حمله روسیه به اوکراین به دلیل نگرانی از نفوذ ناتو به شرق بود/ دکترین مونرو نمونه استاندارد دوگانه غرب

گروه جهان خبرگزاری آنا- محمد جعفری؛ وقتی‌که پلیس به صحنه درگیری بین دو نفر می‌رسد و بر اساس شواهد و قرائن متوجه می‌شود که یکی از آن دو با سلاح سرد یا گرم به فرد دیگر حمله کرده، درواقع بر اساس قوانین موجود فرد ضارب به‌عنوان متهم بازداشت می‌شود، به دادگاه فرستاده می‌شود، مورد طعن‌ولعن عموم قرار می‌گیرد و مجازات می‌شود، اما نه پلیس نه قاضی و نه حتی هیئت‌منصفه چندان توجهی به دلیل حمله وی نمی‌کنند و به هر صورت می‌گویند که فردی که مجروح یا کشته‌شده هر کاری هم که کرده باشد باید توسط مراجع قانونی بررسی و مجازات می‌شد.

نمونه این ماجرا را در موضوع حمله روسیه به اوکراین مشاهده می‌کنیم. سال ۱۹۹۱ پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی همه جمهوری‌های آن اتحاد به استقلال رسیدند. همه آن جمهوری‌ها با مشکلات اقتصادی و امنیتی زیادی روبرو شدند اما برخی از آن‌ها که از رهبران عاقل‌تر و مردمان صبورتری برخوردار بودند به اتحادی که سال‌ها در آن حضور داشتند پشت نکردند بلکه با اتکا به آن به بازسازی اقتصاد خود زیر چتر امنیتی فدراسیون روسیه پرداختند. به‌عنوان‌مثال تاجیکستان با همین روش توانست از پس افراط‌گرایان برآید و اقتصادش را هم سروسامان دهد. ارمنستان هم خوب عمل کرد اما برخی از جمهوری‌ها مثل گرجستان، آذربایجان، مولداوی و اوکراین بدون دلیل قابل توجیه خود را به دردسر انداختند.

دکترین مونرو، این تیشه آمریکا که فقط به سمت خودش کار می‌کند، استانداردی دوگانه نیست؟

این کشورها به‌واقع فریب وعده‌ووعیدهای اتحادیه اروپا و آمریکا را خوردند و خواستند که راه صدساله را یک‌شبه طی کنند اما نشد که نشد. آخرین مورد از این کشورها اوکراین است. بخشی از مردم و سیاسیون این کشور از همان آغاز استقلال داعیه تبدیل‌شدن به یک کشور کاملاً لیبرال بر مبنای سرمایه‌داری را داشتند. می‌خواستند که اقتصاد بازار آزاد را تجربه کنند و به رفاه بیشتر دست یابند اما خبر نداشتند که غرب اگر بخواهد دست به حمایت اقتصادی از کشوری مثل اوکراین بزند در مقابلش می‌خواهد از بابت نظامی منزلگاه سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) شود و از بابت سیاسی هم همسو با غرب.

روسیه از همان ابتدا با این تفکر اوکراین مخالف بود و هشدار داده بود که همسایگی با ناتو را نخواهد پذیرفت اما در سال ۲۰۱۴ با روی کار آمدن مشکوک"پترو پروشنکو" غرب‌گرا اوضاع به نفع غرب و بر ضد درواقع مردم اوکراین به هم‌ریخت. روس تباران اوکراین در کریمه، دونتسک و لوگانسک اعلام استقلال کردند و البته دولت اوکراین هم بسیار بر آن‌ها سخت گرفت. در سال ۲۰۱۴ توافقنامه مینسک منعقد شد که اوکراین به رأی و نظر مردمان روس تبار احترام بگذارد اما اصلاً این کار اجرایی نشد. اصرار اوکراین در چند ماه گذشته بر الحاق به ناتو و در نظر نگرفتن نگرانی‌های امنیتی روسیه همان فحش و ناسزایی بود که فردی به فرد دیگر می‌گوید و وی را عصبانی می‌کند. عصبانیت وی باعث اعمال خشونت می‌شود و حالا به هر محکمه‌ای که بروی می‌گویند که آن فرد عصبانی ضارب محکوم است در صورتیکه نه واقعیت این است نه حقیقت.

