ال‌نینو در حال تمام شدن است
سال گذشته، پدیده ال‌نینو، در قوی‌ترین شکلش ظاهر شد و دمای اقیانوس آرام را به ٣ درجه بالای صفر رساند. این افزایش دما قرار بود روی ایران که در چندهزار کیلومتری محل اصلی وقوع این پدیده بود، هم تاثیر بگذارد. تاثیراتی که پیش‌بینی می‌شد ایران از ال‌نینو بگیرد، متفاوت و بعضا ضد و نقیض بود. از وقوع زمستان سرد و سخت و بارش‌های پیاپی تا افزایش دما و کاهش بارش که دو روی یک سکه‌اند، به گوش رسید.
به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری آنا به نقل از اعتماد، در این میان، به خاطر پیش‌بینی‌هایی که از روی مدل‌های متفاوت انجام شده بود، هشدارهایی به سازمان‌های مرتبط ارسال شد تا آمادگی مقابله با هرگونه رویداد احتمالی را داشته باشند اما جز بارش‌های ممتد در آبان ماه گذشته، بقیه پنج ماه سرد سال، خبری از زمستان سخت و سرد نبود.
به اعتقاد کارشناسان آنچه اکنون مشهود است این است که این پدیده از حالت بسیار بسیار قوی در سطح جهان به حالت قوی رسیده و روند نزولی را طی می‌کند. سرپرست گروه‌های کاری انطباق با تغییر آب و هوا در دفتر طرح ملی تغییر آب‌وهوای سازمان محیط زیست روند شروع شدن و قوی شدن این پدیده را از فروردین سال ٩٤ تاکنون می‌داند. علیرضا مساح، در گفت‌وگو با «اعتماد» معتقد است « از فروردین سال گذشته، این پدیده شروع شد که در حالت ضعیفش بود، در آن زمان دمای اقیانوس آرام، بین نیم تا یک درجه افزایش داشت. از اردیبهشت به بعد به بیش از یک درجه رسید که حالت متوسطش بود. این روند قوی شدن ادامه‌دار شد تا آبان ماه که به سه درجه رسید و به قوی‌ترین حالت ممکنش رسید. ترتیب درجه‌بندی این پدیده به این شکل است که افزایش بالای یک و نیم درجه، ال‌نینوی قوی و بالای دو درجه را بسیار قوی می‌گوییم. افزایش سه درجه، حالت بسیار بسیار قوی را ایجاد می‌کند که در ٦٠ سال اخیر بی‌سابقه بود. از آبان ماه به بعد، دمای اقیانوس سیر نزولی داشت. در حال حاضر دمای اقیانوس بالای دو درجه است و شاهد ال‌نینوی قوی هستیم. این پدیده از فروردین به بعد شروع می‌کند به ضعیف شدن تا تیرماه که به طور کل از بین می‌رود و دمای سطح آب بین صفر تا نیم می‌رسد و نرمال می‌شود.»
شش درصد کاهش بارش در نیمه دوم ٩٤
این دانشیار دانشگاه تهران به تاثیر این پدیده بر دما و بارش ایران اشاره کرد و گفت: با بررسی‌هایی که در خاورمیانه و ایران انجام شده، مشخص شده که پدیده ال‌نینو و لانینو در آبان ماه روی بارش‌های ما تاثیر می‌گذارد. نتایج مطالعات مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران کشور، وضعیت بارش ما از اول مهر تا آخر سال ٩٤ را این‌گونه نشان می‌دهد که حدود ١١ استان نسبت به میانگین درازمدت کاهش بارش داشتند، حدود ٦ استان وضعیت نرمال و بقیه استانها افزایش بارش داشتند. میزان بارش در کل کشور از اول مهر تا آخر آبان افزایشی بود و میزان ١٣٤ درصد افزایش را نشان می‌داد. در این دو ماه، کمترین بارش را مازندران با ١٤ درصد تجربه کرد و هرمزگان با بیش از ٩٢٠ درصد افزایش بارش، بیشترین میزان بارش را داشت. تهران هم ٤٣ درصد افزایش بارش داشت.
اما آبان ماه تنها ماهی بود که بارش‌ها متاثر از ال‌نینو بود. مساح معتقد است: میانگین بارش در شش ماه سرد سال، کاهش بارش نسبت به میانگین درازمدت است. یزد با ٤٤ درصد کاهش بارش بیشترین کاهش را داشت و ایلام با ٥٤ درصد افزایش، بیشترین بارش‌ها را در نیمه دوم سال داشت اما در مجموع، شاهد شش درصد کاهش بارش در کل کشور در شش ماه دوم سال ٩٤ بودیم.
