لزوم تکمیل سامانه مودیان برای اخذ مالیات بر عایدی سرمایه/ سامانه مودیان به شفافیت اقتصادی کمک می‌کند

سعید تجریشی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بورس، بیمه و بانک گروه اقتصاد خبرگزاری آنا، با اشاره به راه‌اندازی سامانه مودیان مالیاتی اظهار کرد: پیش از این چیزی که بر نظام مالیاتی کشور حاکم بوده است، این بوده که هرکسی شفاف‌تر بوده و رسمی‌تر فعالیت می‌کرده و به طور مثال حقوق‌بگیر بوده؛ به این معنا که کاملاً حقوق و مزایای و مالیاتش شفاف بوده و یا خودش علاقه‌مند بوده که به صورت رسمی و کامل فعالیت خودش را شفاف کند، فشار نظام مالیات هم بیشتر روی دوش این وی بوده است.

بیشتر بخوانید:

سامانه مودیان مالیاتی قطعاً تأثیر مستقیم بر کنترل تورم خواهد داشت/ کاهش اعتراضات کسبه

نفت درآمد قابل اتکایی نیست/ بالارفتن ریسک راه‌اندازی کسب و کارها در غیبت سیستم هوشمند مالیاتی

میرکاظمی: سامانه مؤدیان مالیاتی در اقتصاد کشور شفافیت ایجاد می‌کند/فرار مالیاتی کسب و کارها با درآمدهای کلان

در روش مالیات‌ستانی قدیمی فشار روی بخش رسمی بیشتر بود

وی افزود: هرگاه ما نیاز به درآمدی داشتیم، به دلیل اینکه درآمد نفتی بالا و پایین می‌شده و نیاز به درآمد مالیاتی بیشتری پیدا می‌کردیم، فشار روی این دسته از افراد بیشتر می‌شد و این خود منجر به این می‌شد که فشار بیشتری روی بخش رسمی وارد شود و بخش غیررسمی هم روز به روز فربه‌تر و بزرگ‌تر شود و شرایط به گونه‌ای رقم می‌خورد که حتی بخش رسمی هم بیشتر به سمت غیرشفاف شدن پیش برود.

این کارشناس حوزه مالیاتی با اشاره به لزوم شفافیت در درآمدهای مشمول مالیات اضافه کرد: این موضوعی است که بحث آن چندین سال است، آغاز شد و به طور مثال از سال ۸۷ با تصویب قانون مالیات بر ارزش افزوده مقداری جدی‌تر شد که البته از دهه ۷۰ هم بحث مالیات بر ارزش افزوده وجود داشت، اما به طور کلی مهم‌ترین هدف مالیات بر ارزش افزوده هم افزایش شفافیت است.

هدف از تصویب قانون مالیات بر ارزش افزوده هم شفاف‌شدن کل زنجیره مالیات‌ستانی بود

تجریشی تأکید کرد: منطق آن هم این است که با اینکه مالیات بر ارزش افزوده از مصرف‌کننده نهایی گرفته می‌شود؛ اما منجر به شفاف‌شدن کل زنجیره می‌شود و عملاً اگر بین این زنجیره کسی باشد که می‌خواهد به صورت غیررسمی فعالیت کند، افراد ترجیح می‌دهند که با وی معامله نکنند، در حقیقت تا حدودی هدف مالیات بر ارزش افزوده که از سال ۱۳۸۷ تصویب شد، این بود که به این وضعیت سامان بدهد؛ اما متأسفانه بستر اجرایی آن وجود نداشت، یعنی ما قانون را وضع کرده بودیم؛ اما عملاً باز هم منجر به این شده بود که اتفاقاً روی همان قشر تولیدکننده و قشری که فعالیت رسمی انجام می‌دادند، فشار وارد شود.

وی خاطرنشان کرد: بستر اجرایی آن شفافیتی که در ارزش افزوده دنبال آن بودیم، و عملاً در ورژن نهایی‌ آن (چراکه عنوان ارزش افزوده موقت و پنج‌ساله بود و ورژن قانون دائمی که در ادامه ارزش افزوده ذکر شده بود) همین قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان است و این قانون به شکلی مکمل همان قوانین قبلی است تا بتواند بستر اجرایی آن را فراهم کند.

