برگزاری نمایشگاه فیزیکی کتاب با کاهش تلفات کرونایی و واکسیناسیون شهروندان/ امکان سفارش یار مهربان از بستر الکترونیک تا مخاطبان حقیقی

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، شیوع ویروس کرونا و محدودیت‌های ناشی از آن روال معمول زندگی‌مان را با اختلال مواجه کرد، متعاقب آن بسیاری از فعالیت‌های آموزشی، ورزشی، کسب‌وکار و... با چالش‌هایی جدی روبه‌رو شد. برنامه‌های فرهنگی و هنری نیز از این دایره خارج نبوده و برگزاری آن‌ها به تعویق افتاد؛ یکی از این رویدادهای فرهنگی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بود که برای بقای خود با تغییر شیوه اجباری مواجه شد. رخدادی که پس از حدود سی‌وپنج سال برپایی در مکان‌هایی همچون مصلی تهران، نمایشگاه بین‌المللی کتاب و شهرآفتاب به بستر الکترونیک کوچ کرد. این تصمیمی بود که مدیران وقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال کرونایی ۱۳۹۹ گرفتند؛ در این سال نمایشگاه کتاب تهران در سرمای بهمن و به‌صورت مجازی برگزار شد.

گشوده شدن فرصتی تازه‌ در صنعت نشر

شاید پیش از این، برگزاری نمایشگاه کتاب در بستر الکترونیک باورپذیر نبود؛ اما این تجربه فرصت‌های جدیدی را به روی فعالان صنعت نشر و علاقه‌مندان حوزه فرهنگ و هنر باز کرد، هرچند که خبری از ازدحام و شلوغی نبود، همچنین تعامل میان نویسندگان و ناشران در فضای مجازی امکان نداشت. این رویداد با مشارکت هزار و ۷۳۲ ناشر داخلی و ۱۸۰ ناشر خارجی با عرضه بیش از ۱۲۰ هزار عنوان کتاب از سوی ناشران، از اول تا دهم بهمن‌ماه ادامه پیدا کرد. متقاضیان و علاقه‌مندان با مراجعه به سایتی که در آن ناشران غرفه‌های مجازی داشتند کتاب خود را انتخاب کرده و پس از ثبت‌نام، واریز مبلغ کتاب و درج نشانی، محصولات خریداری‌شده از سوی ناشران برای آن‌ها با توافق معاونت فرهنگی وزارت ارشاد و شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران به‌صورت رایگان ارسال می‌شد. برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب در کنار همه ضعف و قوت‌های احتمالی یکی از مشکلات همیشگی ادوار گذشته این رویداد را حل کرد و آن هم محدودیت فضای نمایشگاهی و حواشی مربوط به غرفه‌چینی بود.

فروش ۸۵ میلیاردی در دومین نمایشگاه مجازی کتاب

دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران نیز از ۳ تا ۱۰ بهمن‌ماه برگزار شد. در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران جوانان بیشترین خرید را انجام دادند و ۱۰۳ هزار و ۹۹ نفر از مردان و ۷۷ هزار ۶۹۰ نفر از بانوان نیز در این نمایشگاه اقدام به خرید کتاب کردند. همچنین در نمایشگاه دوم از گروه موضوعی کودک و نوجوان استقبال بیشتری صورت گرفت و پس از آن نیز به ترتیب کتاب‌ها در گروه موضوعی ادبیات، علوم اجتماعی، دین و تاریخ جغرافیا بیشترین میزان فروش را داشتند. ناشران تا ساعت ۲۴ روز دوشنبه (یازدهم بهمن‌ماه ۱۴۰۰) یک میلیون و ۳۳۱ هزار و ۵۳۰ نسخه کتاب به ارزش ۸۵۲ میلیارد و ۴۳ میلیون و ۷۹۱ هزار و ۶۰۷ ریال کتاب فروختند.

