فردوسی به صراحت می‌گوید با رنج سی‌ساله شاهنامه را سروده تا ایرانی زنده بماند

به گزارش گروه فرهنگ خبرگزاری علم و فناوری آنا، مراسم روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، روز دوشنبه، بیست‌وپنجم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲، با حضور چهره‌هایی همچون محمدعلی موحد، محمود عابدی، علی‌اشرف صادقی و فتح‌الله مجتبایی  در تالار قلم سازمان اسناد و کتابخانه ملّی برگزار شد.

فریبا شکوهی که اجرای مراسم را برعهده داشت در سخنانی درباره زبان فارسی و فردوسی بیان کرد: آنچه فردوسی را جاودان کرده، شکوه سخن و کلام جادویی اوست.

سپس علیرضا مختارپور، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی، در سخنانی با خوش‌آمدگویی به حاضران، از اعضای فرهنگستان برای تدوین استاندارد نویسه‌گردان تشکر کرد.

او همچنین با اشاره به اهمیت ثبت و ضبط تاریخ شفاهی به ویژه خاطرات شفاهی چهره‌های فرهنگی، از اعضای فرهنگستان خواست ترتیبی اتخاذ داده شود که همه تجارب آن‌ها ثبت و حفظ شود و انتشار یابد.

 در ادامه مراسم غلامعلی حداد ‌عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سخنانی اظهار کرد: خوشحالیم می‌توانیم در پرتو روشن زبان فارسی دور هم جمع شویم و سخن بگوییم. آنچه برای زبان فارسی کرده‌ایم درخور شأن زبان فارسی و مقام بلند فردوسی نیست و باید جشن‌های مفصل‌تر و باشکوه‌تری را برپا کنیم.
 

او افزود: زبان فارسی، زبان ملی ما ایرانیان است و رشته پیوند ما با پیشینیان و نیز رشته پیوند هموطنان معاصر ما در سراسر کشور و رشته پیوند ما و همه ملت‌های دیگری که زبانشان زبان فارسی است مانند تاجیکستان و افغانستان که پاسداران زبان فارسی بوده‌ و هستند.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی خاطرنشان کرد: زبان فارسی کلید در گنجینه همه معارفی است که در طول هزار سال به این زبان نوشته شده است. پاسداری از زبان فارسی، پاسداری از هویت ملی، پاسداری از وحدت ملی و پاسداری از فرهنگ اسلامی و ایرانی و پاسداری از بخش مهمی از معارف بشری است که برای مردم جهان، سودمند تواند بود. بجاست روز ملی زبان فارسی، روز فردوسی بزرگ هم باشد.

غلامعلی حداد عادل ادامه داد: فردوسی به صراحت می‌گوید با رنج سی‌ساله شاهنامه را سروده تا ایرانی زنده بماند و  در کتاب خود معارف معنوی و اسلامی را به کار برده است. این کتاب در عین این که پشتوانه زبان فارسی بوده، کتاب معنوی و دینی و اخلاقی و خردورزی بوده است و شگفتا مقبول طبع همه گروه‎‌های اجتماعی از عامه مدرسه نرفته تا استاد  دانشگاه رفته است.

او با تأکید بر این‌که پاسداری از زبان فارسی وظیفه همگانی است و تنها وظیفه دستگاه خاصی نیست، گفت: آموزش و پرورش در رأس نهادهایی است که سرنوشت زبان فارسی به دست آن‌هاست. اگر فرزندان زبان فارسی درست بیاموزند بار دستگاه‌های دیگر سبک می‌شود. در میان دستگاه‌ها، فرهنگستان بار سنگینی بر دوش دارد و با آگاهی از واقعیت دیروز و امروز زبان فارسی، می‌باید هوشمندانه تحولات جهانی را رصد کند  و پیش اندیشی و پیش‌آگاهی داشته و برای حفظ زبان و نشاط افزون‌تر  آن برنامه‌ریزی کند.

به گفته حداد عادل، فرهنگستان تاکنون توانسته بیش از ۶۵هزار معادل فارسی اصطلاحات علمی و فنی به تصویب برساند  و کار مهم دیگری تألیف فرهنگ جامع زبان فارسی است. و سامان بخشیدن زبان فارسی در فضای مجازی برنامه دارد و مطلوب ماست حاصل نشده است.

 رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با ابراز نگرانی برای ناهنجاری ها و ناروایی‌ ها به زبان فارسی، هشدار داد: در شأن ملت ایران نیست  که بر سر در مغازه‌ها و شرکت‌ها و موسسات شاهد نام‌های بیگانه باشیم و این گناه بخشودنی‌ای نیست. این اقدام خلاف قانون است و در شأن ملت ایران نیست که نام کالاها و محصولات به ویژه محصولات غذایی به زبان فرنگی و به خط فرنگی باشد. هم خلاف قانون است و هم شایسته ملت نیست.

در ادامه سیّد تیمور محرابی از کرمانشاه در سوگ سهراب خواند.

گلرخسار صفی‌آوا ، شاعر تاجیک  و عضو فرهنگستان:  نیز در سخنانی گفت: عجیب است فردوسی دهقان بود، اما بزگترین کتاب سیاسی جهان را نوشته است. خیال می‌کنم، هیچکس تاکنون شاهنامه را تا آخر نخوانده و اگر خواندن درک نکرده است. ما آریایی خوشبختم و خداوند ما را دوست داشته که شاهنامه  و مثنوی  دارد.  خوش وقتم که مادر مادر من با این زبان لالایی گفتند و من هم به فرزندانم با این زبان لالایی گفتم و دیگرانی هم  لالایی گفته‌اند.  این برای ما و شما کافی است.

