«خلّاقیت در پژوهش» به کمک مرکز تحقیقات آمد؛
در چند ماه گذشته بارها اخباری مبنی بر آلودگی آب در نقاط مختلف کشور به گوش خورد که اگر چه هیچ یک از آنها مورد تایید قرار نگرفت و وزارتخانه‌های نیرو و بهداشت این موضوع را رد کردند، نکته‌ای که وجود دارد اینکه آب تهران و دیگر نقاط کشور از نظر میزان نیترات و املاح در نوسان است و نمی‌توان به راحتی گفت که تمام آب تهران سالم است یا آلوده؟
در این میان آنچه به صورت کلی می‌توان بیان کرد اینکه آب تهران و دیگر نقاط کشور از نظر آلودگی‌های میکروبی به صورت کلی ایمن هستند اما در بقیه موارد نمی‌توان به جرات گفت که وضعیت آب آشامیدنی خوب است.
باید در نظر داشت که کیفیت آب آشامیدنی مساله مهمی در سلامت آمار جامعه است و اکنون مردم بسیاری از شهرها در منازل خود از سیستم تصفیه آب خانگی استفاده می‌کنند بی‌آنکه اطلاعات جامع و دقیقی از استفاده این سیستم‌ها داشته باشند.
بسیاری در سودای انتخاب دستگاه تصفیه آب خانگی با هدف نوشیدن آبی سالم برای خرید راهی می‌شوند اما کارشناسان معتقدند دستگاه‌های تصفیه غیراستاندارد مرگبار هستند؛ این دستگاه‌ها با کاهش شاخص‌های موجود در آب، سختی آن‌را در حد آب مقطر کاهش می‌دهد و این امر موجب می‌شود، سلامتی فرد مصرف‌کننده به خطر بیافتد. آنها معتقدند این دستگاه‌های غیراستاندارد آنوین‌ها و کاتوین‌های آب را به شدت کاهش می‌دهند و املاح مورد نیاز بدن انسان را از بین می‌برند.
باید در نظر داشت که اگر آب‌ها کوچک‌ترین آلاینده‌ای داشته باشند، در کوتاه‌مدت و درازمدت مشکلاتی برای سلامتی افراد ایجاد می‌کند چراکه موادی مانند آب که به طورمستقیم وارد بدن می‌شود باید به‌دور از آلودگی باشد تا مردم در وضعیتی قرار نگیرند که بیمار شوند زیرا بیماری‌های ناشی از نوشیدن آب آلوده به دلیل استفاده زیاد آن در طول روز علاوه بر به خطر انداختن سلامت کلی بدن و ضعیف کردن انسان در مرور زمان و احتمال بروز بیماری‌های سخت و لاعلاج، هزینه‌های گزافی را به افراد تحمیل می‌کند.
اکنون برای رفع یک آلودگی ساده علاوه بر استفاده از دارو نیازمند استفاده از مکمل‌ها نیز هستیم تا بتوانیم طول مدت درمان را کاهش داده و دوران نقاهت کمتری را طی کنیم.
به این ترتیب ورود یک آلودگی به بدن هر یک از اعضای خانواده می‌تواند، حداقل نیمی از هزینه‌های خوراکی یک‌ماه خانوار را برای رفع آن صرف کند که چیزی حدود 150 هزار تومان هزینه با محاسبه قیمت مواد خوراکی مورد نیاز از جمله میوه‌ها و تره‌بار و برخی موارد دیگر است که هزینه‌هایی مانند خرید دارو و ویزیت پزشک و در موارد شدیدتر حتی بستری شدن در بیمارستان در آن ذکر نشده است.
در این میان بسیاری از افراد برای رفع آلودگی به خرید دستگاه‌های تصفیه آب روی می‌آورند زیرا صرفه اقتصادی این محصول بسیار بیشتر از به خطر افتادن سلامتی و همچنین هزینه‌های زیاد رفع بیماری‌های گوناگون ناشی از آلودگی‌های آب است اما نکته‌ای که در این میان وجود دارد اینکه دستگاه‌های تصفیه آب بیشتر برای کاهش میزان نیترات آب استفاده می‌شود و اینکه برخی ادعا می‌کنند، این دستگاه‌ها فلان میکروب را از بین می‌برند یا باعث از بین رفتن بیماری می‌شوند، امری غیر واقع است.
