سقف یارانه عیدانه کتاب، مورد استفاده کتاب‌خوان‌ها قرار نگرفت/ مائده‌ بیشتر از میهمان بود

به گزارش خبرنگار آنا، روز گذشته –یکشنبه 15 فروردین‌ماه- طرح عیدانه کتاب به اتمام رسید؛ طرحی که با تخصیص 20 درصد تخفیف یارانه‌ای، قصد داشت اهالی کتاب را در ایام نوروزی به کتاب‌فروشی‌ها جذب کند. اما گزارش‌های منتشر شده از این طرح نشان می‌دهد که حضور و استفاده اهالی کتاب از این طرح، کمتر از میزان یک یارانه‌ای بود که برگزار کنندگان برای آن درنظر گرفته بودند.

بنا بر اعلام خانه کتاب، با پایان یافتن طرح «عیدانه کتاب» که با شعار «امسال کتاب عیدی دهیم» در بازه زمانی یک‌ماهه از ١٥ اسفند 94 تا 15 فروردین 95 در سطح کشور اجرا شد، 43 میلیارد و 752 میلیون و 729 هزار و 45 ریال کتاب با تخفیف 8 میلیارد و 750 میلیون و 545 هزار و 805 ریال به فروش رفته است. این یعنی میزان استفاده از یارانه خرید کتاب، به سقف 900 میلیون تومانی که مجید جلیسه –مدیرعامل خانه کتاب- در نشست خبری این طرح گفته بود، نرسده است. این در حالی بود که ایشان در آن جلسه حتی از امکان افزایش یارانه در صورت استقبال از این طرح خبر داده بود.

برگزاری چنین طرح‌هایی که با تخفیف‌های یارانه‌ای همراه می‌شود، اگرچه تاثیرات مشخصی در حمایت از اهالی مطالعه با خود دارد و به آن‌ها امکان خرید کتاب‌های بیشتری -حتی به اندازه 20 درصد تخفیف یارانه‌ای- می‌دهد، دارد اما به حد نصاب نرسیدن خرید‌ها، پیام دیگری دارد!

به نظر می‌رسد این رویداد، گواهی روشن بر این مدعا باشد که فرهنگ و فرهنگ‌سازی، امری زمان‌بر است و برای محقق کردن شعارهای فرهنگی، باید از ریشه‌ها شروع کرد، نه از شاخ و برگ‌ها! به عبارت دیگر در این حوزه از فرهنگ، شعار ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی و افزایش نرخ سرانه مطالعه در کشور باید با تخصیص سرمایه‌های ملی از سنین کودکی آغاز شود؛ به این امید که نسل‌های بعدی، رفته رفته قرینِ کتاب و مطالعه شوند. حال آنکه عمده فعالیت مدیران فرهنگی در دهه‌های اخیر، مبتنی بر اقداماتی بوده که مخاطبان بزرگسال را مورد نظر قرار داشته‌اند. حالا اینکه در همین حد نیز چقدر موفق بوده‌اند، جای بحث دارد اما قطعا با این رویه‌های مدیریتی، به نظر نمی‌رسد آینده روشنی در دیدرسِ فرهنگ عمومی کشور وجود داشته باشد.

در طرح «عیدانه کتاب» هر نفر می‌توانست تا سقف یک میلیون ریال خرید کتاب از20 درصد تخفیف استفاده کند و موسسه خانه کتاب به نمایندگی از طرف معاونت امور فرهنگی مبلغ تخفیف را به کتابفروشان پرداخت خواهد کرد و بر اساس گزارش خانه کتاب، در طرح عیدانه کتاب در 31 استان و با مشارکت 327 کتابفروشی دارای فروش، 286 هزار و 744 نسخه کتاب از سوی 103 هزار و 168 نفر خریداری شده است. در این طرح که با هدف اختصاص یارانه خرید کتاب به صورت مستقیم از سوی دولت به مردم اجرا شد، استان اصفهان با 59 کتابفروشی فعال خود توانست با 18 هزار و 574 خریدار در صدر پرفروش‌ترین استان بر اساس خریدار قرار بگیرد و استان تهران با 86 کتابفروشی و با اختلاف پنج‌هزار خریدار توانست با 13 هزار و 574 خریدار، رتبه دوم پرفروش‌ترین استان‌ها بر اساس خریدار را به خود اختصاص دهد. همچنین استان خراسان رضوی با مشارکت 31 کتابفروشی و 9 هزار و 983 خریدار، رتبه سوم طرح عیدانه کتاب را از آن خود کرد.

استفاده نشدن تمام یارانه تخصیص یافته در این طرح، یادآور بیتی از محمدکاظم کاظمی؛ شاعر و غزل‌سرای شناخته شده است که: «ظاهرا بیشتر از مائده مهمان دیدیم/ رمه آنقدر ندیدیم که چوپان دیدیم». البته اگر مائده را معادل بگیریم با یارانه تخصیص یافته و میهمان هم مشتریان کتاب در این طرح باشد، باید گفت برگزار کنندگان، بیشتر از میهمان‌های این ضیافت تهیه و تدارک دیده بودند.