سه روایت ویژه رهبر معظم انقلاب درباره شیخ محمد خیابانی

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری آنا و به نقل از کانال تلگرامی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای (Khamenei.ir)، این روایات به شرح ذیل است:

«آقای شیخ محمد خیابانی شوهر عمه‌ی ماست... پدرم شاهد قضایای مشروطه بوده؛ ایشان در مشروطه بوده؛ با باقرخان هم‌محله‌اند. باقرخان مال محله‌ی خیابان است- که محمد خیابانی هم مال همان محله‌اند- پدر ما هم مال همان محله‌اند... خیابان یک محله‌ای است در تبریز؛ محله‌ای است که الان هم به یک شکل محله و اینها نیست؛ تنها خیابانی بوده که آن زمان‌ها در تبریز وجود داشته و در قسمتی از این خیابان کوچه‌ای است به نام قرباغلار کوچه سی؛ الان هم هست کوچه‌ی قرباغی‌ها، که منزل شیخ محمد خیابانی و همچنین منزل پدربزرگ ما، مرحوم حاج سید حسین خامنه‌ای- که پیش‌نماز مسجد جامع بود.» 01/03/1364

مرحوم «شیخ محمّد خیابانی» قبل از این‌که وارد مبارزات مشروطیت شود، گاهی نایبِ پدرزن خود می‌شد. پدر زن او مرحوم حاج سیّد حسین [خامنه‌ای] بود که جدّ ماست و [شیخ محمد خیابانی] در همین شبستان مسجد جامع [تبریز]، به جای ابوالزّوجه‌ی خود نماز می‌خواند و از همین جا، شهرت خودش را بتدریج به دست آورد...» 05/05/1372

«در قضیه‌ی مرحوم شیخ محمد خیابانی- که تبریز یک تنه ایستاد- مسأله، مسأله‌ی قرارداد وثوق‌الدوله بود. در تهران، عمال حکومت ضعیف با یک قرارداد، امور مالی و امور نظامی کشور را دودستی تقدیم کردند به انگلیسیها. تبریزی‌ها ایستادند. مرحوم خیابانی و دیگران در مقابل این قضیه بود که ایستادند و آن حوادث عجیب تبریز پیشآمد کرد. تبریز همیشه این‌طور بود.» 28/11/1385

شیخ محمد خیابانی در 1256 ش. در خامنه-‌ از توابع تبریزـ متولد شد. او پس از چند سال کار و تحصیل مقدماتی در روسیه که محل اقامت پدرش بود به تبریز بازگشت و به تحصیل علوم دینی پرداخت. وی علاوه بر فقه و اصول، ادبیات- عرب را فرا گرفت و به کسوت روحانیت درآمد. مدتی امام جماعت مسجد جامع تبریز شد و سپس به دوره دوم مجلس شورای ملی که در آبان 1288 آغاز به کار کرد، راه یافت. هنگام اولتیماتوم روسیه تزاری برای بیرون راندن مستشاران خارجی و ادامه اقامت مستشاران روسی در ایران که با موافقت احمد شاه رو به رو شد و به تعطیلی مجلس دوم انجامید، شیخ محمد خیابانی به مبارزه علیه حضور استعماری بیگانگان ادامه داد. او طی نطق‌های پرشوری در مجلس، نمایندگان را از تسلیم شدن در برابر روس‌ها برحذر داشت. پس از تعطیلی مجلس دوم به تبریز بازگشت و مبارزات سیاسی خود را سازمان تازه‌ای بخشید.

مهمترین بخش این مبارزات، قیام وی در برابر پیمان 1919 وثوق‌‌الدوله بود.

روز ۱۷ فروردین ۱۲۹۹ قیام مسلحانه شیخ محمد خیابانی علیه دولت وثوق الدوله در تبریز آغاز شد. شیخ محمد خیابانی از جمله مبارزینی بود که در سالهای پایانی حکومت قاجار در نقاط مختلف کشور به مقابله با استعمار و استبداد پرداخت و شیخ محمدخیابانی نیز در 22 شهریور 1299 به شهادت رسید.