از سوی دیگر با توجه به اینکه نهادی خاص برای نظارت در ورود دستگاه‌های تصفیه آب وجود ندارد و به راحتی دستگاه‌های غیراستاندارد از مبادی قاچاق وارد کشور می‌شود، شرکت‌هایی هم که دستگاه‌های با کیفیت بالا وارد می‌کنند با افراد سودجو به یک چشم نگریسته می‌شوند و کارشناسان بیشتر نیمه خالی لیوان را برای مردم تشریح می‌کنند. در صورتی‌که اگر قرار است، عیب دستگاه‌های غیراستاندارد گفته شود باید محاسن و خوبی‌های دستگاه‌های تصفیه آب استاندارد و دارای کیفیت را هم بگوییم.
همچنین در تمام دنیا روی آب بهداشتی که توسط سازمان‌های آب تأمین و از طریق شبکه‌های آبرسانی توزیع می‌شود، دو عمل فیزیکی که مواد معلق را حذف می‌کند و روش شیمیایی که با افزودن کلر و مشتقات آن برای میکروب‌زدایی انجام می‌شود؛ اما نکته اینجاست که در این نوع فرایندها املاح و مواد مضر که در آب به صورت محلول وجود دارد مانند نیترات، آرسنیک، سموم کشاورزی، فلزات سنگین، با این روش‌ها از آب حذف نشده و وارد بدن انسان می‌شود. اینجاست که نقش دستگاه‌های تصفیه آب با فیلتر اسمز معکوس پررنگ می‌شود چراکه قادر است مواد مضر محلول در آب را حذف کند به طوری‌که آب خروجی از این دستگاه‌ها عاری از هرگونه مواد زیان‌بار شود.
البته برخی کارشناسان معتقدند که این نوع دستگاه‌های تصفیه باعث حذف تمامی املاح آب می‌شود که امکان دارد در برخی دستگاه‌های غیراستاندارد و دارای کیفیت پایین این اتفاق بیافتد این موضوع تا حدی درست است اما نه به صورتی که آب به آب مقطر یا آب سبک تبدیل شود چراکه برخی از املاح درون آب باقی می‌ماند.
برخی پرسش‌ها حکایت از این موضوع دارد که چرا از فیلترهای تصفیه‌های خانگی در ابعاد بزرگ و ظرفیت بالا بسیار پرهزینه و گران است و هیچ کشوری حاضر به این کار نیست چراکه صرفه اقتصادی برای آنها ندارد.
از سوی دیگر انسان در طول شبانه روز بین دو تا سه لیتر آب برای آشامیدن استفاده می‌کند و بقیه آب برای دیگر مصارف مانند شست‌و‌شو استفاده می‌شود. به عنوان مثال در تهران به ازای هر نفر در روز 300 لیتر آب وارد شبکه شهری می‌شود که این آب عاری از میکروب است و برای مصارف بهداشتی، اعم از شستشوی البسه، ظروف، مصرف جهت استحمام، سرویس‌های بهداشتی و غیره مناسب است اما جهت آشامیدن و مصارف خوراکی باید حدود دو تا سه لیتر آب برای هر نفر، تصفیه کامل شده و مواد محلول و مضر و موادی که از پس از تصفیه‌خانه تا نقطه مصرف وارد آب شده‌اند مانند رسوبات لوله‌ها، زنگ آهن و پوسیدگی لوله‌ها و حتی کلر موجود در آب حذف شود.
از منظر دیگر دستگاه‌های تصفیه آب به نسبت آب معدنی مزیت‌های زیادی دارد که ما تنها به صرفه اقتصادی آن اشاره می‌کنیم. اگر قیمت هر بطری آب معدنی 500 تومان باشد و مصرف روزانه هر نفر دو بطری باشد هزینه آب شرب هر نفر یک‌هزار تومان در روز و هزینه آب شرب یک خانواده 4 نفره در روز چهارهزار تومان و در سال یک میلیون و 460 هزار تومان می‌شود.
این در حالی است که خرید کارشناسی شده یک دستگاه تصفیه آب با رنج قیمتی 650 هزار تا 6 میلیون تومان می‌تواند از هزینه‌های کوچک ماهانه که بیش از نیمی از درآمدهای سالانه خانوار را صرف خود می‌کند و همچنین در صورت بروز مشکلات اساسی‌تر هزینه‌های زیادتری را به خانواده تحمیل می‌کند، جلوگیری کند.
*کارشناس اقتصاد سلامت
انتهای پیام/
دایرةالمعارف دانشبنیانها ۹۶؛
