توسعه اقتصاد دریایی معطل تقویت زیرساخت‌ها

مسعود دانشمند کارشناس اقتصادی و متخصص در امور حمل و نقل دریایی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری علم و فناوری آنا اظهار کرد: آنچه که به عنوان اقتصاد دریامحور شناخته می‌شود را می‌توان به 6 بخش تقسیم کرد که بخش اول آن کشتی‌سازی، دوم کشتی‌رانی، سوم خدمات به کشتی‌ها، چهارم شیلات، پنجم گردشگری دریایی و ششم حوزه حمل و نقل است.

وی در توضیح شرایط کار در بخش نخست توسعه اقتصاد دریامحور افزود: اگر بخواهیم کشتی بسازیم و با صنایع کشتی سازی اطراف خود مانند ژاپن رقابت کنیم نیاز به توسعه زیرساخت‌های خاصی است. از قدیم در شمال و جنوب کشور صنایع کشتی سازی داشته ایم، اما چندان موفق نبوده ایم. به همین جهت نیاز به کار کارشناسی و آسیب شناسی در این حوزه است.

امکانات ضعیف ساخت کشتی در ایران

دانشمند اظهار کرد: به طور مثال برای ساخت کشتی در چین، کشتی ساز ۱۰ درصد قرارداد را ابتدای پروژه از مشتری دریافت می‌کند. ۹۰ درصد باقیمانده از محل تسهیلات بانکی تامین اعتبار می‌شود که پس از ساخت کشتی مشتری با بانک عامل طرف حساب بوده و کشتی در رهن بانک می‌ماند؛ اما در ایران چنین امکانی وجود ندارد.

این کارشناس اقتصادی گفت: در تعمیر و نگهداری کشتی نیز ما به دلایل وجود عوامل تحریمی و بانکی و گمرکی چندان موفق نبوده ایم. به طور مثال یک کشتی برای تعمیرات برنامه‌ای سه روزه می‌ریزد؛ در اینجا از روز جهار اگر کشتی تعمیر نشده باشد، دچار ضرر و زیان خواهد شد.

وی اظهار کرد: اما در این حین به دلایل بانکی قادر به دریافت دستمزد تعمیر نیستیم و یا به دلیل تحریم‌ها نمی‌توانیم قطعات را به موقع تهیه کنیم. همچنین کشتی‌ها به دلیل مسائل تحریمی نگران درگیر شدن با تحریم‌های ثانویه هستند.

به دلیل مسائل بانکی توانایی فعالیت در بحث خدمات به کشتی‌ها نداریم

دانشمند در تشریح حوزه سوم اقتصاد دریایی گفت: در بخش خدمات به کشتی‌ها که شامل تهیه ملزومات و آذوقه و سوخت می‌شود نیز به دلیل مسائل بانکی توانایی فعالیت آن‌چنانی نداریم. عمده مسائل ما در این حوزه به FATF مربوط می‌شود؛ چراکه کشتی نمی‌توانند هزینه خدمات دریافتی را به حساب‌های ایرانی انتقال دهند و پرداخت نقدی نیز مرسوم نیست.

به گفته این کارشناس حمل و نقل دریایی؛ بدون توسعه و تقویت زیرساخت‌های اقتصادی در بخش حمل و نقل جاده‌ای و حل مشکلات بانکی امکان توسعه اقتصاد دریامحور وجود ندارد و تا امروز اقتصاد دریا معطل رفع مشکلات زیرساختی مانده است.

وی ادامه داد: همچنان در این حوزه نیز برای مشتریان نگرانی‌ها در مورد تحریم‌های ثانویه وجود دارد؛ اما جدا از بحث‌های شیلات و گردشگری ما در حوزه حمل‌و‌نقل نیز دچار مشکلات فراوانی هستیم.  

دانشمند گفت: برای این‌که تبدیل به یک کریدور حمل و نقلی قوی شویم که توانایی ایجاد ترجیح اقتصادی برای مشتریان را داشته باشد، بایستی از مبدأ بنادر خود شبکه منجسم حمل و نقل جاده‌ای داشته باشیم.

فرسودگی کامیون‌ها

وی ادامه داد: کامیون‌های فعلی ما به دلیل فرسودگی و عدم انسجام و همچنین تک مالکی بودن امکان پاسخگویی در خور به این نیاز را ندارند. برای جابه‌جایی حدود ۱۰ میلیون تن بار بایستی شرکت حمل و نقلی با ناوگانی متشکل از ۲ هزار کامیون در اختیار داشته باشیم.

دانشمند تاکید کرد: حدود ۹۳ درصد کامیون‌های فعلی موجود در کشور ما تک مالکی هستند و به همین جهت امکان برنامه ریزی ندارند. همچنین سیستم حمل و نقل ریلی نیز توانایی پوشش ۱۵ درصد از بار را دارد. به همین جهت تهیه زیرساخت‌های حمل و نقل جاده‌ای و سازماندهی شرکت‌های منسجم غیرقابل اجتناب است.