهارت­‌های مالی و خرید کردن، استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی، برنامه­‌ریزی روزانه، کار گروهی، مدیریت بحران، بلوغ و مسائل هیجانی برای بزرگ­سالان طیف اتیسم برگزار شد.

توکلی افزود: امسال نیز یک دورۀ آموزشی تابستانه متمرکز بر آموزش حمل­‌ونقل عمومی، آشنایی با دنیای کتاب و کتاب­خوانی و مهارت­های شناختی برگزار می­‌شود. از آن­جایی که با افزایش سن فرد دارای اختلال طیف اتیسم، حضور او در فضای بیرون از خانه گسترده‌­تر و پررنگ­تر می­‌شود، آموزش مهارت­‌های اجتماعی اهمیت ویژه‌­ای پیدا می­‌کند و این مسئله دغدغه بسیاری از خانواده­‌هاست. در محیط­‌های آموزشی مثل مدارس، ممکن است فرصت مناسب برای آموزش این مهارت­‌ها به افراد دارای اختلال طیف اتیسم فراهم نباشد یا آموزش­‌ها در سطح تئوری باقی بمانند.

وی افزود: به‌­دلیل نقص در این مهارت­‌ها و دیگر چالش‌های مرتبط با بزرگسالی، ممکن است خانواده­‌های دارای فرزند با اختلال طیف اتیسم نتوانند از منزل خارج شوند و تنها یا منزوی شوند. مدرسه تابستانه می­‌تواند در قالب سرگرمی و در فضایی گروهی و دوستانه، کودکان و نوجوانان را به‌ ­صورت عملی و کاربردی با مهارت­‌های مورد نیازشان آشنا کند. ما در انجمن اتیسم ایران تلاش می­‌کنیم مجوزهای لازم را اخذ کنیم، همراه با درمانگران و مربیان در کنار بچه‌ها باشیم و به­ هم ­ریختگی­‌هایشان را مدیریت کنیم تا مسیر فراگیری مهارت­‌ها با سهولت بیشتری طی شود.

توکلی تصریح کرد: مهارت­های موردنیاز برای کودکان و نوجوانان دارای اختلال طیف اتیسم متفاوت است و برای هر گروه ما اهداف متفاوتی را دنبال می­‌کنیم. به همین خاطر بچه‌­ها را در دو رده سنی هفت تا ۱۲ سال و ۱۲ سال به بالا گروه­‌بندی کردیم تا مطابق شرایط و نیازهای خود آموزش ببینند.

معاون آموزش، توانبخشی، سلامت خانواده انجمن اوتیسم ایران ادامه داد: از آن جایی که اوتیسم اختلالی همراه با نقص در ارتباطات و تعاملات است، فعالیت­‌های مدرسه تابستانه با محوریت ارتقا و رشد مهارت­‌های ارتباطی و اجتماعی بچه‌­ها در نظر گرفته شده‌­اند. به­ عنوان مثال مهارت­‌های مورد نیاز برای خرید کردن، استفاده از پول و کارت بانکی، رعایت نوبت، درک خطر، خرید بلیت و استفاده از وسایل حمل‌­ونقل عمومی خرید بلیت در مترو، مسیریابی و استفاده از قطارها، مهارت­‌هایی هستند که انتظار داریم یک فرد به ­عنوان شهروند با آن­ها آشنا باشد تا بتواند به­ صورت مستقل در جامعه حضور داشته باشد.

وی افزود: علاوه ­بر این موارد به مسائلی همچون تصمیم‌­گیری، حل مسئله و خلاقیت نیز در قالب فعالیت­‌های مختلف پرداخته خواهد شد. هر دوره شامل چهار جلسه آموزشی بوده و حدوداً یک ماه زمان خواهد برد. هدف اصلی و بنیادین ما از ارائه این آموزش­‌ها، ارتقای مهارت­‌ها در افراد دارای اختلال طیف اتیسم و نهایتا تلفیق آن­ها در جامعه است.

بنابر اعلام روابط عمومی انجمن اوتیسم ایران، توکلی عنوان کرد: مدرسه تابستانه در حال حاضر فقط برای افراد ساکن تهران برگزار می­‌شود، اما ما در ادامه و از فصل پاییز، یک دوره آموزشی ویژه نمایندگان انجمن اتیسم ایران در سایر استان­‌ها برگزار خواهیم کرد. در این دوره یک جمع­‌بندی از پروتکل­‌های انتقال به بزرگسالی، شیوه اجرایی و تجربه برگزاری مدرسه تابستانه در تهران برای دو گروه سنی، به نمایندگان ارائه و از آن­ها حمایت می­‌کنیم تا امکان برگزاری این رویداد در تمامی استان­‌ها فراهم شود.

او تصریح کرد: هدف ما این است که بتوانیم تا پایان سال در هر فصل یک دوره مدرسه اجتماعی و شهروندی را برای افراد دارای اختلال طیف اتیسم بالای هفت سال در تهران داشته باشیم. همچنین، همان طور که گفته شد امیدواریم دفاتر نمایندگی فعال انجمن اوتیسم ایران در سایر استان­‌ها نیز بتوانند براساس شیوه اجرایی و با حمایت ما این دوره­‌ها را برای خانواده­‌ها برگزار کنند.

به گفته توکلی؛ براساس پروتکل انتقال به بزرگسالی، ۱۰ جلد کتابچه با محوریت موضوعات گوناگونی ازجمله استقلال، مراقبت از خود، مهارت­‌ها و تعاملات اجتماعی، آراستگی و… تدوین و در سایت انجمن اتیسم ایران بارگذاری شده است. این کتابچه­‌ها ویژه نوجوانان و والدین آن‌­ها تهیه شده و به­ صورت رایگان قابل­ دسترسی هستند.