حال زریوار خوب است/ حجم بی‌نظیر آب دریاچه در 15 سال گذشته

مرجان همایونی،گروه اجتماعی خبرگزاری آنا:وحید ریاضی فر، مدیرکل حفاظت محیط زیست کردستان در این ‌باره می‌گوید: ساخت و سازهای زیادی در حوزه دریاچه صورت گرفته بود. من سال 93 به عنوان رئیس محیط زیست کردستان منصوب شدم و حدود یک ماه قبل از آمدنم، خانم ابتکار به کردستان سفر کرده بود. یکی از مسائلی که از سوی ایشان مطرح شد، بحث ستاد احیا دریاچه بود. ما باید کاری می‌کردیم که زریوار به سرنوشت تالاب‌های دیگر گرفتار نشود.

تشکیل ستاد احیا

او ادامه می‌دهد: اولین اقدامی که در این رابطه صورت گرفت، احیا این ستاد بود. خوشبختانه مهر سال 93 این ستاد تشکیل شد و فرماندار به شکل جدی موضوع را پیگیری کردند. برای تمام مسئولان مربوط شامل اداره جهاد کشاورزی، آب، آب فاضلاب شهری، آب فاضلاب روستایی و ... تکالیف خاصی در نظر گرفته شد.

ریاضی فرد می‌گوید: موارد متعددی بود که باید به آن رسیدگی می‌شد، از جمله چاه‌های غیر مجاز، زمین‌خواری، زمین‌های کشاورزی که تغییر اراضی داده شده بودند و ... فرماندار از آب منطقه‌ای خواست تا چاه‌های غیر مجاز از چاه‌های مجاز تفکیک شده و خلع ید و پر شود که بلافاصله این امر آغاز شد و همچنان ادامه دارد چرا که تعداد این چاه‌ها بسیار زیاد بوده و از طرفی این چاه‌ها پس از شناسایی باید با حکم مقام قضایی پر شود. البته مخالفت‌ها و برخوردهای صاحبان این چاه‌ها را نیز نباید نادیده گرفت.

فاضلاب 6 روستا در دریاچه

همگام با این کار بحث ساخت و سازهای اراضی ملی مطرح شد که رسیدگی به آن به عهده جهاد کشاورزی بود. در کنار این سازمان، سازمان حفاظت از محیط زیست، تخریب و برخورد با ساخت و سازهایی که در حوزه تالاب شده بود را به عهده گرفت.

مدیرکل حفاظت محیط زیست کردستان ادامه می‌دهد: هنوز برخورد با ساخت و سازهای غیر مجاز ادامه دارد و علتش نیز همکاری نکردن مالکان است. مثلا یکی از سرمایه‌داران که اقدام به ساخت کرده بود، ادعا داشت که کسی نمی‌تواند ویلایم را خراب کند که ما با او برخورد کردیم و 6 ماه بازداشت شد.

در کنار این موارد، بحث فاضلاب مطرح بود. فاضلاب به شکل وحشتناکی تالاب را تهدید می‌کرد. روستاهای اطراف دریاچه سیستم فاضلاب نداشتند و به همین دلیل فاضلاب آنها وارد دریاچه می‌شد.

او می‌گوید: متاسفانه در آن زمان اعتبار نداشتیم و استاندار از بودجه خود استانداری برای این کار اعتبار در نظر گرفتند. 6 روستا به سیستم تصفیه فاضلاب متصل شد و دو روستا مانده که قرار است تا خرداد 95 این دو روستا نیز به سیستم فاضلاب متصل شوند. تمام ساماندهی‌ها برای آنکه فاضلاب خام وارد دریاچه نشود، در حال انجام است.

4 کارگروه برای مدیریت زیست بوم

در کنار این موارد، دو کار گروه عمران و مطالعات نیز تشکیل شده است. مواردی مانند نیزارها که به خاطر فاضلاب به وجود آمده بود و جزئی از اکوسیستم منطقه شده بود و یا لایروبی پائین دریاچه که به نفع دریاچه است یا به ضرر آن در کارگروه مطالعات مورد بررسی قرار گرفته می‌شود.