پیوستن کشورهای همسایه روسیه به ناتو به معنای سرازیر شدن سلاح‌های غربی، منابع مالی برای تهیه سلاح و هجوم دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکایی و غربی به اوکراین، مولداوی، گرجستان یا لهستان بود

شواهد و مدارک ثابت می‌کنند که این اوکراین بود که به قول عامیانه روی اعصاب روسیه رفت و درنهایت راهی برای مسکو به‌جز حمله نظامی باقی نگذاشت. روسیه روز پنجشنبه صبح به اوکراین حمله کرد و در مدت کمتر از ۴۸ ساعت به کی‌یف رسید، ولادیمیر زلنسکی رئیس‌جمهور پرمدعای اوکراین از پایتخت فرار کرد، هیچ‌یک از اعضای ناتو به داد اوکراین نرسید، ارتش اوکراین تقریباً منفعل ماند و مردم اوکراین هم با غرروی شکسته اکنون زمام امور کشور خود را در دستشان نمی‌بینند.

با این تفاسیر پای صحبت ثمانه اکوان کارشناس مطالعات بین‌الملل نشسته‌ایم که معتقد است برای بررسی دلایل این جنگ و حمله روسیه به اوکراین، ابتدا باید ریشه‌های نگرانی‌های روسیه در خصوص مسائل امنیتی در مرزهای غربی‌اش را بررسی کنیم و ببینیم عملکرد روسیه در این خصوص چه بوده و در طی مدت چند سال گذشته چه واکنشی در برابر اقداماتی که غرب و به‌خصوص آمریکا در اوکراین انجام می‌دادند، داشته است.

بیشتر بخوانید:

روسیه ترانزیت گاز از اوکراین را تا ۱۰۰ میلیون مترمکعب در روز افزایش داد

رئیس‌جمهور اوکراین از کی‌یف گریخت

لاوروف سکوت غرب در خصوص جنایات اوکراین در دنباس را محکوم کرد

شمخانی: غرب مسئول مستقیم جنگ‌ها و بحران‌هاست

وی در این خصوص ادامه می‌دهد: یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های روسیه در منطقه این بود که کشورهای همسایه‌اش به‌خصوص همسایه‌های غربی‌اش بخواهند به ناتو بپیوندند. پیوستن این کشورها به ناتو به معنای سرازیر شدن سلاح‌های غربی به این کشورها، سرازیر شدن منابع مالی برای تهیه سلاح به این کشورها و سرازیر شدن دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکایی و غربی به اوکراین، مولداوی، گرجستان یا لهستان بود.

اکوان با اشاره به دکترین مونرو ادامه می‌دهد که این در صورتی است که ما مشاهده می‌کنیم آمریکا هنوز هم که هنوز است، یعنی بعد از دو قرن سیاست دکترین مونرو در قاره آمریکا را حاکم نگه‌داشته است و اصلاً اجازه نمی‌دهد هیچ کشوری به‌ویژه از قاره‌ای دیگر در نزدیکی کشورش پایگاه داشته باشد.

لازم است بدانیم که دکترین مونرو یک نظریه سیاسی منسوب به پنجمین رئیس‌جمهور ایالات‌متحده، جیمز مونرو است. در این دکترین دستوراتی وجود دارد مبنی بر اینکه سیاست خارجی ایالات‌متحده باید با توجه به بقیه قاره آمریکا اداره شود.

آمریکا اعلام کرد که در صورت حمله به اوکراین روسیه را تحریم می‌کند اما قبل از اینکه روسیه بخواهد به اوکراین حمله کند، زمینه‌های لازم برای تحریم روسیه را فراهم کرده بود

مونرو نظریه خود را در سخنرانی قبل از کنگره کشورش در سال ۱۸۲۳ ارائه داد. سخنان وی که خلاصه شده بود در عبارت "آمریکا برای آمریکایی‌ها"، این ایده را تقویت می‌کند که کل قاره باید استقلال خود را از قدرت‌های اروپایی حفظ کند. به همین ترتیب، مشخص شد که هرگونه تلاش برای استعمار یک اقدام جنگی علیه ایالات‌متحده تلقی می‌شود.

