چرا بیکاری مهار نشد؟

به گزارش گروه اقتصادی آنا، بر اساس آخرین آمار اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران نرخ بیکاری در سال 94 با 0.4 درصد افزایش نسبت به سال 94 به رقم 11 درصد رسید.

در حالی که بسیاری از کارشناسان بازار کار کاهش نرخ بیکاری و رونق بازار کار را پیش‌بینی کرده بودند،آمارها خلاف این امر در سال 94 را نشان داد. در سال 95 نیز برخی کارشناسان خروج بازار کار از انجماد را پیش‌بینی می‌کنند و برخی دیگر نیز روند را چندان امیدوارکننده نمی‌دانند.

طایی: بازار کار 95 امیدوارکننده است

به اعتقاد معاون سابق توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار،‌ درصورت محقق شدن سیاست‌های برنامه پنج توسعه، بهبود فضای کسب‌وکار همانند سال 94 و مساعد بودن سیاست‌های پولی و اعتباری بانک مرکزی و سیاست‌های بازرگانی خارجی می‌توان به بهبود بازار کار نسبت به سال گذشته امیدوار بود.

حسن طایی با بیان اینکه تغییر وضع بازار کار در گرو تحول چندین متغیر و سیاست است، به خبرنگار آنا گفته بود: نمی‌توان تحول بازار کار را تنها از یک سیاست‌گذار و با اجرا شدن یک برنامه انتظار داشت. باید یک سری از متغیرهای بنیادی در راستای هم حرکت کنند تا بتوانیم از فرصت‌های شغلی مناسب برخوردار باشیم. اگر قرار بر این باشد که متغیرها همانند سال 94 باشند یقینا اتفاق خاصی در بازار کار نمی‌افتد.

حاج‌اسماعیلی: 65 درصد بنگاه‌های کوچک تعطیل شده‌اند

یک کارشناس دیگر بازار کار در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اقتصادی آنا با بیان اینکه مشکل ادامه یافتن روند افزایشی نرخ بیکاری در دولت یازدهم عوامل متعددی مانند نبود برنامه روشن برای ایجاد شغل دارد، گفت: دولت برنامه‌ خاصی برای ایجاد شغل در کشور ندارد و این امر مهم‌ترین عامل برای ادامه روند افزایش نرخ بیکاری است.

حمید حاج اسماعیلی اظهار کرد: علاوه بر این در گذشته مشکلات بسیاری در بازار کار ایجاد شده بودند که دولت قدرت حل آنها را نداشت و این عامل نیز بر نرخ بیکاری سال 94 افزود.

وی تصریح کرد: از طرفی یکی از راه‌های ایجاد اشتغال از طریق بودجه دولتی است اما دولت با کسری در تامین بودجه خود مواجه بوده است.

این فعال بازار کار ادامه داد: بودجه عمرانی سالانه 50 هزار میلیارد تومان نیز محقق نیافت و به نظر می‌رسد بودجه ارائه شده امسال دولت به مجلس نیز تحقق نیابد.

وی با تاکید بر اینکه بنگاه‌های کوچک در تمام دنیا نقش مهمی در ایجاد شغل دارند، اضافه کرد: یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که بنگاه‌های کوچک د رکشور با آن مواجه هستند، محرومیت از تسهیلات بانکی است. به عبارت دیگر دولت نتوانست سیستم بانکی را به ارائه تسهیلات به بنگاه‌‌های کوچک مجاب کند و به همین علت نیز شغلی ایجاد نشد.

حاج‌اسماعیلی تاکید کرد: بیش از 65 درصد بنگاه‌های کوچک در شهرک‌های صنعتی تعطیل شده‌اند و مهم‌ترین عامل آن نیز نبود سرمایه در گردش است.

وی بیان کرد: از طرفی دولت با کاهش درآمدهایش طی چند سال اخیر سعی در جبران آن از طریق سیستم مالیاتی کرد.

این کارشناس بازار کار عنوان کرد: زمانی که بنگاه‌ها درآمدی نداشته باشند و از طرفی برای دریافت مالیات بیش‌تر به آنها فشار وارد شود یقینا بسیاری از واحدها از عرصه اقتصادی خارج می‌شوند و باقی نیز باید با مشکلات بیش‌تر دست و پنجه نرم کنند.

وی گفت: تنها راهکار پیش‌ روی دولت برای بهبود فضای کسب‌وکار کاهش نرخ تورم بود در حالی که این عامل یکی از مولفه‌هاست و دولت باید به اصلاح سیستم مالی و بانکی، اصلاح نظام مالیات و قوانین و مقرارت در مجلس نیز می‌پرداخت که در آنها ناموفق عمل کرد.