او درخصوص اقدامات دیگری که در بحث فاضلاب انجام گرفته می‌‌گوید: یکی دیگر از کارهایی که انجام شد، پاکسازی فضولات در بستر حریم رودخانه بود که وارد دریاچه می‌شود. جمع‌آوری زباله‌هایی که توسط بازدیدکنندگان ریخته می‌شود نیز اقدام دیگر این سازمان بود. البته این اقدامات همچنان ادامه دارد. از سویی مطالعاتی در رابطه با‌کتری زمین‌های اطراف تالاب، اکوسیستم، حوزه آب‌خیزداری انجام شده و در مرحله بررسی است. از سویی کانالی ایجاد شد تا جلوی رسوبات گرفته شود و همچنین برای رسوب گیری نصب توری نیز داشته‌ایم.

مدیرکل حفاظت محیط زیست کردستان ادامه می‌دهد: موضوع دیگری که مطرح بود مدیریت زیست بوم تالاب بود. چهار کارگروه مشارکتی را برگزار کردیم. چهارمین کارگروه دی سال گذشته گذشته برگزار شد. برنامه مدیریت زیست بوم تدوین و کتاب به شورای برنامه ریزی استان ابلاغ شده و به محض تائید به دستگاه‌ها ابلاغ می‌شود.

رصد آنلاین تالاب

ریاضی‌فر در رابطه با اقدامات دیگر این سازمان می‌گوید: سال 92، تراکتوری توسط فرماندار خریداری شده بود که نیاز به آشیانه داشت، این تراکتور داخل دریاچه حرکت می‌کند و زباله‌های روی آب و لای نیزارها را جمع‌آوری می‌کند. در سراسر دریاچه دوربین مداربسته قرار داده شده که اطلاعات آن از طریق اینترنت به دبیرخانه مدیریت تالاب ارسال می‌شود. در بالای این آشیانه مرکز پایش و مانیتور کردن آنلاین آب دریاچه را در نظر گرفتیم. در حال حاضر این پایش داخل کانکس انجام می‌شود و به صورت آنلاین از طریق تابلویی که در ورودی دریاچه قرار دارد، اسکله‌ای برای قایق موتوری و تراکتور نیز تدارک دیده‌ایم.

او ادامه‌ می‌دهد: اکنون حریم دریاچه که با املاک مردم تداخل داشت، علامتگذاری شد. قایق‌های موتوری گشت داخل تالاب برای حفاظت فیزیکی تالاب در نظر گرفته شده است. همچنین افتتاح پاسگاه حفاظتی در دستور کار ما است که اقدامات لازم برای آن صورت گرفته و هزینه تجهیزات این پاسگاه از سوی سازمان پرداخت شده است.

سازمان‌های مردم‌نهاد و محیط زیست

در کنار این فعالیت‌ها سازمان حفاظت محیط زیست کردستان با پخش پوسترهای تبلیغاتی و فیلم‌های کوتاه سعی دارد آموزش‌های لازم در رابطه با حفظ و نگهداری تالاب و محیط زیست را به مردم بدهد. البته سازمان‌های مردم نهاد نیز در این راه پیش قدم بوده و سازمان را حمایت کرده‌اند.

وی در پایان می‌گوید: امسال بارندگی خیلی خوبی داشتیم، همیشه در این منطقه میزان بارندگی نسبت به شرق بیشتر بوده است اما خوشبختانه امسال میزان بارندگی در حدی بوده که بعد از 15 سال این اولین سالی است که آب تالاب سرریز کرده است.

تالاب آب شیرین زریبار یا زریوار، در فاصله سه کیلومتری غرب شهر مریوان، در استان کردستان و از مکان‌های دیدنی و گردشگری این استان است. این تالاب بزرگ‌ترین و زیباترین دریاچه آب شیرین باختر ایران و یکی از منحصربه‌فردترین دریاچه‌های آب شیرین در جهان به‌شمار می‌رود و کلیه شرایط جامع یک تالاب بین‌المللی را داراست. آب تالاب شیرین است و از تعدادی چشمه کف‌جوش و بارش تامین می‌شود. دربی طول دریاچه زریبار حدود ۵ کیلومتر و عرض آن حدود ۱٫۶ کیلومتر است. وسعت تالاب به دلیل تغییرات حجم آبی در فصول مختلف متغیر و حداکثر عمق آن ۵/۵ متر است.