در این دوره از نمایشگاه ۵۲ سلسله نشست‌ تخصصی و عمومی در ۴ محور «حوزه کتاب و کتابخوانی»، «اقتصاد نشر»، «نشر الکترونیک» و «هم‌افزایی سازمان‌ها و نهادهای کتاب‌محور» برگزار شد که در این میان ۳۰ نشست داخلی، ۱۰ نشست بین‌الملل، ۴ محفل ادبی و ۸ کارگاه آموزشی را شامل می‌شد. از دیگر فعالیت‌های فرهنگی دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران که برای نخستین‌بار انجام می‌شد، تمهید امکان بازدید بیش از ۷۰ نفر از فرهیختگان فرهنگی، هنری، سیاسی و نویسندگان از فرآیند پشتیبانی و ستاد برگزاری نمایشگاه بود که با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی صورت گرفت.

در دومین نمایشگاه مجازی کتاب بیش از ۷۴۶ هزار بسته، معادل ۹۳ درصد از مرسولات پستی به دست مخاطبان رسید. تنها ۷ درصد از کتاب‌های خریداری شده در این نمایشگاه به دلیل شیوع سویه جدید ویروس کرونا، مشکلات ناشی از آن و به جهت مبتلا شدن برخی عوامل در بعضی از دفاتر ناشرین و عوامل دفاتر پستی در بعضی از استان‌ها، تحویل داده نشد؛ پس از آن با هماهنگی‌های لازم، نیروهای جایگزین با تدابیری شرایط آماده‌سازی و ارسال سایر مرسولات فراهم کردند.

بیشتر بخوانید:

• نمایشگاه کتاب؛ مجالی برای شناخت یار مهربان از نامهربان/ رویدادی فرهنگی که مانع از کتاب‌سازی می‌شود!


• کارشناسان از اقتصاد کتابفروشی در زمان نمایشگاه مجازی کتاب می‌گویند/ طرح‌های فصلی برای کتاب‌فروشی‌ها، نمایشگاه‌ به‌کام ناشران


• حضور بیش از ۳۰ کتاب‌فروشی در نمایشگاه مجازی کتاب/ کتاب‌فروش‌های محلی با کسب‌وکارهای نوین مرتبط شوند


• مرور سفر کوتاه یاران مهربان از فضای مجازی تا خوانندگان حقیقی/ بسته‌های فرهنگی که قرار است امسال مطمئن‌تر به مقصد برسند

تمهیدات لازم برای برگزاری نمایشگاه کتاب

علی رمضانی، سخنگو و دبیر شورای سیاست‌گذاری سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از برگزاری جلسات شورای سیاست‌گذاری سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران خبر داد «به دلیل شرایط کرونایی موجود در کشور و با توجه به محدودیت‌های مرتبط با آن، بنا شد تدابیری نسبت به کنترل تراکم جمعیت حاضر در نمایشگاه سی‌وسوم اندیشیده شود. شیوه و طرح‌های مختلف برگزاری نمایشگاه طراحی و بررسی شد. همچنین در خصوص شیوه‌های مختلف برگزاری نمایشگاه بحث و گفت‌وگو صورت گرفت و اعضای محترم شورا نظرات و پیشنهادات خود را در این زمینه مطرح کردند.»

به اعتقاد دبیر شورای سیاست‌گذاری سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران «برخی از فعالیت‌ها و اقدامات که در نوع و شیوه برگزاری نمایشگاه لازم‌الاجراست،‌ همچون مباحث مربوط به شکل‌گیری کمیسیون معاملات و… عملیاتی شد؛ همچنین هماهنگی‌های لازم با سازمان‌ها و نهادهای همکار در برگزاری سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران صورت گرفت و مکاتبات نیز انجام شد. با مسئولان مصلی امام خمینی (ره) نیز مذاکرات لازم صورت پذیرفت و در آستانه انعقاد قرارداد قرار داریم. بخش‌های مختلف این آیین‌نامه نهایی شده است و سایر بخش‌های آن نیز پس از ارائه شیوه اصلی برگزاری نمایشگاه سی‌وسوم تکمیل خواهد شد.»

