بازدید خبرنگار آنا از تالاب انزلی که این روزها کم‌عمق و پر از فاضلاب است
تالاب انزلی غرق در گل‌ولای آلودگی
حال تالاب انزلی خوب نیست. عمق آب تالاب با بالا آمدن سطح رسوب کم شده و در چهره صیادان ماهی آن، نگرانی از خطر ماهی‌های صید شده از آب آلوده به مواد شیمیایی تالاب برای سلامتی مصرف‌کنندگان آن قابل احساس است.
امیر فیروزی راد- گروه اجتماعی: حال تالاب انزلی مثل بیشتر دریاچه‌های ایرانی، خوب نیست. این واقعیتی است که مدت‌هاست آشکار شده و در بازدید خبرنگاران محیط زیستی رسانه‌ها از این تالاب با همراهی احمدعلی کیخا معاون محیط زیست طبیعی سازمان محیط زیست به طور کامل قابل مشاهده بود.
ورود فاضلاب صنعتی و شهری آلوده به مواد شیمیایی خطرناک از شش شهر و مناطق اطراف آنها، نیاز این تالاب به لایروبی که پاسخی درخور نمی‌گیرد، جنگل‌زدایی در مناطق اطراف و تاثیر سوء آن بر تالاب، پایین آمدن وسیع سطح آب تالاب به خاطر کاهش بارندگی، جملگی دست به دست هم داده‌اند تا وحشت مرگ و نابودی تالاب انزلی را فراگیرد و حالا از چهره آن هم نمایان باشد.
روزگاری صیادان اهل انزلی سالانه 15 هزار تن ماهی در این تالاب صید می‌کردند اما حالا تنها 200 تن ماهی در تور این صیادان می‌افتد، ماهی‌هایی که اداره محیط زیست به خاطر آلودگی شیمیایی گوشت آنها خوردن‌شان را توصیه نمی‌کند.
مشکل آلودگی آب این تالاب حلقه آخر چرخه‌ای از دفن زباله، شیرابه آن، آلودگی رودخانه‌ها، ورود بی‌ثمر مشاوران پیمانکار خارجی و سوءمدیریت عمیق است. بالاترین حجم زباله استان گیلان در جنگل کوهستانی سراوان نرسیده به شهر رشت دفن می‌شود، این دفینه کثیف در روزهای خشک 5 لیتر در ثانیه و در روزهای بارانی 18 لیتر در ثانیه شیرابه‌ای سمی را به رودخانه‌های زرجوب و گوهر رود وارد می‌کند این دو رودخانه پس از عبور از درون شهر رشت و سیراب شدن با فاضلاب شهری آلوده به مواد شوینده و سایر مواد خطرناک مصرفی در منازل، بیمارستان‌ها و صنایع شهری، در بیرون شهر رشت به هم می‌پیوندند و رودخانه آلوده پیربازار را تشکیل می‌دهند فاضلاب بزرگی که پس از مسیری چندین کیلومتری به درون تالاب زیبای انزلی می‌ریزد.
مسئولین استانی در گذشته از وجود تصفیه‌خانه‌ای در محل ورود رودخانه پیربازار به تالاب خیر می‌دادند اما این در این بازدید روشن شد که این به اصطلاح تصفیه‌خانه یک صافی است که تنها جلوی ورود اشیایی مثل بطری پلاستیکی و لاستیک کامیون را به این تالاب می‌گیرد. اشیایی که شاید تالاب انزلی چندان هم به آنها نیازی نداشته باشد چون درون خود تالاب به حد کافی بطری پلاستیکی و لاستیک دست دوم خودرو موجود است.
در همه سال‌های اخیر نام شرکت جایکا یا آژانس دولتی همکاری بین‌المللی کشور ژاپن سنگری بوده تا سوءمدیریت در مسائل زیست محیطی استان گیلان و تالاب انزلی پشت آن پنهان شود اما نه این ناجی ژاپنی و نه برنامه‌های مشترک برنامه عمران سازمان ملل متحد با نهادهای ایرانی چاره‌ساز مشکلات زیست محیطی گیلان نبوده‌اند.
