احیای بازارهای نفت ایران فراتر از پیش بینی‌ها

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی آنا،‌ همزمان با به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای ایران اعلام کرد که در کوتاه‌ترین زمان ممکن سهم خود را از بازار نفت پس خواهد گرفت اما خوشبین‌ترین افراد نیز تصور نمی کردند که کوتاه ترین زمان برای ایران کمتر از 6 ماه باشد.

بر اساس گزارش های منتشر شده، ‌ایران در ماه آوریل 2016 میلادی تولید نفت خام خود را به سه میلیون و 451 هزار بشکه در روز رساند که حکایت از نزدیک شدن ایران به میزان تولید خود پیش از تحریم ها و در میانه سال 2011 دارد.

این در شرایطی است که جمهوری اسلامی ایران که در اواخر سال 2014،‌کاهش 860 هزار بشکه‌ای را در تولید نفت نسبت به سال 2011 تجربه کرده بود،‌ در ماه گذشته توانست این رقم را به حدود 170 هزار بشکه در روز برساند.نکته مهم این است که تولید نفت خام ایران در ماه آوریل در مقایسه با ماه گذشته آن بیشترین میزان رشد را در مقایسه با سایر اعضای اوپک داشته است. تولید نفت خام ایران در این ماه 198 هزار بشکه در روز افزایش را نشان می دهد.

رقبای اصلی ایران در اوپک نیز افزایش تولید را در این بازه زمانی تجربه می کنند.بطور مثال، عربستان که سنتی‌ترین رقیب ایران در اوپک می باشد افزایش 829 هزار بشکه ای را در تولید نفت خام خود نسبت به سال 2011 به ثبت رسانده است که معادل نیمی از افزایش تولید اوپک را شامل می شود.

به گفته کارشناسان در حال حاضر، ‌عربستان بیشترین میزان تولید نفت خود را ثبت کرده و یکی از دلایل اصلی این کشور برای طرح فریز نفتی نیز این امر می‌باشد که بالاترین تولید خود را در اختیار دارد و در واقع با این طرح می‌خواهد جلوی فشارهای سایر کشورهای تولیدکننده نفت برای کاهش تولید خود را بگیرد اما توافق بر سر این طرح به دلیل عدم حضور ایران در طرح فریز نفتی به تعویق افتاده است.

عربستان در تلاش است تا ایران را از افزایش تولید و صادرات نفت خام خود منصرف کند تا بازارهایی را که با کاهش صادرات نفت ایران کسب کرده بود، ‌از دست ندهد.

از سوی دیگر، عراق به عنوان مدعی تازه تولیدکننده نفت خام، با توجه به فعالیت شرکت‌های بزرگ نفتی جهان، افزایش بیش از یک میلیون و 689 هزار بشکه‌ای را نسبت به سال 2011 ثبت کرده است. در حال حاضر عراق در تلاش است تا با انواع قراردادها با شرکت های خارجی،‌ تولید نفت و به دنبال آن درآمدهای خود را به سرعت افزایش دهد.

این در شرایطی است که افزایش تولید و اکتشاف در این کشور در دهه‌های اخیر به کندی صورت می گرفت و اکنون عراق در تلاش است تا از فضای ایجاد شده نهایت بهره‌برداری را بکند.

نکته مهم این است که اغلب میادین هیدروکربور عراق بسیار جوان هستند در حالی که میدان های بزرگ نفتی ایران و عربستان،‌ در نیمه دوم عمر خود قرار دارند، بنابراین عراق می‌تواند به مدت طولانی‌تری تامین‌کننده نفت خام جهان باشد و مصرف کنندگان تمایل بیشتری به خرید از این کشور خواهند داشت.

با توجه به این مزیت ها،عراق توانسته جایگاه نقره‌ای اوپک را که سالیان درازی از آن ایران بود تصاحب کند و به گفته کارشناسان تا چند سال آینده،‌ایران نمی تواند این جایگاه را از عراق بازپس گیرد.

هرچند که کسب این جایگاه، به دلیل افزایش ظرفیت تولید نفت کشور عراق بدست آمده اما تحریم های ایران و موانع فروش نفت خام این کشور نیز در این زمینه تاثیر زیادی داشته است.

تحریم‌هایی که به بهانه پرونده هسته‌ای به اقتصاد کشور تحمیل شده بود،‌ بازارهای نفت خام ایران را محدود کرد. در همین زمان عراق در تلاش بود تا برای نفت خام تولیدی خود مشتریان جدیدی را دست و پا کند و خروج ایران از بازارهای جهانی، این فرصت را به عراق داد تا با بهره‌گیری از شباهت ساختار نفت خام خود با نفت خام ایران و دارا بودن بیشترین تعداد میدان مشترک نفت با این کشور، ‌مشتریان قدیمی را به سمت خود جذب نماید.

در مقابل عراق،‌ عربستان و ایران که رشد بالایی را در تولید نفت به ثبت رساند اند، ‌اکثراعضای اوپک، ‌تولید خود را ثابت نگاه داشتند و تعداد کمی از اعضای اوپک نیز مانند الجزایر، ‌لیبی، ‌نیجریه و ونزوئلا با کاهش تولید روبرو بودند.

با وجود آنکه تولید اوپک در ماه آوریل بیش از 32 میلیون بشکه در روز بوده است اما قیمت نفت در این ماه روند صعودی کم شتابی را تجربه کرده است که یکی از اصلی‌ترین دلایل آن را می توان خروج بخشی از تولید کشورهای عضو به رقم افزایش تولید سه کشوربزرگ تولید کننده نفت این سازمان دانست.

در واقع کاهش تولید نفت خام برخی اعضا، ‌در کنار کاهش ذخیره های استراتژیک آمریکا و پیش بینی بهبود وضعیت اقتصادی در منطقه یورو و همچنین پیش بینی افزایش تقاضای نفت،‌ به بازگشت تعادل به بازار کمک کرده و قیمت نفت خام به 50 دلار نزدیک شده است.

از نشانه های بازار می توان فهمید که بازگشت ایران به بازار نفت تاثیر منفی بر قیمت ها نگذاشته و کاهش قیمت را به دنبال نداشته است.