درخت در فرهنگ ایرانی

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ ۱۵ اسفند سال‌هاست که در تقویم شمسی روز درختکاری نام گرفته است و البته این سال‌ها بیشتر تبدیل به روز درختکاری مسئولان با کفش‌های نو و درخشنده و بیل‌های تازه است که ظاهراً قرار است همین یک درخت بیشتر با آنها کاشته نشود. بگذریم...

درخت در فرهنگ ایرانی و اسلامی ما شأن و جایگاهی درست و شایسته دارد و در همه اساطیر و متون حماسی به‌ویژه در سنگ‌نگاری‌های باستانی نیز نقش و نشان درخت به چشم می‌آید. تعبیرات قرآنی شجره طیبه(در برابر شجره خبیثه) و شجرالاخضر در کوه طور و تجلی نور الهی از آن و بیعت زیر درخت(بیعت رضوان در حدیبیه) و نیز وصف باغ‌های بهشت و درختان با میوه‌های بهشتی و حتی یادکرد از قوم درخت‌پرست؛ همگی نشان می‌دهد که هم درخت در همه‌جا پیوست زندگی انسانی است و هم تعابیر مربوط به آن چیزی دور از ذهن بشر و نیازمند توضیح نیست.

بیشتر بخوانید:

کاشت ۱۰۰ اصله نهال در دانشگاه آزاد اسلامی بندرلنگه

درست است که انسان‌ها از درخت به نام یکی از مواهب طبیعی و به قول موحدان یکی از نعمت‌های الهی یاد و استفاده می‌کنند؛ اما راست این بوده که کارکردهای خاص درخت مانند ریشه در خاک داشتن و سر به آسمان رسانیدن و نیز زایش و نوبه‌نو شدن همیشگی درخت و سرسبز ماندن برخی درخت‌ها در برابر ستم پاییز؛ بیشتر از هر چیز دیگری، انسان‌ها را به درخت و مفاهیم آن وابسته و پایبند کرده تا از آن مفاهیم بلند اخلاقی و عرفانی بتراشند.

در بخش اجتماعی و زندگی جمعی بشر؛ نگهداری از درخت و کوشش در گسترش فضای سبز و پاسداشت جنگل‌ها، نشان‌دهنده میزان تعهد بشر خواهد بود که به‌هم‌ریختگی آب‌وهوای کره زمین گویای آن بوده که انسان در این زمینه به وظیفه خود عمل نکرده است.

البته این هم که در همه ادیان توحیدی از زرتشت تا اسلام درخت ستوده است و برای شکنندگان درخت بیم عقاب و عذاب داده‌اند، نشان می‌دهد که پارسایی و تقوا محوری الزاماً به عبادات شرعی صرف نیست و اهتمام ورزیدن در رعایت پاره‌ای کارها که ظاهراً مناسبت شرعی هم ندارند، می‌تواند ملاک و میزان پارسایی به سبب رعایت حدود مقررات زندگی‌ساز باشد.

امید است کوشش در حفظ درختان و نگهداری درست محیط‌زیست از نمودهای راستین پارسایی و ایران‌دوستی برای همه باشد.

عبدالرضا مدرس‌زاده دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان

انتهای پیام/۴۱۲۱/۴۰۶۲/