آیینه‌ای از سینمای ایران در نمایشگاه کتاب تهران/ هم فقر تولید داریم و هم ناتوانی در خرید

گروه فرهنگ وجامعه خبرگزاری علم وفناوری آنا، ونوس بهنودـ در سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران دغدغه‌ای جدی را مورد بررسی قرار دادیم. تولیدات فیلم و نمایش در سطح کشور همواره این نقد را به خود جلب کرده که فیلم نامه و نمایش نامه‌های قوی و تاثیرگذار نداریم. برخی متونی که آب بسته شده و یا با شتاب و بدون تعمق نوشته شده، به اقتضای جامعه توجه نداشته و هیچ حرفی برای گفتن به مخاطب نداشته صرفا به رنگ و لعاب فروش در گیشه آراسته شده و کلیت فیلم و نمایش را تشکیل می‌دهد و کار‌های فاخر در طول سال به تعداد انگشتان یک دست نیست.

برای آسیب شناسی همین موضوع، به سراغ غرفه‌هایی که کتب مرتبط با حوزه سینما و تئاتر را به فروش می‌رسانند رفتیم تا وضعیت آثار تولیدی را از زبان خود ناشران بشنویم.

از کیارستمی پرسیدند، اما کتاب نداریم

مسئول غرفه نشر ساقی به فعالیت ۱۵ ساله این نشر در تولید کتب سینمایی اشاره کرد و گفت: نیمی از تولیدات تالیف و نیمی ترجمه است. کتب تالیف توسط افراد مطلع و کاردان سینمای کشور نوشته شده و کتب ترجمه نیز به نام‌ترین آثار در سطح جهانی به ویژه در حوزه آموزش سینما است.

علیرضا پورهاشم تصریح کرد: افرادی که سینما می‌خوانند با کتب ما آشنا هستند و کتاب‌های ما به نوعی منبع دانشگاهی است. بیشترین استقبال از کتاب‌ها در حوزه فیلم نامه نویسی است.

وی یکی از موفق‌ترین مترجمان کتب سینمایی را آقای محمد گذرآبادی برشمرد و گفت: این کتاب‌ها با استقبال قابل توجه همراه است. در حوزه نقد و تحلیل هم کتاب‌های خوبی داریم.

مسئول غرفه نشر ساقی در پاسخ به اینکه پرکارترین فعال سینمایی ما در حوزه نشر کتاب چه کسی است، تاکید کرد: ما چند کتاب از آقای فراستی داریم که گروهی بی نهایت طرفدار ایشان هستند و گروهی بر عکس. اما کتاب‌های این نویسنده بسیار پرفروش است. چند کتاب در مورد جان فورد، هیچکاک و برگمان نوشته که کل آثار ساخته شده توسط این افراد در کتاب‌ها بررسی شده است.

پورهاشم همچنین تصریح کرد: بیشتر مراجعان دنبال کتاب از آقای کیارستمی می‌آیند. همچنین از آقای تقوایی هم سوال شد. ممکن است ناشران دیگری از آنها کتابی داشته باشند که متاسفانه ما برای این دو فرد کتابی نداریم.

وی به معرفی ۵۰ عنوان کتاب در این دوره از نمایشگاه اشاره کرد و بیان داشت: برخی کتاب‌ها مدتی بود چاپ نمی‌شد امسال ۱۳ عنوان را برای نمایشگاه تجدید چاپ کردیم.

میزان خرید قابل قبول نیست

سری هم زدیم به غرفه خانه هنرمندان که چند نفر از مراجعان بعد از شنیدن قیمت کتاب‌ها غرفه را ترک می‌کردند.
مسئول غرفه نشر خانه هنرمندان در گفتگو با آنا به معرفی ۳۰ عنوان کتاب در حوزه سینما اشاره کرد و گفت: ۲۰ عنوان کتاب‌های جدید است. بیشتر کتاب‌ها تالیف است. از جمله آثار محمد پیشنماز از کارگردان‌های سینما.

