تاثیر ورود فناوری در تولید محصولات صادرات محور

گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ زمانی که صحبت از اقلام استراتژیک می‌کنیم، منظور محصولاتی است که بشر برای بقا به آن نیاز دارد. با توجه به ضرورت عنوان شده، محصولات کشاورزی و دامی در این دسته قرار می‌گیرند. در شرایط فعلی که زمین با بحران آب و خاک دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، هر شیوه‌ای که بتواند بهره‌وری اقدامات عرصه کشاورزی را افزایش دهد، اهمیت دارد.

طبق آمار فائو، اگر در دنیا با عوامل خسارت‌زای گیاهی در بخش زراعی و باغی مبارزه نشود، ۴۰ درصد امنیت غذایی جهان با مخاطره روبرو می‌شود. یکی از راهکار‌های مقابله با این روند، استفاده از ظرفیت دانش‌بنیان برای جلوگیری از خسارات و افزایش بازدهی به‌ویژه در بخش کشاورزی است. علاوه بر آن، دانش‌بنیان‌ها می‌توانند بهره‌وری اقدامات کشاورزی را تحت تاثیر قرار داده و ضمن افزایش کیفیت، هزینه تولید را کاهش دهد.

از سویی دیگر برخی کارشناسان و فعالان اقتصادی بر این باورند ایران با معضل جدی تولید کالای کم‌کیفیت و گران دست به گریبان است. تا زمانیکه این مشکل برطرف نشود، صادرات در مسیر صحیح خود حرکت نخواهد کرد.

شناسایی معیار‌های مقصد برای صادرات

ابوالفتح نیکنام، کارشناس امنیت غذایی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی آنا، مهم‌ترین تاثیر ورود فناوری در تولید محصولات کشاورزی را حرکت به سوی توسعه صادرات این بخش دانست و در این‌باره توضیح داد: همواره مشتریان به دنبال کالا‌ها با قیمت مناسب و مطابق با معیار‌های کیفی خود هستند؛ این روند چه در بحث تجارت داخلی و تامین نیاز‌های بازار و چه در روند صادرات و فروش اقلام به سایر کشورها، در حال جریان است. این مسئله در عرصه‌های بین‌المللی اهمیتی ویژه‌تر دارد؛ چراکه کشور‌های مقصد درصدد تهیه اقلام مورد نیاز خود با کیفیت بالا و قیمتی ارزان برآمده‌اند. اقلام استراتژیک همچون محصولات کشاورزی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و وجود کیفیت این اقلام از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی ادامه داد: کشور‌ها در پی آنند تا بتوانند نیاز‌های استراتژیک خود در عرصه محصولات باغی و کشاورزی را از یک تامین‌کننده باثبات با قیمتی مناسب تهیه کنند. به دلیل این مسئله شناسایی معیار‌ها و نیاز کشور‌های مقصد، در تولید و صادرات کالا‌ها به‌ویژه محصولات کشاورزی طی سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. زمانیکه از توقع کشور‌ها را برای خرید کالا‌ها در دسته‌بندی‌های مختلف آگاه باشیم، می‌توانیم استراتژی‌ها و برنامه‌های مناسبی را برای کسب سهم صادراتی تدوین کنیم.

تحول تولید با دانش‌بنیان‌ها

نیکنام در ادامه به جایگاه بخش دانش‌بنیان در کشاورزی ایران اشاره کرد و گفت: همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، تهیه فهرستی از مولفه‌های کیفی و معیار‌های قیمتی کشور‌های مختلف برای پذیرش و خرید کالا‌ها در دسته‌بندی‌های مختلف، مسیر صادرات را برای ایران هموارتر می‌کند. ایران از مزیت نسبی برای تولید و عرضه این نوع محصولات به جهان برخوردار است، اما تا به امروز موارد مختلفی مانع توسعه تجارت در این بخش شده است. باید اذعان کرد تنها شناخت مولفه‌ها و معیار‌ها کافی نبوده و باید در راستای تامین آن‌ها حرکت کرد. ورود علم و رویکرد دانشی به بخش کشاورزی می‌تواند سرآغاز تحول در تولید و سپس تجارت این حوزه باشد. افزایش بهره‌وری و کیفیت محصولات در کنار کاهش قیمت نهایی آن‌ها، مهم‌ترین تاثیر ورود بخش دانش‌بنیان به عرصه کشاورزی است. بدیهی است که این نتایج به طور مستقیم صادرات کشاورزی ایران را رشد خواهد داد.

تاثیر رویکرد فناورانه

بحث برگشت خوردن محصولات کشاورزی ایران از مقاصد صادراتی، در چند سال اخیر تبدیل به یکی از دغدغه‌های جدی تولید و تجارت این بخش شده است. اتفاقات مکرر مشابه اینچنینی مسئولان و تولیدکنندگان حوزه کشاورزی را بر آن داشت تا برنامه‌ای جهت کاهش رخداد‌های اینچنینی وضع کنند.

کارشناسان معتقدند افزایش تعداد آزمایشگاه‌های دارای صلاحیت برای کنترل کیفیت بر اساس استاندارد‌های کشور مبدا، شناسنامه‌دار شدن محصولات کشاورزی برای امکان پیگیری وضعیت آن‌ها، بالا بردن سطح آگاهی کشاورزان، تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات کشاورزی و تعریف استاندارد‌های مشخص درباره تولیدات داخلی و صادراتی، از جمله راهکار‌ها و برنامه‌های جدی برای تولید محصولات کشاورزی قابل قبول در سطح جهانی است. در تمامی راهکار‌های مذکور، جایگاه بخش دانش‌بنیان به خوبی دیده می‌شود. اگر بستر برای ورود فعالیت‌های فناورانه در بخش کشاورزی هموار شود، بخش زیادی از مشکلات مربوط به تولید محصولات کشاورزی مرتفع خواهد شد.