او تأکید کرد: برای از بین رفتن فارسی خطر ندارم. این زبان مثل رودهای کوهستان  در مسیر با سنگ‌های برخورده و  مانند آب چشمه پخته شده است. ما در سال‌هایی که از ایران فاصله داشتیم همه چیز را گم کردیم اما زبان فارسی را گم نکردیم. زمانی که بعد از سال‌ها به ایران آمدم، احساس کردم به خانه خودم آمدم.  سخن گفتن به زبان فارسی مانند سخن گفتن به آوای فرشتگان  است. شاهنامه برای مرد ها گاهنامه و برای مادران آه‌نامه است. شاهنامه وطن است.

سرور مولایی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی  نیز در سخنانی با تشبیه زبان فارسی به اقیانوسی عظیم اظهار کرد: هرچقدر معرفت ما نسبت به این زبان، افزایش پیدا کند، عشق ما به زبان فارسی بیشتر می‌شود. اگر عشق ما به زبان فارسی از سر معرفت باشد، عمق بیشتری خواهد داشت و حساسیت‌های ما در باب نگهداری این زبان بیشتر خواهد بود.

او خاطرنشان کرد: وقتی از زبان فارسی در افغانستان صحبت می‌شود، ما یک بحث نادرستی داریم که متاسفانه در اذهان عمومی جا افتاده همیشه  پیش می‌آید، تقسیم زبان فارسی به قلمرو جغرافیایی موجوداست. امروز جغرافیای زبان فارسی به ۳ کشور محدود می‌شود اما جغرافیایی حقیقی زبان فارسی گسترده‌تر از این موارد است. باید به فرزندانمان یا د دهیم که جغرافیای زبان فارسی، محدود به جغرافیای سیاسی امروز نیست. 

سرور مولایی در ادامه توضیحاتی درباره شاهنامه پژوهی در افغانستان  داد.

در ادامه مراسم، عاشیق احد ملکی به زبان ترکی رزم رستم و سهراب را اجرا کرد.

نظام‌الدین زاهدی، سفیر جمهوری تاجیکستان در ایران با تشکر از سازماندهی این همایش و ابراز خوشحالی از حضور این کشور در نمایشگاه بین‌المللی کتاب گفت: زبان فارسی زبان مشترک ماست که در تاجیکستان به آن تاجیک می‌گویند و بیانگر ارزش‌های اصیل تاریخی و فرهنگی و دینی مردم فارسی زبان در طول تاریخ بوده است که یک گنجینه تقسیم‌ناپذیر است و به مردم فارسی زبان تعلق دارد. 

او اضافه کرد: امروز زبان فارسی مشترک ما را می‌توان به یک درخت شبیه کرد که ریشه‌های عمیق تاریخی دارد و امروز وظیفه ما این است که این زبان را از گزندها حفظ کنیم. 

زاهدی با اشاره به اهمیت پاسداشت زبان فارسی گفت: امروز وظیفه ما پاسداری زبان فارسی است و برای رشد و نبوغ آن باید تلاش‌ کنیم. اخیرا در تاجیکستان تلاش‌هایی برای حمایت از زبان تاجیکی و فارسی درحال انجام شدن است و از طرفی کتاب دانشنامه زبان تاجیکی نیز تألیف شد که دستاوردهای زبان تاجیکی را دربر گرفته است. امیدوارم که فرهنگستان زبان و ادب فارسی این کار را سرپرستی کند تا ما این دانشنامه را داشته باشیم.

غلامحسین غفاری از  تربت جام هزارگی با دو تار قطعه‌ای درباره فردوسی خواند.

حجابی کرلانگیج، سفیر ترکیه ایران، اظهار کرد: نیاکان  ما از این سرزمین به آناتولی کوچ ‌کردند و بهره‌ای از زبان فارسی برده و صدای فارسی را به همه رساندند. نیاکان  ما تلاش‌هایی در پاسداشت زبان فارسی داشتند و با برگردان آثار فارسی  در معرفی آن‌ها تلاش کردند تا همه بشریت از آن استفاده کنند.

به گفته او، شاهنامه در نوع تاریخ‌نویسی ترکیه تأثیر داشته و برای شاهزاده‌ها و سلطان ها شاهنامه‌هایی  نوشته شده  که از نظر  ادبی ارزش چندانی ندارند اما از نظر تاریخی اهمیت بسیاری دارند.

سفیر ترکیه در ایران سپس توضیحاتی درباره وضعیت شاهنامه‌پژوهی در ترکیه گفت.

صفر عبدالله، عضو پیوسته خارجی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این مراسم شعری خواند.

‌محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز درباره  گسترش تعاملات فرهنگی دو کشور ایران و تاجیکستان گفت.

او با آرزوی توفیق برای افغانستان، ابراز امیدواری کرد که این کشور شرایط بهتری در حوزه تعاملات فرهنگی همزبان در ایران و تاجیکستان فراهم شود.

وزیر از حاضران دعوت کرد که تئاتر اسفندیار که با موضوع فردوسی است، ببینند و در ادامه پیام حجت‌الاسلام رئیسی، رئیس جمهوری برای روز بزرگداشت فردوسی را خواند.

در پایان مراسم از کتاب های منتشر شده در فرهنگستان رونمایی شد.