زبان ایسلندی ریشه وایکینگی دارد یا میراثی بر جای مانده از ایرلندی‌هاست؟

به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری آنا، ریشه و منشأ گیلیگ (یکی از اقوام اسکاتلند) کلمات ایسلندی نگاه متعصبانه به میراث وایکینگ‌های این منطقه را به چالش می‌کشند.

طبقه افسانه‌های قدیمی و فولکلور ایسلندی، یک ملکه-سلحشور گیلیک زبان به نام اود در میان نخستین ساکنان کشور ایسلند زندگی می‌کرده است. داستان زندگی این ملکه بنمایه نظریه تازه‌ا‌ی را تشکیل می‌دهد که می‌گوید اسکاتلندی‌ها و سِلته‌ای ایرلند نقشی به مراتب بزرگتر از آنچه امروز تصور می شود را در تاریخ این کشور ایفا کرده‌اند.

اخیراً یک باستان شناس و روزنامه نگار ایسلندی به نام توروالدور فردریکسون کتاب منتشر کرده که می‌گوید ساکنان سلتیک تبار و گیلیک زبان ایرلند و اسکاتلند غربی تاثیری عمیق روی زبان، محیط و ادبیات اولیه ایسلند بر جای گذاشته‌اند.

اود قبل از این که اعضای خانواده و یاران اسکاتلندی و ایرلندی خود را با کشتی به ایسلند ببرد، ملکه دوبلین در قرن نهم بود. فردریکسون معتقد است که زبان و فرهنگ گیلیکی توسط افرادی مانند اود به جزء لاینفکی از تاریخ پیدایش ایسلند تبدیل شده اند.

او فهرستی از کلمات متداول ایسلندی را تهیه کرده و با کمک دانشمندان دیگر توانسته کلمات ایسلندی که فکر می کند دارای ریشه‌های گیلیکی هستند را شناسایی کرده است.

اشعار اسکالدی، سنتهای شعری اِدا و افسانه هایی که تاریخ ایسلند بر پایه آنها بنا نهاده شده اند به شدت تحت تاثیر فرهنگ و مهاجران گیلیک هستند.

فردریکسون می گوید: «هر ایسلندی که مدتها در یکی دیگر از کشورهای منطقه اسکاندیناوی مانند نروژ، دانمارک یا سوئد زندگی کرده و به خوبی زبان آنها را یاد گرفته، وقتی به ایسلند برمی گردد، کلماتی را در زبان ایسلندی می شنود که هرگز در آن زبانها نشنیده است. من شروع به بررسی این کلمات کردم وآنها را در فرهنگ لغتهای گیلیکی پیدا کردم. بعد شروع به بررسی اسامی مکانهای ایسلندی کردم و دیدم که اسم تعداد زیادی از اماکن، کوهها و فضاهای ایسلندی-مکانهایی که برای ما بسیار مهم هستند-را نمی توان با زبان اسکاندیناویایی توضیح داد.»

این نظریه بحث برانگیز این نگاه متعصبانه را به چالش می کشد که می گوید ایسلند یک منطقه صد درصد وایکینگی است که 1100 قبل به عنوان بخشی از فتوحات وایکینگ بنا نهاده شد و در امتداد خط شمال به شرق اقیانوس اطلس پیشرفت کرد.

تحقیقات شرکت ژنتیکی deCODE واقع در ریکاویک و دانشگاه آکسفورد روی DNA مردم ایسلند در طول 20 سل گذشته نشان داده که به ترتیب 63% و 20% از اولین ساکنان مونث و مذکر ایسلند تبار ایرلندی و اسکاتلندی داشتند.

به نظر می‌رسد که بسیاری از این زنها زنانی بودند که توسط وایکینگها در طول جنگهایشان با مردم سلتیک زبان و ساکنان ایرلند شرقی اسیر می‌شدند. قبل از ورود وایکینگ‌ها به اسلند، راهبان ایرلندی مسیحی، معروف به پاپرها، شهرکهایی را در این کشور بنا نهاده بودند. شواهد DNA خط قرمزی روی این باور قدیمی کشید که ایسلندی‌ها تقریباً صد درصد تبار نروژی دارند، دیدگاهی که نقش مهمی را در به دست آمدن استقلال ایسلند از دانمارک در سال 1918 بازی کرد. ناسیونالیستهای ایسلندی اصلاً شواهدی که می دهند سلتهای اسیرشده به رشد جمعیت این جزیره کمک کرده اند را جدی نگرفته اند.

فردریکسون معتقد است که نفوذ زبان گیلیک در برخی مناطق جزئی بوده یا از بین رفته و در برخی موارد روشن و شفاف است.

داستان اود نشان می دهد که زنان گیلیک زبان شاخص و دارای موقعیت شاخصی که داوطلبانه با مردان وایکینگ ازدواج می کردند، نیز در میان ساکنان اولیه این کشور حضور داشته اند. در اوایل قرون وسطی شتلند، اورکنی و هبرید جزء قلمرو وایکینگها بودند. گفته می شود که او سلتهای اسیر زیادی را آزاد کرد که به دستور او از اسکاتلند مهاجرت کردند و در ایسلند غربی ساکن شدند.

فردریکسون امیدوار است که کتابش، Keltar، که هنوز به انگلیسی ترجمه نشده آغاز بحث و تحقیقات دانشگاهی جدیدی باشد. او می گوید: «تاثیر گیلیک بر فرهنگ ما بسیار عمیق‌تر و بیشتر از چیزی که امروز مردم فکر می کنند.»