منظور این است که طبق قانون مونرو اگر یکی از کشورهای اروپایی در آن زمان می‌خواست از یکی از کشورهای قاره آمریکا حمایت سیاسی و نظامی کند و آن را به بلوک خود ملحق کند این قانون آمریکایی اجازه نمی‌داد.

منظور اکوان از بیان دکترین مونرو این است که حالا خود آمریکا با زرنگی توانسته ۱۶ کشور عضو ناتو را قبل از فروپاشی شوروی به ۳۰ عضو در حال حاضر برساند که کاملاً با آن دکترین مونرو متضاد است اما چون به نفع غرب و به‌ویژه آمریکا است اینجا از آن صحبتی نمی‌شود.

اکوان به موضوع خوبی اشاره می‌کند. وی می‌گوید مردم خاورمیانه ازبس‌که پایگاه آمریکایی، انگلیسی، فرانسوی، پرتغالی و دیگر استعمارگران را در کنار کشورهای خود یا حتی در کشورهای خود داشته‌اند فکر می‌کنند که حالا ناتو یک پایگاه هم در اوکراین تأسیس می‌کرد مگر چه می‌شد؟ اما این موضوع برای روسیه قابل‌تحمل نیست زیرا روسیه به‌عنوان وارث اصلی شوروی با اتمام جنگ سرد و انحلال پیمان نظامی بلوک شرق تحت عنوان پیمان ورشو تمام حسن نیت خود را برای آغاز فصل نوین همکاری با غرب نشان داده بود اما غربی‌ها این حسن نیت را نشانه ضعف مسکو دانستند.

روسیه از قبل به خاطر حمله انجام نداده مجازات شده بود

اکوان می‌گوید که در خصوص بحران اوکراین هم ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه در طی چند روز اخیر هم به‌شدت تلاش کرد که از خشونت پرهیز کند و بارها به‌طرف غربی درخواست داد که بیایید مذاکره کنیم و نگرانی ما در خصوص امنیتمان را برطرف کنیم. یک دور مذاکرات در ژنو برقرار شد با وندی شرمن به عنوان مذاکره‌کننده دولت جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا و یک روز هم مذاکرات در وین با ناتو برگزار شد. در هر دو مورد، ناتو و دولت آمریکا اعلام کردند که در مورد مسائل امنیتی‌ با روسیه مذاکره نمی‌کنند.

اکوان با تأسف ادامه می‌دهد: یعنی اینکه غربی‌ها نمی‌خواستند اصولاً مذاکره‌ای برای پیوستن اوکراین به ناتو با روسیه داشته باشند و می‌خواستند مسکو را وادار کنند که این مسئله را به عنوان یک موضوع خیلی عادی بپذیرد که این امر میسر نشد.

اکوان که کاملاً هرگونه اقدام خشونت‌آمیز و جنگ‌طلبانه را تقبیح می‌کند افزود: آمریکا اعلام کرد که در صورت حمله به اوکراین روسیه را تحریم می‌کند اما قبل از اینکه روسیه بخواهد به اوکراین حمله کند، زمینه‌های لازم برای تحریم روسیه را فراهم کرده بود، به‌نحوی‌که به‌عنوان‌مثال تد کروز نماینده جمهوری‌خواه کنگره آمریکا بارها اعلام کرده بود که حتی اگر این حمله صورت نگیرد، ما باید خط لوله گاز نورد استریم ۲ از روسیه به آلمان را به خاطر منافع اقتصادی آمریکا هم که شده تحریم کنیم و حتی تلاش کردند که جایگزین دیگری برای گاز روسیه پیدا کنند.

اکوان این‌گونه نتیجه می‌گیرد: بنابراین عملکرد آمریکا ثابت کرد که روسیه پیشاپیش و ناخودآگاه هزینه را پرداخته است. بنابراین اقدامی که مدنظر خودش بود را انجام داد زیرا همان‌گونه که ذکر شد روسیه از قبل هزینه حمله‌ای را که نکرده بود پرداخته بود پس دست کم باید به نگرانی امنیتی از سوی اوکراین خاتمه می‌داد.

انتهای پیام/۴۱۵۵/