ال‌نینو تنها روی بارش تاثیر نداشته و باعث افزایش دما در کشور هم بود. به گفته مساح، همه الگوهای دورپیوند همچون ال‌نینو و تغییر اقلیم می‌توانند روی دمای کل دنیا تاثیر بگذارند. در فصل پاییز در کل کشور ٢/٠ افزایش دما نسبت به درازمدت داشتیم. شاید نتوانیم افزایش یا کاهش دما را مستقیما متاثر از ال‌نینو بدانیم اما بارش آبان ماه مستقیما متاثر از ال‌نینوست. در صورتی که لانینو هم محقق شود، تاثیرش را روی کاهش بارش آبان ماه امسال خواهد گذاشت.
پدیده لانینو یا فاز سرد انسو، معمولا بعد از تمام شدن ال‌نینو، آغاز می‌شود. مساح با اشاره به احتمال وقوع لانینو در اوایل پاییز گفت: پیش بینی‌ها می‌گوید از اول فصل پاییز در ماه اکتبر (مهرماه) فاز سرد انسو که لانینوست شروع می‌شود. دمای منهای نیم تا منهای یک لانینوی ضعیف، منهای یک تا منهای یک و نیم، متوسط و از منهای یک تا منهای دو، قوی و دمای منهای دو به پایین، لانینوی خیلی قوی را شامل می‌شود. اما عمده پیش‌بینی‌ها لانینوی ضعیف تا متوسط را برای این فصل اعلام می‌کند. احتمالا در دی ماه، دما از منهای یک هم کمتر می‌شود و لانینوی متوسط رخ خواهد داد اما بعد از آن دمای سطح آب بالاتر می‌رود و به حالت طبیعی مثبت نیم تا منهای نیم است می‌رسد.
تنها می‌توان ١٤ روز آینده را پیش بینی کرد
پیش‌بینی‌ای که زمستانی سخت و سرد را برای ایران در نظر گرفته بود، معلوم نیست بر اساس کدام الگوی دور پیوند صورت گرفته بود که به وقوع نپیوست. این دانشیار دانشگاه معتقد است: بشر فقط تا ١٤ روز آینده‌اش را می‌تواند با مدل‌های پیش‌بینی، پیش بینی کند. هر چه پیش‌بینی درازمدت‌تر باشد، از میزان درستی‌اش کم خواهد شد.
بارش‌های فروردین ماه امسال، که از نگاه برخی مردم، بارشی بی‌موقع بود و کاهش دما در این فصل از سال، نابهنگام می‌نمود، از نگاه کارشناسان اقلیم و هواشناسی مساله‌ای است که جای تحقیق دارد. احد وظیفه، مدیرکل پیش بینی سازمان هواشناسی، ورود جبهه هوای سرد به کشور و تشدید بارش‌ها را به ال‌نینو مربوط نمی‌داند. او در این خصوص به «اعتماد» گفت: این سرمایی که در روزهای اول سال شاهدش بودیم، اتفاقی غیرطبیعی نیست. به طور متداول جزو شرایط اقلیمی کشور است. یعنی میانگین بلندمدت آب و هوای منطقه، بارش برف در این زمان از سال را نرمال می‌داند. این اتفاق در بلندمدت یعنی بازه ٣٠ ساله بی‌سابقه و غیرعادی نیست.
او همچنین در خصوص افزایش دمای زمستان گفت: در زمستان گرمای غیرطبیعی کمی داشتیم، که اعلام هم کردیم. اما امواجی که از غرب به سمت شرق می‌آیند، سرما را از عرصه‌های شمال به جنوب می‌برند و همین‌طور برعکس توده هوای گرم از جنوب حرکت می‌کند و بده بستان جوی کره‌زمین اتفاق می‌افتد. این دوتوده هوای متفاوت در تقابل باهم، باعث ایجاد بارش و در کوهستان، برف می‌شود که طول دوره آن هم یک هفته تا ١٠ روز است. اما مساح نمی‌تواند وقوع این پدیده را متاثر یا بی‌ربط به ال‌نینو بداند. او معتقد است: بارش فروردین ماه امسال را نمی‌توان مستقیم به مساله‌ای ربط داد. باید روی این قضیه پژوهش شود. روی طبیعی یا غیرطبیعی بودن آن کار کرد. اما باید بگویم پدیده ال‌نینویی که اتفاق افتاده، در ٦٠ سال اخیر بی‌سابقه بوده. دلیل اینکه دمای اقیانوس به سه درجه بالای صفر می‌رسد، تغییرات اقلیمی است که ناشی از افزایش گازهای گلخانه‌ای است. اما اینکه افزایش بارش فروردین ماه، ناشی از تغییر اقلیم است یا ال‌نینو، نمی‌شود به راحتی اظهارنظر کرد.
انتهای پیام/
دایرة المعارف دانشبنیانها ۱۱۱؛
