تبعات نامطلوب فروش مجازی نمایشگاه کتاب برای صنعت نشر کشور

به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری آنا، با تصمیم شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه کتاب تهران، مقرر شد امکان فروش برای کتابفروشان در سامانه مجازی نمایشگاه کتاب نیر فراهم شود. این تصمیم که به ظاهر برای جلب نظر کتابفروشان گرفته شده است می‌تواند تبعات نامطلوبی برای نشر کشور و ناشران ایجاد کند. این نوشتار در صدد بیان تبعات نامطلوب این تصمیم می‌باشد.

از آنجا که بر اساس مقررات نمایشگاه کلیه عرضه کنندگان موظف به ارائه ۱۰ درصد تخفیف بر روی کتب هستند، امکان رقابت میان ناشران و کتابفروشان از بین می‌رود و عملا حاشیه سود احتمالی برای کتابفروشان در این رقابت از بین خواهد رفت و چنانچه وزارت ارشاد درصدد ارائه یارانه به کتابفروشان برای حضور در این رقابت باشد عملا زمینه ایجاد تخلف برای برخی از عرضه کنندگانی که هم به عنوان ناشر و هم به عنوان کتابفروش امکان حضور دارند فراهم می‌شود چرا که این دسته مایل خواهند بود کتب خود را بیشتر از طریق کتابفروشی عرضه نمایند تا از یارانه ۱۰ درصدی برخوردار شوند.

دوما یکی از اهداف نمایشگاه ایجاد قدرت نقدینگی برای ناشران است که با اضافه شدن کتابفروش‌ها به این مسئله عملا ناشران کوچک یا نوپا که کتابفروشی مستقل ندارند از گردونه رقابت حذف می‌شوند و عملا بیشتر بهره را در گام اول ناشرانی خواهند داشت که از کتابفروشی‌های متعدد برخوردارند؛ و چنانچه تصمیم گیران مانع حضور اینگونه عرضه کنندگان (ناشر کتابفروش) شوند، بهره گیری از رانت ایجاد شده به گروهی خاص تعلق می‌گیرد که زمینه تبعیض میان کتابفروش‌ها را تشدید می‌کنند.

سوما با این تصمیم عملا تخلفی به نام فروش کتاب غیر بی معنا خواهد شد چرا که کتابفروشان می‌توانند کتاب هر ناشری را عرضه کنند و با توجه به گسترش روزافزون کتب قاچاق در کشور و حاشیه سود بالای آن، عملا کتابفروش‌های متخلف می‌توانند با عرضه کتب قاچاق ناشران اصلی، ایشان را از دور رقابت خارج کرده و خسارت قابل توجهی را از این طریق متوجه ایشان می‌کند.

همچنین چنانچه نحوه مشارکت کتابفروش‌ها در نمایشگاه مجازی کتاب از طریق اتصال سامانه کتابفروش‌ها به سامانه نمایشگاه مجازی باشد عملا در زمینه قیمت گذاری دچار نوعی تبعیض خواهیم بود چرا که در سامانه نمایشگاه مجازی ناشران تنها یکبار آن هم به صورت صعودی می‌توانند قیمت گذاری کنند، ولی در سامانه کتابفروشی، قیمت گذاری به دفعات و به صورت صعودی و نزولی امکان پذیر خواهد بود که نه تنها باعث تبعیض در رقابت می‌گردد بلکه زمینه فساد را نیز تشدید می‌کند.

نکته پایانی اینکه همواره افراط و تفریط یکی از چالش‌های سیاست‌گذاری و برنامه ریزی فرهنگی بوده است. طی سالیان گذشته همواره کتابفروش‌ها از برگزاری نمایشگاه کتاب متضرر می‌شدند که با تصمیم معاونت فرهنگی وزارت ارشاد در دولت قبل طرح فروش فصلی کتاب و در نهایت سامانه کتابفروش‌ها برای تقویت انتهای زنجیره تامین طراحی گردید که عملا اجرای آن در دوره اخیر معاونت فرهنگی فراهم شد.

توجه غیرمنطقی و خلط هویت هر یکی از این سامانه‌ها نه تنها هدف اصلی اینگونه حمایت‌ها را مخدوش کرده بلکه زمینه فساد و ده‌ها مشکل دیگر را فراهم می‌کند که ضروری است با تصمیم به موقع از اینگونه تبعات جلوگیری به عمل آید.