سامانه مودیان به شفافیت اقتصادی کمک می‌کند

این کارشناس حوزه مالیاتی ادامه داد: این قانون عملاً موجب می‌شود که همه افراد و همه مودیان مالیاتی و تولیدکنندگان و فعالین اقتصادی عضو سامانه‌ای به نام سامانه مودیان بشوند و فعالیت‌های‌شان عملاً ساماندهی شده و شفاف شود و ارتباط بین حساب‌های تجاری و غیرتجاری و حساب‌های بانکی و فعالیت‌های اقتصادی همه با هم در بستر همین سامانه مودیان شفاف شود. یعنی این قانون علاوه بر اینکه به شکلی بستر اجرایی قانون مالیات بر ارزش افزوده است، به همه مالیات‌های دیگر ما هم می‌تواند کمک کند؛ چراکه به شفافیت اقتصادی کمک می‌کند.

تخمین میزان فرار مالیاتی از طریق محاسبه شکاف مالیاتی است

تجریشی در خصوص فرار مالیاتی و رقم بالای آن که در برخی حوزه‌ها به طور مثال پزشکان ۱۳۵ هزار میلیارد تومان برآورد شده است و همچنین درباره سامانه مودیان و اینکه چه‌قدر می‌تواند جلوی فرار مالیاتی را بگیرد و چه‌قدر می‌تواند از فرار مالیاتی درآمد عاید دولت کند، توضیج داد: نکته‌ای که وجود دارد، این است که من هم نمی‌دانم نحوه محاسبه میزان و رقم فرار مالیاتی به چه شکل است، روش‌هایی برای تخمین فرار مالیاتی در بخش‌های مختلف وجود دارد؛ ولی آن چیزی که مشخص‌تر است و عملاً در دنیا حساب می‌کنند، اصطلاحاً به آن شکاف مالیاتی می‌گویند، یعنی ما یک مالیاتی را به صورت بالقوه می‌توانیم بگیریم و یک مالیاتی را در عمل می‌گیریم، فرض کنید که اگر ارزش افزوده ۹ درصد است و می‌توان به شکل‌هایی کالاها را پایش کرد که به طور مثال اینقدر ظرفیت مالیاتی داشتیم و موفق شدیم این رقم را وصول کنیم که نام این شکاف را شکاف مالیاتی بگذاریم.

۳ دلیل وجود شکاف مالیاتی کدامند؟

وی متذکر شد: چند علت برای این شکاف مالیاتی وجود دارد و یکی موضوع معافیت‌های مالیاتی است، یک موضوع دیگر این است که افراد اصطلاحاً اجتناب مالیاتی می‌کنند، به این معنی که فرار مالیاتی ندارند؛ اما از راه‌های قانونی برای دور زدن مالیات استفاده می‌کنند. یک علت هم موضوع فرار مالیاتی است. سامانه مودیان چون عملاً به شفافیت اقتصادی کمک می‌کند؛ خودش می‌تواند جلوی این فرار را بگیرد؛ ولی هرچه‌قدر این سامانه (چون فرار را هیچوقت نمی‌شود به صورت کامل از بین برد) به صورت جامع‌تر و کامل‌تر اجرا بشود که طبیعتا در گام اول نمی‌تواند آنقدر جامع باشد، فرا مالیاتی به صفر نزدیک‌تر می‌شود.

این کارشناس حوزه مالیاتی افزود: ولی فرض کنید که اگر بیاییم حساب‌های اشخاص را ساماندهی کنیم و اشخاص فقط با حساب‌های تجاری‌شان فعالیت اقتصادی انجام بدهند؛ ولی هیچ کنترلی روی حساب‌های غیرتجاری اشخاص نداشته باشیم، در این‌صورت عملاً همان چیزی که ما انتظار داشتیم، برآورده خواهد شد.