امکان سفارش یار مهربان از بستر الکترونیک تا مخاطبان حقیقی

رمضانی معتقد است که «به دلیل وجود محدودیت‌های ناشی از ویروس کرونا و لزوم رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی و به جهت حفظ سلامت مخاطبان، در تعداد حاضران در نمایشگاه نیز محدودیت‌هایی وجود خواهد داشت؛ به همین علت بناست تا همزمان با نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در سال ۱۴۰۱ فروش کتاب از طریق سامانه نیز انجام شود.»

عده‌ای از کارشناسان نیز ادامه‌دار بودن نمایشگاه مجازی کتاب را در زمان پساکرونا لازم دانسته و آن را مکمل نمایشگاه حضوری می‌دانند. به گفته مهری اسلامی، مدیر انتشارات خط خطی «نمایشگاه مجازی کتاب تهران پتانسیل بسیار خوبی دارد. از این جهت هرچه تبلیغات و اطلاع‌رسانی در این زمینه بیشتر باشد، امکان استفاده و به‌کارگیری این ظرفیت بزرگ بیشتر خواهد شد. در این راستا رسانه‌های عمومی و ملی نقش مهمی در اطلاع‌رسانی به عموم جامعه دارند.»

فریبا یوسفی، نویسنده و شاعر ایرانی معتقد است که «در زمان پساکرونا نیز نمایشگاه‌های مجازی کتاب باید در کنار نمایشگاه‌های حضوری برگزار شود تا افراد علاقه‌مندی که به نمایشگاه فیزیکی دسترسی ندارند و موقعیت و شرایط‌شان به گونه‌ای نیست که در آن زمان مشخص در نمایشگاه باشند، از آن بهره ببرند. این فضا حتما باید تقویت شده و پس از پایان کرونا نیز ادامه‌دار باشد. امروزه همه دنیا به‌سمت استفاده از پیشرفت‌های جدید، تکنولوژی‌های نوین و فضای مجازی می‌روند.»

برگزاری جلسه شورای برنامه‌ریزی نمایشگاه کتاب

جلسه شورای برنامه‌ریزی سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران ششم فروردین‌ماه ۱۴۰۱ با حضور یاسر احمدوند (معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران)، علی رمضانی (مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و قائم‌مقام سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران)، محمد علی مرادیان(مشاور رئیس و مسئول شورای نظارت و ارزیابی)، محمد الهیاری (مدیر کمیته ناشران داخلی)، اسماعیل جانعلی‌پور (مدیر کمیته ناشران خارجی)، حسین صفری (مدیر کمیته اجرایی و پشتیبانی)، علیرضا اسماعیلی (مسئول هیئت رسیدگی به تخلفات)، سعید مجیدی (مدیر کمیته فعالیت‌های فرهنگی) و مجید صحاف (مدیر کمیته تبلیغات، ارتباطات رسانه‌ای و فضای مجازی) برگزار شد.

در این جلسه درباره ضرورت توجه کمیته‌ها به فعالیت‌های فرهنگی، وجه بین‌المللی نمایشگاه، برنامه‌ کمیته تبلیغات، ارتباطات رسانه‌ای، فضای مجازی و مهم‌ترین‌ فعالیت‌های سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت‌وگو شد. همچنین مقرر شد اعضای شواری سیاست‌گذاری، شورای برنامه‌ریزی و مدیران کمیته‌ها از مصلای امام خمینی(ره) بازدید و درباره جانمایی بخش‌ها، امکانات و شرایط محل برگزاری سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بحث و تبادل‌نظر کنند.

با این حال پس از دو سال کرونایی و برگزاری نمایشگاه کتاب در بستر الکترونیک در صورت مساعد بودن شرایط این رویداد فرهنگی همچون گذشته به‌صورت فیزیکی برپا خواهد شد. از طرفی با پیشرفت تکنولوژی، توسعه فضای مجازی و زیرساخت‌های آن، همه دنیا به این سمت در حرکت هستند، لذا ما نیز باید خود را با این شرایط سازگار کرده و با پیشرفت تکنولوژی همراه باشیم. در این راستا بهتر است برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی و کنترل جمعیت در کنار نمایشگاه فیزیکی همزمان فروش مجازی کتاب را هم داشته باشیم.

انتهای پیام/۱۱۰/