جای موضوعات فولکلور در پانتومیم خالیست

حمید عزتی‌گلی، یکی از اعضای هیئت انتخاب و داوری دومین جشنواره بین‌المللی پانتومیم زنجان در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا با بیان این‌که انتخاب آثار با رویکرد آموزشی و کارگاهی جشنواره صورت گرفته است، گفت: هیئت انتخاب تلاش کرد بیشتر کار‌های تکنیکال و به‌ مراتب حرفه‌ای را برای ورود به جشنواره انتخاب کند. در واقع نزدیک ۴۶ اثر بازبینی شد، کار‌هایی که درک درستی از هنر پانتومیم داشتند و تکنیکال‌تر بودند، با توجه به محتوا انتخاب شدند.

وی ادامه داد: برخی از کار‌ها ضعیف بودند و مشخص بود که کارگردان درک درستی از پانتومیم نداشته است، در مقابل نیز برخی دیگر نگاهی نو و جدید داشتند. متأسفانه مفهوم پانتومیم در جامعه هنری بد جا افتاده است. درواقع نبود آموزش و به‌کارگیری درست تکنیک نیز بر نابسامانی پانتومیم افزوده است.

این داور با تأکید بر اینکه تکنیک‌های پانتومیم را نمی‌توان از طریق کتاب و مقالات انتقال داد، گفت: قطعاً برگزاری جشنواره‌ها و کارگاه‌های پانتومیم به جهت انتقال مفاهیم به‌ صورت عملی بسیار اهمیت دارد. لال‌بازی یکی از گونه‌های نمایش آیینی و سنتی ایران است که در این دوره از جشنواره آثار زیادی در این زمینه به دبیرخانه ارسال شده بود. باوجود این، جای موضوعات فولکلور در پانتومیم خالی است و قطعاً می‌توان از طریق پانتومیم مفاهیم آیین و سنت را انتقال داد.

عزتی گفت: قبل از این‌که کلام به وجود بیاید، انسان‌ها با بدن و حرکات با هم ارتباط برقرار می‌کردند. نمی‌توان گفت که لال‌بازی ریشه غربی یا شرقی دارد، ولی به‌هرحال از این هنر در رم باستان استفاده می‌شده و در دنیای مدرن به شکل پانتومیم بروز کرده است. بازیگری که در پانتومیم حرفی برای گفتن داشته باشد، قطعاً در تئاتر موفق‌تر خواهد بود.

وی در پاسخ به سؤالی درباره علت کمرنگ شدن پانتومیم در دنیای امروز افزود: امروز در میان نسل جدید تصاویر حکمرانی می‌کنند. در واقع در دنیای امروز استیکر‌ها و شکلک‌ها هستند که مفاهیم را انتقال می‌دهند. ارتباط از آن حالت شعرگونه و دیالوگ‌محوری قرون‌ وسطا خارج شده و شکل بهتری پیدا کرده است. بنابراین نمی‌توان گفت که علاقه‎‌مندان به هنر پانتومیم کم هستند. در خانواده‌ها بازی پانتومیم به‌عنوان یک تفریح و به شکل غیرحرفه‌ای دنبال می‌شود و این نشان‌دهنده علاقه و کشش مردم به این هنر است.

این داور و عضو هیئت انتخاب جشنواره با اشاره به آموزش‌محور بودن جشنواره گفت: حضور بازیگران و گروه‌های فعال عرصه پانتومیم از کشور‌های دیگر و همچنین انتشار کتاب در این حوزه از موارد مهمی است که در همه‌گیری هنر پانتومیم کمک‌کننده است. ما در سطح کشور هنرمندان خوبی، چون استاد ساسان قجر و رضا کشاورز داریم که در جشنواره‌های خارجی کارهای‌شان به‌خوبی دیده شده است. در حقیقت ما در مقایسه با سایر کشور‌ها چیزی کم نداریم.

عضو هیئت‌داوران دومین جشنواره بین‌المللی پانتومیم افزود: بخش بین‌الملل این جشنواره، فرصت خوبی برای تبادل‌نظر و گفت‌وگو با هنرمندان سایر کشورهاست. هنرمندان بین‌الملل کارگاه‌هایی در این زمینه برگزار کردند که قطعاً برای هنرمندان تازه‌کار و علاقه‌مند مفید است چراکه موضوعات تئوری در این کارگاه‌ها به‌صورت عملی بازگو می‌شوند.

وی با اشاره به افتتاح خانه پانتومیم در ایران گفت: اگر خانه پانتومیم شعب مختلفی در استان‌ها داشته باشد در جذب افراد مختلف موفق‌تر خواهد بود و عملکرد بهتری خواهد داشت. افتتاح خانه پانتومیم با پیگیری‌های ساسان قجر انجام شده است. این خانه امسال پنج شعبه در استان‌های مختلف داشت و در آن به آموزش پانتومیم در قالب کارگاه به علاقه‌مندان پرداخته شد. برخی از فعالانی که در این کارگاه‌ها آموزش دیدند، اکنون در این جشنواره حضور دارند و کارهای‌شان مورد توجه علاقه‌مندان قرار گرفته است.

دومین جشنواره بین‌المللی پانتومیم زنجان با مشارکت اداره کل هنر‌های نمایشی، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان زنجان، انجمن هنر‌های نمایشی ایران، خانه پانتومیم زنجان و نهاد‌های استانی به دبیری ساسان قجر از ۱۷ تا ۲۰ مهر ۱۴۰۲ در زنجان در حال برگزاری است.