حاج‌اسماعیلی با بیان اینکه همه این عوامل در کنار موج جمعیتی به راه افتاده در کشور موجب افزایش نرخ بیکاری شده است، اظهار کرد: در گذشته زنان به عنوان کارجویان اصلی بازار کار مطرح نبودند اما اکنون عمده آنها سرپرستان خانوار هستند که نیاز به شغل و درآمد دارند.

وی با تاکید بر اینکه نرخ بیکاری زنان بیش از 60 درصد است، افزود: فارغ‌التحصیلان دانشگاهی نیز به صورت مستمر بر نرخ بیکاری کشور می‌افزایند. اکنون نرخ بیکاری دانش‌اموختگان دانشگاهی بیش از 40 درصد است.

تعداد بیکاران سال 95 افزایش می‌یابد

این فعال بازار کار عنوان کرد: انتظار می‌رود نرخ بیکاری در سال 95 بیش از سال 94 باشد چرا که هیچ رویکرد و تغییر جدی در این بازار ایجاد نشده است.

وی بیان کرد: البته به دولت اجازه برداشت از صندوق توسعه ملی داده شده است که می‌تواند برای ایجاد شغل آن را مستقیما به بنگاه‌ها اختصاص دهد و یا تسهیلاتی را از طریق بانک‌ها در نظر بگیرد که البته ظرفیت این شیوه برای ایجاد شغل بسیار محدود است.

حاج‌اسماعیلی خاطر نشان کرد: اگر در 6 ماهه دوم سال 95 جذب سرمایه‌گذاری خارجی داشته باشیم می‌توانیم از این طریق انتظار ایجاد شوک جدیدی در بازار کار را داشته باشیم.

شنعه: امسال هم شاهد رکود بازار کار هستیم

همچنین پیش‌تر مدیرعامل بنیاد توسعه کارآفرینی و تعاون استان تهران نیز درباره پیش‌بینی وضعیت بازار کار در سال 95 به خبرنگار آنا گفته بود: بازار کار سال جدید همانند سال 94 در رکود خواهد بود و بر خلاف تبلیغات صورت گرفته اتفاقی را در این بازار نمی‌توان پیش‌بینی کرد.

امید شنعه با بیان اینکه نبود برنامه‌ریزی مناسب برای تولید داخلی از مهم‌ترین علل رکود موجود در بازار کار است، اظهار کرده بود: نبود زیرساخت‌های لازم، عدم بازاریابی مناسب و اتصال‌ به بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی و جهانی از دیگر عوامل رکود بازار کار محسوب می‌شوند.

به گفته وی، بر خلاف برداشته شدن تحریم‌ها اما آثار آن هنوز در بازار کار نمایان نشده است. متاسفانه نرخ بهره‌وری در حقوق و دستمزد نیروی کار دیده نمی‌شود و از طرفی درآمدها برای نیروی کار کم‌تر از هزینه‌هاست.

2 میلیون و 700 هزار نفر نیروی فعال کشور بیکار است

همچنین نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 ساله و جوانان 15 تا 29 ساله در سال 94 به میزان 26.1 و 23.3 درصد است. از طرفی بررسی نرخ بیکاری نشان می‌دهد که 11 درصد از جمعیت فعال کشور معادل 2 میلیون و 729 هزار و 92 نفر در سال 94 بیکار بوده‌اند.

بر اساس این گزارش بخش خدمات با 49.4 درصد معادل 10 میلیون و 860 هزار نفر بیش‌ترین سهم اشتغال در کشور را دارد که پس از آن صنعت و کشاورزی با بیش از 7 و 3 میلیون نفر جمعیت در رده‌های بعدی سهم اشتغال بخش‌ها قرار دارند.

کهگیلویه و بویراحمد بیکارترین استان کشور است

بر اساس آمار منتشر شده مرکز آمار ایران، استان‌های استان‌های کهگیلویه و بویراحمد 17.7 درصد، کرمانشاه با 17.6 درصد،‌ چهارمحال و بختیاری با 16.4، اصفهان با 13.8، خراسان رضوی با 13.3 و کردستان نیز با 13.3 درصد بیشترین نرخ بیکاری را نسبت به سایر استان‌ها در سال 94‌ داشتند.

از طرفی از میان 31 استان کشور تعداد 19 استان نرخ بیکاری بیش از نرخ میانگین بیکاری در کشور و 10 استان نیز نرخ بیکاری کم‌تر از آن را دارا هستند. نرخ بیکاری استان گیلان نیز برابر با نرخ بیکاری کشوری است.

همچنین کمترین نرخ بیکاری مربوط به استان آذربایجان شرقی با 7.3 درصد،‌ کرمان با 7.9 درصد،‌ تهران با 8.1 درصد، سمنان با 8.4 درصد، همدان با 8.5 درصد و بوشهر با 9.7 درصد بوده است. مابقی استان‌ها نیز که نرخ بیکاری دو رقمی را در حد متوسط تجربه کرده‌اند.

گزارش از سهیلا گلی‌زاده