حضور زائران پیش از حج تمتع در شهر پیامبر و مسجد قبا + فیلم

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، این روزها جمع زیادی از زائران پیش از اعمال پرفضیلت حج تمتع با حضور در مسجد قبا به راز و نیاز با خالق بی نیاز می‌پردازند.

مسجد قُبا اولین مسجد ساخته‌شده در جهان اسلام است. پیامبر اکرم (ص) در جریان هجرت از مکه به مدینه پس از رسیدن به قبا، چند روزی را در آنجا به سر بردند تا آن که امیرمؤمنان، علی (ع) و برخی دیگر از اعضای خانواده‌اش به ایشان پیوستند، آنگاه همگی راهی یثرب شدند.

ورود رسول خدا (صلی الله علیه وآله) را به قبا، دوشنبه، دوازدهم یا چهاردهم ربیع الأول نوشته‌اند. آن حضرت در این چند روز میهمان کلثوم بن هِدْم بود و در منزل سعد بن خَیْثمه با مردم نماز می‌خواند. سعد در جنگ بدر و پدرش در جنگ احد به شهادت رسیدند.

خانه سعد بن خَیْثمه و کلثوم بن هِدْم در سمت قبله مسجد ـ جنوب غربی بوده و هر دوی آنها در حال حاضر، در مسجد قرار گرفته است. تا پیش از توسعه در ۱۴۰۶ قمری، خانه سعدبن خَیْثمه به صورت مستقل وجود داشه و طی چهارده قرن، زائران قبا، به آن خانه نیز وارد می‌شدند و در آن نماز می‌خواندند. در حال حاضر، محل این دو خانه، در سمت قبله مسجد قبا، سمت راست محراب واقع است. رسول خدا (صلی الله علیه وآله) بعد‌ها نیز که در مرکز مدینه ساکن شد، هر هفته، گاه روز‌های شنبه و گاه دوشنبه به قبا می‌آمد و در این مسجد نماز می‌گزارد. ابن شَبّه نوشته است: «إنَّ النَّبی (صلی الله علیه وآله) کانَ یَأتِی قُباء یَوْمَ الإثْنَین.»

طبق روایات بسیار در ساخت این مسجد شخص رسول الله (ص) زحمات فراوانی متحمل شدند به حدی که اصحاب همراه آن حضرت، از ایشان تقاضا کردند تا به استراحت بپردازند، اما پیامبر (ص) این خواسته را نپذیرفته و در ساخت این مسجد مشارکت جستند.

در روایات گفته شده از بین اصحاب رسول الله (ص) سلمان فارسی، مقداد بن اسود و عمار بن یاسر بیشترین نقش را در ساخت این مسجد به عهده داشتند.

در چهار روزی که رسول خدا (ص) در قبا بود، مسجدی در این ناحیه به دستور ایشان و به پیشنهاد عمار یاسر و با تقاضای ساکنان محل بنا شد و طی آن تنها دیواری از سنگ‌های حره بر گرد آن کشیده شد. البته تا زمان توسعه ولید مسجد سقف نداشت یا اگر هم داشت از همان شاخه خرما بود. مسجد قبا یکی از مهمترین و زیباترین مساجدی است که در محدوده فعلی مدینه قرار دارد، چرا که با توسعه شهر، قبا نیز در محدوده مدینه قرار گرفته است.

در ۱۴۰۶ هجری قمری بنای مسجد قبا بازسازی شد. کتیبه‌ای سنگی که مربوط به این بازسازی است در بیرون مسجد نصب شده است. منطقه قبا در فاصله شش کیلومتری جنوب مسجد النبی (ص) واقع است و از نقاط خوش آب و هوا و از مناطق زراعی و پرآب اطراف مدینه به شمار می‌آید. به همین دلیل نخلستان‌های زیادی در قبا وجود داشته و دارد. مردم این منطقه، که به نام طایفه بنو عمرو بن عوف شناخته می‌شدند، به دلیل واقع شدن قبا در جنوب شهر مدینه و در واقع سر راه مکه به مدینه، نخستین میزبان پیامبر و مهاجران در وقت هجرت بودند.

مسجد قبا در قرآن

بنا به روایات فراوان، مسجد قبا مصداق آیه «.. لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَی التَّقْوی مِنْ أَوَّلِ یَوْم أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِیهِ...» است. این آیه اشاره به این نکته دارد که این مسجد از روز نخست بر پایه تقوا ساخته شد و لذا سزاوار است تا رسول خدا (ص) در این مسجد نماز بگزارد.