داوود میمباشی تصریح کرد: استقبال اصلاً مناسب نیست و مردم توان خرید ندارند. ما هیچ حمایتی از هیچ نهادی برای کاهش قیمت کتاب‌ها نداشتیم.

وی در خصوص کتبی که پرفروش بوده است به کتاب «راهنمای کامل عکاسی» اشاره کرد و افزود: در بخش کتب سینمایی متاسفانه استقبال خوب نیست.

در نمایشنامه فعال‌تر از فیلمنامه هستیم

در عین حال مدیر ارتباطات و رسانه نشر سوره مهر عمده فعالیت‌های تولید کتاب این انتشارات را چاپ نمایشنامه عنوان کرد.

سعید چگینی تصریح کرد: سوره مهر با عمر ۳۰ ساله بیش از چهار هزار عنوان کتاب چاپ کردیم و در این دوره از نمایشگاه با هزار و ۲۰ عنوان کتاب آمدیم که ۱۱۵ عنوان کتاب چاپ اول است.

وی افزود: سال گذشته ما تعداد قابل توجهی نمایشنامه منتشر کردیم. بیشترین استقبال از ما در حوزه رمان و شعر است. در بخش هنر‌های نمایشی و سینما، مخاطب کمتر سراغ ما می‌آید و به سراغ ناشران تخصصی‌تر می‌روند.

به گفته مدیر ارتباطات و رسانه نشر سوره مهر این انتشارات بیشتر از آموزش و فن سینما در حوزه چاپ نمایشنامه فعالیت دارند. افرادی که علاقه‌مند به چاپ کتاب‌های خود هستند را مستقیما به ما مراجعه ندارند و از طریق حوزه هنری برای چاپ کتاب تقاضا می‌کنند.

عقد قرداد با ۵۰ مولف

مدیر مرکز انتشارات، آموزش و پژوهش بنیاد فارابی به قدمت ۳۵ ساله این مجموعه اشاره کرد و گفت: مدت‌ها در بنیاد بسته بود و فعالیت زیادی در حوزه نشر انجام نمی‌داد. تلاش کردیم بورکراسی اداری را بشکنیم و در‌ها را برای فعالیت باز کنیم.

حمید رضا بشیری فراز به خبرنگار آنا گفت: در سی و پنجمین دوره نمایشگاه کتاب تهران ۱۰۰ عنوان کتاب تجدید چاپ و ۲۰ عنوان کتاب جدید معرفی کردیم که از بین کتب جدید ۱۷ عنوان تألیفی و برآمده از پایان نامه ارشد و دکتری سینماگران است.

وی با اشاره به چاپ کتبی در حوزه سینما و حکمرانی، هوش مصنوعی و سینما، تاریخ سینما و فلسفه سینما، مهمترین دستاورد نمایشگاه را ارتباط گیری با سینماگران اهل قلم دانست و گفت: در فرصت نمایشگاه با ۵۰ مراجعه برای چاپ کتاب توافق کردیم و قرار است بعد از نمایشگاه با این افراد عقدقرارداد کنیم.

مدیر مرکز انتشارات، آموزش و پژوهش بنیاد فارابی نیز قول مساعد داد که هر کتابی چه تالیف و چه ترجمه خوب و برای اهالی سینما مفید باشد، حمایت خواهد شد.

آنچه از صحبت‌های حداقل ۴ ناشر در حوزه کتب سینمایی استنباط می‌شود فقر تولید کتاب در حوزه سینما محسوس است و اینکه قیمت کتاب به عامل بازدارنده‌ای برای خرید آن تبدیل شده است. کارگردان‌ها و فعالان سینما نیز در این حوزه کم کار هستند و به واقع برای انتقال میراث فنی و دانش خود برای نسل‌های دیگر اقدام درخوری نداشته اند.

هنوز که هنوز است دانشجوی سینما از روی دستخط نویسنده و کارگردان خارجی می‌آموزد.

لازم به یادآوری است سی و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از  نوزدهم تا بیست ونهم اردیبهشت در مصلی تهران در حال برگزاری است.