نمایشگاه کتاب سی ‌و سوم برای ارشاد چقدر آب خورد؟

به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری آنا، موسسه خانه کتاب وادبیات روز گذشته در خبری از روشن شدن چراغ سی و چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران خبر داد و اعلام کرد که فرآیند ثبت نام از ناشران خارجی برای حضور در این دوره از نمایشگاه کتاب تهران آغاز شده است. این خبر در حالی منتشر شده است که چراغ نمایشگاه کتاب در دوره سی و سوم آن کماکان روشن است و از قضا بسیاری چشم انتظار رویت اطلاعات مرتبط با هزینه‌های این روشنایی نیز هستند.

در حالی که بیش از شش ماه از زمان پایان برگزاری نمایشگاه سی و سوم کتاب تهران می گذرد، نمایشگاهی که در شرایطی ویژه و برای نخستین بار توامان به صورت مجازی و حقیقی برگزار شد، کماکان خبری از انتشار فهرست هزینه‌های جاری شده برای این رویداد به چشم نمی‌خورد و به دلالیلی نامعلوم این فهرست منتشر نشده است!

این فهرست اطلاعات قابل توجهی از جمله هزینه تامین مکان، هزینه‌های جاری برای نمایشگاه اعم از برگزاری، خدمات، اطلاع رسانی و نیز درآمدهای نمایشگاه از محل تبلیغات، اجاره غرفه‌ها و .... را روشن ونمایی تقریبی از وضعیت برگزاری این رویداد در سال آتی را مشخص می‌کند.

انتشار هزینه کردها از سال‌های قبل در زمره سنت‌های هر ساله نمایشگاه بود و به دنبال آن البته موجی از اظهارنظرهای مطبوعاتی و رسانه‌ای نیز متوجه متولیان امر نیز می‌شد که شاید تمایل نداشتن برای مواجه شدن با این اظهارنظرها نیز در منتشر نشدن این فهرست بی تاثیر نبوده باشد.

در کنار این موضوع باید به این مساله مهم و تاریخی نیز توجه داشت که طی سی دهه گذشته سیستم جاری بر برگزاری نمایشگاه کتاب تهران که عمدتا دولتی بوده است در درآمدزایی از محل این رویداد ناتوان بوده و حتی توانایی جذب و خلق ایده‌های نو و درآمد زا در حوزه تبلیغات و اطلاع رسانی را نداشته است که بی اغراق می توانست یکی از مهمترین منابع درآمدی از این رویداد باشد. به تناسب این مساله افزایش سالانه هزینه‌های برگزاری این رویداد شامل هزینه ایجاد غرفه و تأمین زیرساخت‌های ارتباطی در تمام بخش‌های نمایشگاه و نیز تأمین نیازهای جاری اعم از سرمایش، برق، مخابرات، اینترنت، مواد غذایی، حمل و نقل و... همواره افزایشی بوده است.

در بخش ناشران نیز افزایش عجیب هزینه‌های تولید کتاب در کنار افزایش هزینه‌های حضور در نمایشگاه اعم از هزینه غرفه، نیروی انسانی، تولید محصول و حمل و نقل نیز باعث شده تا این رویداد برای همه طرفین بیش از هر چیز هزینه بر باشد تا درآمد زا.

انتشار این فهرست در موعد مشخص می‌توانست نمایی از وضعیت اقتصادی حاکم بر نمایشگاه و نشر کشور را نمایندگی کرده و زمینه برنامه ریزی و سیاست گذاری و هم اندیشی‌های کاربردی درباره اصلاح روند مالی حاکم بر نمایشگاه باشد.

اما از جانب دیگر انتشار هزینه‌ها، چشم انداز به بخش مجازی نمایشگاه کتاب را برای آینده تبیین می‌کند و به نوعی درآمد و هزینه کرد شفاف تر به کار متوالیان امر خواهد آمد.

در این راستا و بنا به گفته موسسه خانه کتاب، گزارش مقایسه‌ای هزینه برگزاری نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران با سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و همچنین تحلیل اطلاعات نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران از کاهش هزینه‌ها تا افزایش عدالت فرهنگی حکایت داشت؛ تا مسیر به دومین نمایشگاه رسید.

علی رمضانی مدیرعامل موسسه خانه کتاب پس از انتصابش با دومین نمایشگاه مجازی هم مسیر شد که پاییز سال گذشته اجرا شده است، او معتقد است: در نمایشگاه مجازی، زمان، مکان، فاصله جغرافیایی حذف و شرایط برابر و دامنه انتخاب مردم هم گسترده تر شد، ما در نمایشگاه های حضوری، برای تعداد مشخصی از ناشران می‌توانستیم غرفه تهیه کنیم و محدودیت‌هایی وجود داشت اما در نمایشگاه مجازی، نه تنها محدودیتی وجود ندارد، بلکه همه چیز رایگان است.

با تمام این تفاسیر و بیان به نوعی مزایا و معایب این رخداد فرهنگی، اما همچنان هزینه‌های دوره اخیر  نمایشگاه کتاب منتشر نشده و ارشاد خبری منتشر نکرده است، هرچند دوره سی و سوم نمایشگاه کتاب تهران چالش‌هایی داشت و برخی افت محسوسی را در ابعاد مختلف نسبت به سنوات گذشته مطرح کردند اما شنیده‌های خبرنگار آنا گواه آن است که هزینه‌های این نمایشگاه حدود ۸۰ میلیارد تومان بوده است، باید منتظر ماند تا موسسه متولی این نمایشگاه و معاونت فرهنگی در این راست شفاف سازی کند.