به سبب نزول این آیه در شأن مسجد قبا، در آن زمان، مسجد یاد شده را به نام «مسجد التقوی» می‏‌شناختند. این آیه در برابر مسجد ضرار نازل شد که برخلاف مسجد قبا که بر پایه تقوا ساخته شده بود، مسجد ضرار بر پایه نفاق و اختلاف بنا شد. تعبیر «مِنْ اَوَّلِ یَوْم» به معنای همان روز تأسیس مسجد است که با نیت خالص بنا نهاده شد.

به نقل از روایات، آیه «.. فِیهِ رِجالٌ یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُوا وَ اللهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ» در شأن نمازگزاران مسجد قبا نازل شده است. این آیه در کنار آیاتی که اشاره به اقدام منافقان در ساختن مسجد ضرار دارد، در سوره توبه آمده و مربوط به سال نهم هجری، اندکی پیش از جنگ تبوک است.

مسجد قبا نخستین مسجدی است که رسول الله (ص) آن را بنا کرد. آن حضرت درباره نماز خواندن در مسجد قبا فرمود: «مَنْ تَطَهَّرَ فی بَیْتِهِ ثُمَّ أتی مَسْجِدَ قُباء فَصلّی فِیهِ رَکْعَتَیْن کانَ کأجْرِ عُمْرة؛ کسی که در خانه‌‏اش وضو بگیرد، آنگاه به مسجد قبا درآید و دو رکعت نماز بگزارد، ثواب یک عمره را برده است.»

نیز روایت شده که پیامبر خدا هر شنبه با پای پیاده یا سواره به مسجد قبا می‌آمد و در آن نماز می‌گزارد و می‌فرمود: دو رکعت نماز در مسجد قبا برای من بهتر از آن است که دوبار به بیت‌المقدس بروم. اگر می‌دانستند در قبا چیست جگر‌های شتران را می‌زدند و به سوی قبا می‌تاختند تا از فضیلتش بهره‌مند شوند.

حدود فعلی مسجد قبا

مسجد قبا هم اکنون یکی از مهمترین و زیباترین مساجدی است که در محدوده فعلی مدینه قرار دارد، چرا که با توسعه شهر، قبا نیز در محدوده مدینه قرار گرفته است. بنای جدید آن مربوط به ۱۴۰۶ هجری قمری است و کتیبه‏ای سنگی که مربوط به این بازسازی است نیز در بیرون مسجد نصب شده است.

مساحت تقریبی این مسجد که در منطقه قبا که در فاصله شش کیلومتری جنوب مسجدالنبی قرار دارد و بنا‌های جانبی مربوط به آن، به ۱۳۵۰۰ متر مربع می‌رسد و به شکل زیبایی با ۴ مناره با ۴۷ متر طول ساخته شده است و گنجایش ۲۰ هزار نمازگزار را دارد.

یک آمار خواندنی از حجاج ایرانی

لازم به یادآوری است از آغاز عملیات حج ۱۴۰۳ تا امروز تعداد زائران ایرانی در سرزمین وحی به بیش از ۲۶ هزار و ۱۵۰ نفر رسید.

تعداد زائران حاضر در جوار بیت‌الله الحرام ۱۵ هزار و ۶۱۲ نفر است که در قالب ۱۳۰ کاروان وارد این شهر شده‌اند.

بر اساس اطلاعیه ستاد مکه، تاکنون بیش از ۱۳ هزار و ۵۰۰ زائر در قالب ۱۱۵ کاروان پس از پنج روز اقامت در شهر پیامبر و زیارت حرم رسول الله (ص) و ائمه بقیع (علیهم السلام) به مکه مشرف شدند.

۲۴۱۱۵ زائرایرانی تاکنون با ۱۷۶ کاروان وارد مدینه منوره شدند و درحال حاضر ۱۰۵۴۴ نفر در قالب ۷۶ کاروان در شهر پیامبر بسر می‌برند.

گفتنی است امسال ۸۷ هزار و ۵۵۰ نفر زائر و عوامل از طریق دو فرودگاه جده و مدینه به سرزمین وحی اعزام خواهند شد. پرواز‌های مدینه قبل از ۲۴ اردیبهشت ماه شروع شده است.