قایق موتوری خبرنگاران بازدیدکننده از تالاب فقط چند دقیقه‌ای روی سطح آن پیش رفت چون همه جا خطر به گل نشستن قایق وجود داشت. جنگل‌زدایی در استان گیلان در کنار نابودی پوشش درختی اطراف تالاب انزلی باعث ورود سالانه 300 هزار متر مکعب رسوب به درون این تالاب می‌شود اتفاقی که با وجود کاهش بارندگی‌ها باعث کاهش عمق آب تالاب شده است.
عمق آب تالاب انزلی در گذشته تا 9 متر هم می‌رسید اما در حال حاضر قایق‌های سبک نیز نمی‌توانند در بخش وسیع‌تر این تالاب که عمقش به نیم متر رسیده، تردد کنند.
تالاب‌ها یکی از بزرگ‌ترین ذخیره‌گاه‌ها و مراکز تسویه آب در جهان هستند. تالاب انزلی در وضعیت پرآب خود یک میلیارد و 500 میلیون لیتر آب را در خود ذخیره می‌کند. آبی که بیشتر از حجم سه سد بزرگ در حال احداث در استان گیلان و از جمله سد شفارود در جاده پونل به خلخال است. سدهایی که ساخت‌شان به باور کارشناسان جزو دلایل تخریب محیط زیست گیلان است.
این بازدید محیط زیستی در آستانه سیزدهم بهمن ماه، روز جهانی تالاب‌ها، برگزار شد. چهار دهه پیش در چنین روزی کنوانسیون رامسر که توافقنامه‌ای میان کشورهای جهان برای حفاظت از تالاب‌هاست به امضا رسید. احمدعلی کیخا، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، امضای این توافق را در ایران نشان‌دهنده فهم بالای محیط زیستی در فرهنگ ایران دانست و گفت: «امروز باید به عنوان فرزندان ایران این پرچم را بالاتر ببریم.» وضعیت تالاب‌های کشور به سمتی می‌رود که نمی‌توان به ادامه حیات این پدیده‌های مفید طبیعی چندان امیدوار بود.
کیخا برای روشن کردن شمع امید به زندگی تالاب‌ها از بودجه‌های جدید حفظ تالاب‌ها سخن گفت: «در سال 91 کل اعتبار محیط زیست طبیعی در سازمان، 3 میلیارد تومان بود اما سال گذشته این اعتبار 10 برابر شده است.»
او درباره اختصاص بودجه‌های ویژه به تالاب‌های کشور هم گفت: «دولت 10 میلیارد تومان به تالاب انزلی، 5 میلیارد به تالاب هامون و 2/5 میلیارد تومان به تالاب‌های استان فارس اختصاص داده است. گرچه نیاز نجات این تالاب‌ها بیشتر از این است.»
کیخا با تاکید بر افزایش چند برابری این بودجه، مقایسه‌ای درباره این اعتبارها انجام داد: «این اعتبارها بسیار کمتر از بودجه یک سد است. اما آیا ارزش تالاب انزلی کمتر از یک سد است؟»
محیط‌بانی که با دقت زیاد سعی می‌کرد، مسوولیت به گل ننشستن قایق خبرنگاران را در تالاب انزلی به انجام برساند، بدون اینکه چشم از مسیر گل گرفته روبه‌رو بردارد به گفتن یک جمله اکتفا می‌کند: «10 میلیارد تومان برای برطرف کردن این حجم مشکلات رقم ناچیزی است.»
با هدایت محیط‌بان‌های تالاب انزلی، قایق‌های خبرنگاران بازدیدکننده از این تالاب به گل ننشست تا آنها به جلسه سخنرانی مشترک معاون سازمان محیط زیست و گری لوئیس، هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل در ایران، برسند اما تالاب انزلی هدایت‌کنندگانی نداشت که جلوی به گل کشیده شدن بستر آن را بگیرند.
انتهای پیام/