تجریشی یاداوری کرد: خیلی از مغازه‌ها عملاً به دلیل محدودیت‌هایی که روی دستگاه گذاشته شده است، از دستگاه پوز استفاده نمی‌کنند و عملاً راه شفافیت درآمدی را دور می‌زنند؛ ولی باز هم می‌توان سامانه را تکمیل‌تر کرد و در سامانه مودیان برای این مورد راهکاری دیده شده است و مالیات بر عایدی سرمایه می‌خواهد سامانه مودیان را هم برای اشخاص تجاری و هم غیرتجاری تکمیل کند و روی این حوزه هم قاعده‌گذاری شود، هدف کلی این است که همان‌طور که قرار است حساب‌های تجاری با این سامانه مودیان شفاف شود که برای ارزش افزوده به کار می‌رفت، حسابهای غیرتجاری هم شفاف شود، اگر همه اینها با هم انجام شود، به دلیل اینکه شفافیت بالایی هم در حساب‌های تجاری و هم در حساب‌های غیرتجاری شاهد خواهیم بود، می‌تواند درصد زیادی از فرار مالیاتی را کاهش دهد؛ اما اگر فقط یکی را پیگیری کنیم، همه به سمت دیگری سوق پیدا می‌کنند و شاید حتی مشکلات را بیشتر هم بکند.

دولت سیزدهم موفق به افزایش درآمدهای مالیاتی خواهد شد

وی در ارزیابی خود از اقدامات دولت سیزدهم برای ساماندهی نظام مالیاتی و پیش‌بینی افزایش ۶۲ درصدی درآمدها از طریق مالیات در بودجه سال جاری تشریح کرد: یک بخشی از افزایش درآمدهای مالیاتی امسال به دلیل فعالیت‌های اقتصادی سال گذشته است؛ ولی به طور خاص ارزش افزوده چون سه ماه به سه ماه است، شامل امسال هم می‌شود، در خصوص اینکه آیا دولت می‌تواند افزایش درآمدهای مالیاتی بدهد یا خیر، به نظرم موفق می‌شود.

این کارشناس اقتصادی و مالیاتی اضافه کرد: اما نکته‌ای که وجود دارد، همانطور که گفتم افزایش درآمدهای مالیاتی به طرق متعددی قابل انجام است، به طور مثال فشار روی قشر رسمی و تولیدکننده‌های رسمی یک راهکار است و یک راهکار هم رفتن به سمت شناسایی فرار مالیاتی و تکمیل سامانه مودیان است و به نظرم در مورد دومی اقدام مثبتی تاکنون ندیده‌ام؛ چراکه مهلت اجرایسامانه مودیان عملاً تمام شده و چند بار هم تمدید شده است؛ در حالی که بیش از دو سال فرصت برای اجرای قانون وجود داشت؛ اما همچنان می‌بینیم که اقدام مثبتی صورت نگرفته است.

اجرای کامل قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان منوط به انجام تدریجی آن است

تجریشی بیان کرد: البته طرح‌ها و راهکارهای اولیه‌ای در این زمینه مطرح می‌شود؛ اما اینکه به صورت مدون و مشخص شود که چه زمانی می‌خواهد به صورت کامل اجرا شود، مشخص نیست؛ چراکه یکی ویژگی که این قانون دارد، اگر بخواهد به صورت کامل اجرا شود، لازم است که به صورت تدریجی انجام شود و از طرفی همه وارد سامانه شده باشند؛ اما تاکنون بعید می‌دانم که در این زمینه موفق شده باشند.

وی عنوان کرد: به نظرم دو گام جدی در نظام مالیاتی باید طی شود که محور هر دو هم همین سامانه مودیان است، گام نخست آن اجرای قانون سامانه مودیان است که برای حساب‌های تجاری و اصطلاحاً کسب و کارها تدوین و تصویب شده بود و گام دوم آن هم که به نظرم اهمیت آن کمتر از گام نخست نیست، تکمیل سامانه مودیان به نحوی است که بتواند بستر اجرایی برای اخذ مالیات بر عایدی سرمایه باشد، تا وقتی که این گام دوم که نیاز به قانون دارد و طرح آن هم بیش از چند سال است (چهار سال) مطرح شده و وجود داشته، اجرایی نشود، با نتیجه مطلوب نخواهیم رسید؛ بنابراین این هم به نظرم خیلی اهمیت دارد و لازم است به صورت موازی با این موضوع پیگیری شود و اگر نشود ممکن است که اشکالاتی را در نظام مالیاتی ایجاد کند.

انتهای پیام/۴۱۰۳/