تأثیر جنگ غزه بر صنعت گاز رژیم صهیونیستی

گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ جنگ غزه قبلا باعث قطع صادرات گاز به رژیم صهیونیستی شده بود. همزمان با حملات حماس، 9 اکتبر، وزارت انرژی اسرائیل به شورون، اپراتور سکوی تامار در ۲۵ کیلومتری شمال غرب غزه که بیشتر نیاز‌های داخلی را برآورده می‌کرد، دستور داد تا به طور موقت تولید را متوقف کند.

روز 10 اکتبر دولت رژیم صهیونیستی به شورون دستور قطع موقتی نیمی از جریان گاز طبیعی در اصلی‌ترین لوله انتقال گاز که رژیم صهیونیستی را به مصر متصل می‌کرد، صادر کرد. لوله گاز مدیترانه شرقی(EMG) شهر اسکلون در سرزمین های اشغالی را که در 13 کیلومتری شمال غزه واقع شده را به آریش شهری در صحرای سینای شمالی مصر متصل می‌کند.

وزیر انرژی رژیم صهیونیستی نیز به نیروگاه های برق اخطار داد که به منظور تأمین سوخت خود به دنبال جایگزینی برای گاز طبیعی باشند. سهم گاز در ترکیب انرژی رژیم صهیونیستی حدود ۴۰ درصد است که نسبت به صفر در سال ۲۰۰۰ افزایش یافته است. همچنین گاز طبیعی اکنون ۷۰ درصد برق رژیم صهیونیستی را تامین می‌کند.

کشف ذخایر گازی فراساحلی به خصوص میدان تامر در سال 2009 و میدان لیوتان در 2010 باعث این تغییر در سیستم تأمین انرژی رژیم صهیونیستی شد و حتی این رژیم را به صادر کننده گاز طبیعی به اردن و مصر تبدیل کرد.

سال 2022 رژیم صهیونیستی 21.9 بیلیون مترمکعب گاز تولید کرد که 11.4 بیلیون متر مکعب آن از میدان گازی لیوتان و 10.2 بیلیون متر مکعب آن از میدان تامر بود. از این میزان تولید 12.7 بیلیون متر معکب برای مصارف داخلی رژیم صهیونیستی به کار رفت و به ترتیب 5.8 و 3.4 بیلیون مترمکعب به مصر و اردن صادر شد. انتظار می‌رفت در سال ۲۰۲۳ با تکیه بر تولید در میدان کاریش (تولید اولیه ۶.۵ میلیارد مترمکعب) صادرات گاز افزایش یابد. 

این اولین بار نبود که استحصال گاز از میدان تامر به دلایل امنیتی متوقف می‌شد. این میدان سال 2021 نیز هدف حمله راکتی قرار گرفته بود. افزایش خطرات امنیتی برای خط لوله صادراتی کلیدی EMG، که فقط چند کیلومتر‌ از مرز غزه فاصله دارد، منجر به تعطیلی موقت آن شد و بر صادرات گاز اسرائیل به مصر از بزرگترین میدان گازی آن، لویاتان تأثیر گذاشت.

این کاهش جریان از طریق یک خط لوله منطقه‌ای که در اصل از سال ۲۰۱۹ برای تامین گاز مصر و اردن، معروف به خط لوله گاز عرب، جبران شد. تأثیر وضعیت فعلی بر تراز گاز داخلی رژیم صهیونیستی، منطقه‌ای و بین المللی در نهایت به مدت زمان آن بستگی دارد. اگر تعطیلی تامار و EMG طولانی شود، نه تنها عرضه گاز به داخل سرزمین های اشغالی بلکه صادرات به مصر را نیز به مدت طولانی کاهش می‌دهد. این امر توانایی مصر برای تامین نیاز‌های فزاینده گاز داخلی خود را تضعیف می‌کند و همچنین صادرات LNG این کشور به ترکیه و چندین کشور اتحادیه اروپا را تحت تاثیر قرار می‌دهد - که در سال جاری در مقایسه با سال ۲۰۲۲ به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.

صادرات LNG مصر در سال ۲۰۲۲ به حدود ۷ میلیون تن رسید که ۵ میلیون تن آن به اتحادیه اروپا رسید؛ در حالی که کل واردات اتحادیه اروپا ۹۶ میلیون تن و تجارت جهانی LNG بیش از ۴۰۰ میلیون تن است. با این وجود، در بازار جهانی LNG که تحت فشار بسیار زیادی است، چشم انداز از دست دادن ذخایر نسبتاً اندک مصر در آغاز زمستان فشار صعودی بر قیمت گاز در سراسر اروپا و آسیا ایجاد کرده است.

قیمت گاز اکنون تحت فشار عوامل دیگری از جمله خرابکاری ادعایی اتصال بالتیک بین فنلاند و استونی و حملات به برخی از کارخانه‌های LNG در استرالیا است.

همچنان خطر گسترش درگیری منطقه ای وجود دارد. درگیری گسترده‌تر بین رژیم صهیونیستی و کشور‌های عربی می‌تواند پروژه‌های گازی برنامه‌ریزی‌شده و در موارد شدید، حتی فعلی این رژیم  با مصر، اردن و لبنان را پیچیده‌تر کند. چنین سناریویی همکاری در قالب مدیترانه شرقی را بسیار دشوارتر خواهد کرد و حتی ممکن است آن‌را به نابودی کامل بکشاند. شایان ذکر است، هدف همکاری مدیترانه شرقی امکان توسعه‌های گازی جدید، ایجاد یک مرکز منطقه‌ای بزرگ و ایجاد اعتماد در منطقه بود. محدودیت‌های پایدارتر بر قابلیت‌های صادراتی مدیترانه شرقی، به‌ویژه برای کشور‌های اتحادیه اروپا مانند ایتالیا، که در استراتژی خود برای دور شدن از واردات گاز روسیه به منابع منطقه متکی هستند و شرکت‌هایشان در زیرساخت‌های تولید و صادرات سرمایه‌گذاری می‌کنند، یک وضعیت سخت خواهد بود.

در نهایت، از منظری وسیع‌تر، مشابه بازارهای نفت، در صورت تشدید مناقشه، همه نگاه‌ها به دخالت احتمالی ایران معطوف خواهد شد. این می تواند پیامدهای متعددی برای جریان گاز بین المللی داشته باشد، مانند افزایش خطرات امنیتی برای کشتی‌های LNG که هر روز از تنگه هرمز عبور می کنند و برای خطوط لوله گاز بین المللی در منطقه. درگیری گسترده‌تر همچنین به نگرانی‌ها در مورد امنیت زیرساخت‌هایی که تامین‌کنندگان گاز آفریقای شمالی و اروپا را به هم متصل می‌کند، می‌افزاید و برای بازاری که در حال حاضر نیز ملتهب است، عدم اطمینان و نوسانات بیشتر را به ارمغان می آورد.