فرصت صادرات گاز به ایران رسید/گاز ایران به اروپا می‌رسد؟

به گزارش خبرنگار حوزه نفت و انرژی گروه اقتصاد خبرگزاری آنا تنش میان اروپا و روسیه، در پی درگیری روسیه و اوکراین شدت گرفته است و این بحران به بازار انرژی نیز سرایت کرده است، در گام نخست توسعه خط لوله گاز روسیه به آلمان متوقف شد،‌این شرایط باعث شده کشورهای اروپایی به دنبال تامین گاز مورد نیاز خود از سایر کشورها باشند.با افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی، قیمت گاز نیز روند افزایشی داشته است، با توجه به عبور از پیک مصرف گاز افزایش صادرات گاز امری دور از ذهن نخواهد بود اما این هدف گذاری نیاز به مدیریت مصرف گاز و افزایش سطح تولید دارد.

تجارت گاز با نفت، تفاوت دارد

فریدون برکشلی رئیس گروه مطالعات انرژی وین با بیان اینکه برای جمهوری اسلامی ایران هم‌زمان ایفای یک نقش تاریخی فراهم آمده است، اما تجارت گاز با نفت، تفاوت دارد، اظهار می‌کند «در تجارت گاز تبدیل‌ شدن به کریدور یا هاب گازی مهم است. نباید اشتباه کنیم. ترکیه هیچ گازی ندارد، اما می‌خواهد یک بازیگر انرژی باشد. اتریش، گازی ندارد، اما قطب گازی اروپاست، البته برای تبدیل به کریدور گازی شدن، مدیریت ژئوپلیتیک مهم است. گاز، برای توسعه به یک فرآیند طولانی آرامش و امنیت برای سرمایه‌گذاری نیاز دارد».

وی با ترسیم فضایی که در آن ششمین نشست سران مجمع جهانی صادرکنندگان گاز (جی‌ئی‌سی‌اف) برگزار شد، بیان می‌کند«نشست سران جی‌ئی‌سی‌اف در شرایط و در چنان بستری برگزار شد که بازار جهانی گاز هرگز تجربه نکرده بود، بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، تقاضای جهانی گاز معادل سه برابر تقاضای جهانی نفت، در حال افزایش است. رشد بی‌سابقه تقاضای جهانی گاز، به رشد بی‌وقفه قیمت گاز دامن زده است».

قیمت نفت، تابعی از قیمت گاز است

رئیس گروه مطالعات انرژی وین بیان می‌کند «برای نخستین بار در تاریخ نفت و گاز جهان که قیمت‌های مرجع و مأخذ نفت و گاز در پنسیلوانیای آمریکا ثبت‌شده است، اکنون قیمت نفت، تابعی از قیمت گاز است. به‌عبارت‌دیگر قیمت گاز به موتور رشد قیمت نفت تبدیل‌شده است. معامله گران بورس‌های عمده انرژی، برای سنجش و ارزیابی روند قیمت‌های جهانی نفت، بازار گاز را رصد می‌کنند. اما رشد بی‌سابقه قیمت گاز، تنها به گاز هم ختم نمی‌شود. قیمت‌های جهانی بیشتر مواد کانی مانند مس، لینک، لیتیوم، یا حتی زغال‌سنگ روند افزایشی کم‌سابقه پیداکرده‌اند».

وی ادامه می‌دهد «اقتصاد جهانی به‌درستی دریافته که برای دوران انتقال و گذار از انرژی‌های متعارف به انرژی‌های نو، گاز بهترین و قابل‌ترین مسیر است. گاز نسبت به نفت و زغال‌سنگ، یک منبع انرژی پاک و کارآمد است، ازاین‌رو جست‌وجو برای گاز حالا عالم‌گیر شده است».

