رمزگشایی از حضور سفیر سعودی در یک نمایشگاه

 گروه سیاسی خبرگزاری علم و فناوری آنا- حنیف غفاری؛ چهاردهمین نمایشگاه فناوری نانو در محل نمایشگاه بین‌المللی به کار خود خاتمه داد.۹۰ شرکت فناوری و دانش‌بنیان در این نمایشگاه به ارائه آخرین دستاورد‌های خود در حوزه نانو فناوری پرداختند. بازدید دو روزه عبدالله بن سعود العنزی سفیر عربستان سعودی از این نمایشگاه، یکی از موضوعاتی بود که موردتوجه بسیاری از محافل رسانه‌ای و خبری قرار گرفت.

در این خصوص سه مؤلفه تحلیلی و فرامتنی  وجود دارد که نمی‌توان به‌سادگی از کنار آن‌ها گذشت:

نخست اینکه جمهوری اسلامی ایران در عرصه تولید علم و فناوری، توانایی‌های بالفعل و بالقوه فوق‌العاده‌ای دارد، تا جایی که حتی بازیگران غربی رصد  ویژه‌ای نسبت به کشف و تبلور استعداد‌های ایرانی در حوزه تکنولوژی‌های نوین صورت می‌دهند.

تمرکز خاص سعودی‌ها بر روی نمایشگاه فناوری نانو در تهران، در همین چارچوب قابل تفسیر است. ریاض قصد دارد  ضمن احصاء و ادارک  وجوه برتری و خلاقیت ایران در عرصه علم و فناوری، از این مقایسه تطبیقی در راستای ارتقای جایگاه علمی خود در منطقه (در قبال ایران و سایر کشورها) استفاده کند. ازاین‌رو نباید بازدید مفصل  سفیر سعودی از نمایشگاه نانو تکنولوژی در تهران را یک موضوع ساده قلمداد کرد.

نکته دوم اینکه ریاض ضمن آگاهی نسبت به توانایی خاص ایران در عرصه فناوری، درصدد است نقاط اشتراک و افتراق خود را با این پدیده ترسیم کند. در این میان، سعودی‌ها از یک‌سو درصدد تقویت همکاری‌ها با ایران در عرصه تکنولوژی و از سوی دیگر، درصدد تقویت توان خود در رقابت علمی و فناوری با کشورمان هستند. طی ۵ سال اخیر، محمد بن سلمان تمرکز زیادی بر روی تقویت وجهه دانشگاهی و علمی عربستان سعودی در منطقه و جهان نموده و بخشی از پترودلار‌های کشورش را صرف ایجاد پارک‌های فناوری و ارتقای رنکینگ علمی دانشگاه‌های ریاض و دیگر شهر‌های کشورش کرده است.

بااین‌حال، خلاقیت، فناوری و استعداد صرفاً در سایه گردش سرمایه تبلور پیدا نمی‌کند! این همان قاعده ایست که سعودی‌ها نیز نسبت به آن آگاه هستند و در همین راستا، قصد دارند نسبت علمی خود را ایران را به صورتی واقع بینانه ترسیم کنند.

نکته سوم، مربوط به لزوم رصد رویکرد علمی سعودی‌ها و دیگر بازیگران منطقه‌ای و حتی فرا منطقه‌ای نسبت به جمهوری اسلامی ایران است. نباید فراموش کرد که علم و تکنولوژی، یکی از مزیت‌های رقابتی کشورمان در عرصه جهانی محسوب می‌شود. در چنین شرایطی باید رویکرد دیگر بازیگران منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای در قبال این حوزه، باید به صورتی دقیق مورد رصد و تحلیل قرار گیرد.

برخی بازیگران مانند عربستان سعودی، از یک‌سو درصدد بهره‌برداری از اشتراکات علمی طرفین باهدف حفظ سطح روابط تعریف‌شده بوده  و درعین‌حال، درصدد رقابت با ایران و تصاحب جایگاه کشورمان در عرصه تولید علم و فناوری هستند.

باید هر دو وجه این مسئله (ابعاد مربوط به همکاری و رقابت علمی) موردتوجه قرار گیرد. در تحلیل رویکرد رقبای منطقه‌ای ایران، باید کاملاً واقع‌گرایانه به صحنه نگریست و حتی نسبت به نوع رصد گری آن‌ها نسبت به محیط علمی ایران حساس بود.