چه کاره بشم؛ شاید «مهندس هوش مصنوعی!»

خبرگزاری علم و فناوری آنا،‌ مریم ملی؛ شاید خیلی از شما ملموس‌ترین تجربه کاربری‌تان با هوش مصنوعی را با چت‌جی‌بی‌تی که در سال ۲۰۲۲ ارائه شد، به خاطر بیاورید. تجربه جذاب گفت‌و‌گو با یک چت‌بات هوشمند که از دو سال پیش تا به امروز پیشرفت‌های زیادی داشته و در حوزه‌های مختلفی به کار گرفته شده است. این یکی از نمونه‌های توسعه هوش مصنوعی است که کاربری راحتی دارد و همه مردم جهان می‌توانند به سادگی از آن استفاده کنند. البته این حوزه محدود به چت‌بات‌ها نمی‌شود و در بعضی موارد بی آن که بدانیم روزانه در حال استفاده از نتایج و محصولاتش هستیم برای مثال؛ بازی‌های رایانه‌ای، امنیت شبکه در کامپیوترهای خانگی یا محل کار، طراحی روبات‌ها، مدیریت داده‌ها، طراحی دستیارهای هوشمند و ... . بخشی از هوش مصنوعی به مهندسی یادگیری ماشین machine) learning) اختصاص دارد که یکی از گرایش‌های پرطرفدار و آینده‌دار هوش مصنوعی است. در حقیقت هوش مصنوعی با استفاده از داده‌ها و الگوریتم‌های متنوع، قابلیت یادگیری، تصمیم‌گیری و پردازش اطلاعات را دارد. اصلی‌ترین هدف هوش مصنوعی، شبیه‌سازی عملکردهای ذهن انسان در زمینه‌های گوناگون است.

به چه مهارت‌هایی نیاز داریم؟

هوش مصنوعی هم یکی از مشتقات مهندسی‌های کامپیوتر و برق است و طبیعتاً سطح ریاضیات و کدنویسی بالایی دارد، بنابراین اگر در این حوزه ضعف دارید بهتر است در دوران کارشناسی تلاش کنید تا مهارت‌های کد‌نویسی و تحلیلی خود را ارتقا دهید. متناسب با این که وارد کدام یک از گرایش‌های  هوش مصنوعی می‌شوید باید مهارت‌های عملی یا تحلیلی‌تان افزایش پیدا کند مثلا اگر قرار است بیشتر در حوزه‌های مداری کار کنید باید تمرین عملی بیشتری داشته باشید. ادامه دادن تحصیلات تکمیلی در مقطع ارشد و دکترا در تمام رشته‌ها نیاز به سطحی از زبان انگلیسی دارد تا به دانش مطالعه مقالات به روز دنیا مجهز شوید. در نظر داشته باشید که هوش مصنوعی شش گرایش دارد که شامل سیستم های خبره، رباتیک، یادگیری ماشین، شبکه عصبی، منطق فازی و پردازش زبان طبیعی می شود. هرکدام از این گرایش‌ها، دروس متفاوتی دارند و توانمندی‌های متنوعی را می‌طلبند بنابراین قبل از این که انتخاب رشته و گرایش داشته باشید حتما با جزییات و دروس هر یک از این حوزه‌ها آشنا شوید.

در نظر داشته باشید که هوش مصنوعی شش گرایش دارد که شامل سیستم های خبره، رباتیک، یادگیری ماشین، شبکه عصبی، منطق فازی و پردازش زبان طبیعی می شود.

در کدام دانشگاه مهندسی هوش مصنوعی بخوانیم؟

شما با کارشناسی در رشته‌های کامپیوتر، پزشکی، برق و مهندسی صنایع می‌توانید در کنکور ارشد رشته هوش مصنوعی شرکت کنید. متاسفانه در ایران کارشناسی هوش مصنوعی وجود ندارد. دانشگاه‌های دولتی و مطرحی مثل دانشگاه تبریز، دانشگاه تهران، دانشگاه شیراز، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه صنعتی خواجه نصیر، دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشگاه فردوسی مشهد در مقطع ارشد و دکترا پذیرای دانشجویان علاقه‌مند به رشته هوش مصنوعی هستند. علاوه بر این دانشگاه‌ها، تعدادی از دانشگاه‌های آزاد و پیام نور و غیر انتفاعی در سراسر کشور هم رشته هوش مصنوعی در مقطع ارشد را به مجوعه رشته های تحصیلی خود اضافه کرده‌اند.

کجا کار پیدا کنیم؟ 

متاسفانه در ایران کارشناسی هوش مصنوعی وجود ندارد. دانشگاه‌های دولتی مطرح در مقطع ارشد و دکترا پذیرای دانشجویان علاقه‌مند به رشته هوش مصنوعی هستند.

ابزارهای هوشمندی مانند  Siri و Alexa‌ که در گوشی تلفن همراهتان به کار رفته‌اند، پیشرفته‌تر شدن لوازم برقی که برای منزل‌تان استفاده می‌کنید و تغییراتی که درتجهیزات صنعتی کارخانه‌ها رخ می‌دهد، همه و همه نشان‌دهنده کاربردهای فراوان هوش مصنوعی است. بنابراین گستره شغلی شما بعد از تحصیل و کسب مهارت در این رشته می‌تواند بسیار زیاد باشد اما آنچه اهمیت دارد این است که آیا واقعا غیر از تحصیل در این رشته به فکر کسب مهارت خاصی هم بوده‌اید یا نه؟ برای مثال خود را در یکی از زبان‌های کدنویسی تقویت کرده‌اید؟ فنون بستن مدارها و بخش‌های عملیاتی کار را آموخته‌اید؟ برای توسعه دانش خود به مهم‌ترین خبرها و مقالات هوش مصنوعی در جهان مراجعه کرده‌اید؟ شما با کسب مهارت و البته مدتی کارآموزی و تمرین در مراکز علمی می‌توانید به صنایع مختلفی مثل خودروسازی، صنایع مربوط به برق و ... وارد شوید.

هوش مصنوعی چند سالی است در حوزه های مختلف مهندسی پزشکی هم کاربردهای زیادی پیدا کرده است بنابراین شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی که در این زمینه فعالیت دارند می‌توانند انتخاب خوبی برای شما باشند. به طور کلی شرکت‌ها، مراکز دانش‌بنیان، کسب‌وکارهای اینترنتی و تجارت‌های مبتنی بر داده، کمک کرده‌اند تا نیاز به متخصصین استخراج داده و تفسیر داده‌ها بیشتر حس شده و اهمیت رشته هوش مصنوعی به خوبی در بازار کار ایران آشکار شود. شرکت‌های بزرگ مثل آی‌بی‌ام، مایکروسافت، آمازون، گوگل در این سال‌ها به جذب و استخدام مهندسان هوش مصنوعی پرداخته‌اند و این نشان‌دهنده اهمیت رشته هوش مصنوعی در جهان است بنابراین اگر برای ادامه تحصیل یا کسب دانش و تجربه علاقه‌مند به مهاجرت هستید هوش مصنوعی رشته بسیارخوبی است.