برکشلی بیان می‌کند «وقتی‌که در ۲۱ سال پیش، جمهوری اسلامی ایران، مجمع جهانی صادرکنندگان گاز را طراحی و نخستین اجلاس وزارتی آن را برگزار کرد، هدف اصلی، تأسیس مجمعی با کارکرد اوپک بود. البته شرایط بین‌المللی فراهم نبود. بازار جهانی گاز هم با نفت تفاوت دارد. قراردادها طولانی‌مدت هستند، بازارهای تک محموله به گاز طبیعی مایع‌شده (ال‌ان‌جی) محدود است. البته عوامل دیگر هم هستند. ازاین‌رو نشست وزارتی تهران تصمیم گرفت تا اول اینکه نام تشکل را به‌جای سازمان، به مجمع تقلیل دهد و فعالیت‌های اولیه به تبادل اطلاعات و آمارها محدود باشد. جسارت سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) برای قیمت‌گذاری مدیریت بازار جهانی نفت هم بیش از یک دهه بعد و در پی تحولات ژئوپلیتیک شکل گرفت».

مدیریت بازار جهانی انرژی تنها در قیمت، خلاصه نمی‌شود

رئیس گروه مطالعات انرژی وین می‌گوید «امروز شرایط برای مجمع جهانی صادرکنندگان گاز فراهم است که درباره مدیریت بازار جهانی گاز، نقش سازنده‌ای را ایفا کنند، اما مدیریت بازار جهانی انرژی تنها در قیمت، خلاصه نمی‌شود، امروز با قیمت‌های ۱۰۰ دلاری هم، شاهد سرمایه‌گذاری‌های بیشتری برای گاز و نفت نیستیم. قیمت ۱۵۰ دلاری هم کمک نمی‌کند. تنها به افزایش نرخ تورم و فشار بر مصرف‌کنندگان، به‌ویژه در کشورهای کم‌درآمد می‌انجامد».

مزیت نسبی ایران در صادرات گاز به همسایگان شرقی

رضا مقیمی کارشناس حوزه انرژی در گفت‌وگو با خبرگزاری آنا با اشاره به وضعیت تأمین گاز در کشور اظهار می‌کند«با توجه به اُفت فشار گاز در میادین پارس جنوبی و احتمال افزایش این کمبود در سال‌های آتی باید سرمایه‌گذاری مناسبی در این بخش صورت گیرد تا علاوه بر تأمین نیاز داخل کشور را از درآمدهای صادراتی آن بهره‌مند کند».

وی ادامه می‌دهد«در خصوص صادرات گاز کشور ظرفیت‌های مناسبی مانند کشور ترکیه وجود دارد که می‌توان با تمدید قرارداد صادرات به این کشور وارد بازارهای جهانی شد، این موضوع منوط به رایزنی‌ها و انجام دیپلماسی‌های انرژی میان دو کشور است که می‌تواند معامله برد-برد برای طرفین باشد».

مقیمی با بیان اینکه علاوه بر صادرات گاز از طریق ترکیه باید نگاهی به کشورهای جنوب شرقی ایران نیز داشت ادامه می‌دهد«استفاده از خط لوله صلح و انتقال گاز به کشورهای همسایه شرقی ایران نیز می‌تواند درآمدهای صادراتی گاز را افزایش دهد خوشبختانه این خط لوله از سمت ایران تکمیل‌شده است و با رایزنی‌هایی می‌توان این خط لوله را به کشورهای همسایه نیز رساند».

به گفته وی «با توجه به اینکه مخزن گازی ایران در جنوبی‌ترین نقطه کشور قرار گرفته است و هزینه انتقال آن به کشورهای اروپایی افزایشی خواهد بود مزیت نسبی ایران صادرات گاز به کشورهای همسایه شرقی مانند پاکستان افغانستان و هند است».

این کارشناس حوزه انرژی بیان می‌کند «البته صادرات گاز زمانی محقق خواهد شد که مدیریت انرژی نیز در این بخش صورت بگیرد متأسفانه در سال‌های اخیر روند مصرف گاز افزایشی بوده است و باید با اقداماتی میزان مصرف را کاهش داد».

انتهای پیام/