در نشست خبری
چکنر: تعزیه مرا تحت تاثیر قرار می‌دهد/ با رژیم شاه مخالف بودم به جشن هنر شیراز نیامدم
نشست خبری ریچارد چکنر، هنرمند شهیر تئاتر جهان، با اهالی رسانه و هنرمندان تئاتر، صبح امروز در تئاترشهر برگزار شد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، ریچارد چکنر که به صورت آنلاین و از طریق اینترنت پاسخگوی سوالات اهالی رسانه بود، گفت: «تئاتر تحت‌تاثیر اتفاقات اجتماعی، دینی، باورها و سیاسی زندگی ما است. من به هنر اجرا علاقه‌مند هستم چرا که شامل تئاترهای روزمره می‌شود.»
وی در ادامه سخنانش به تاثیر اجراهای غربی بر تئاتر شرق و بالعکس اشاره کرد و افزود: «به صورت تخصصی می‌دانیم که اجراهای غربی چه تاثیری بر روی اجراهای شرقی گذاشته‌اند، ولی از تاثیر اجراهای شرق بر غرب بی‌اطلاع هستیم. در قلمرو تئاتر چهار شخصیت در دنیای غرب هستند که تحت‌تاثیر نمایش‌های شرقی قرار گرفتند که آنتونن آرتو، برتولت برشت و پیتر بروک از این دست افراد هستند. هرکدام از این هنرمندان با توجه به شناختی که نسبت به تئاتر غرب داشتند تحت‌تاثیر شرق قرار گرفتند و دیدگاه‌هایشان تغییر کرد که همین امر جهان را تحت‌تاثیر قرار داد.»
وی در سخنانش به نظریه بیگانه‌سازی برشت اشاره کرد و افزود: «در این نظریه فرد به جای گذاشتن خود در کاراکتر، سعی می‌کند تصویرسازی که از آن کاراکتر دارد را به نمایش گذارد.»
وی در اظهاراتش یادآور شد: «بازیگری رئال پیش‌تر از برشت، توسط استانیسلاوسکی ارائه شده بود. نظریه برشت درباره بیگانه‌سازی به‌‌شدت نمایش غرب را تحت‌تاثیر قرار داد.»
وی درباره تئاتر ایران تصریح کرد: «من تا به حال به ایران نیامده‌ام، اما به یاد دارم در دوران قبل از انقلاب جشنی در شیراز با عنوان جشن هنر شیراز برگزار می‌شد، ولی از آنجا که من با رژیم شاه مخالف بودم در آن حضور پیدا نکردم، با این حال خیلی از شخصیت‌های پیشرو در حوزه هنر اروپا و آمریکای‌شمالی در این مراسم حضور داشتند که از جمله آنها پیتر بروک بود.»
تعزیه مرا تحت تاثیر قرار می‌دهد
این هنرمند تئاتر گفت: «از جمله موارد حائز اهمیت در ایران و هنر نمایش آیین‌های نمایشی آن است که هنر نمایش ایران دارا است. من به این آیین‌ها علاقه‌مند هستم و یکی از آیین‌هایی که مرا تحت‌تاثیر خود قرار می‌دهد تعزیه است.»
وی تشریح کرد: «تا جایی که من می‌دانم و طبق اطلاعاتی که دارم آیین تعزیه را می‌توانیم به دو قسمت تقسیم کنیم. یکی از آنها گردهمایی مردم در خیابان و عزاداری برای درک مصائب کسانی است که در کربلا بودند (شهادت امام‌حسین(ع) و خانواده‌اش). شهادت امام‌حسین(ع) ریشه در شروع اختلافات شیعه و سنی دارد و این اجرا به عنوان پرفورمنس نقطه شروع اختلافات است.»
وی افزود: «قسمت دوم اجرای این آیین به عنوان هنر نمایش است که هنرمندان یا افراد برای اجرایش در چند ماه تمرین می‌کنند. این پرفورمنس نمایش‌دهنده مصائبی است که امام‌حسین(ع) و خانواده‌اش طی 10 روز در کربلا تجربه کرده‌اند.»
تلاش می‌کنم در نمایش‌هایم نقطه مشترکی برای تعامل با تماشاگر پیدا کنم
چکنر در اشاره به دلایل علاقه‌مندی‌اش به نمایش تعزیه گفت: «تعزیه بیشتر تعهدی است که افراد به باورها و اعتقاداتشان دارند. کسانی که این اجرا را می‌بینند و کسانی که اجرا می‌کنند اعتقاد قوی نسبت به این مسئله دارند و من این تعهد را احساس می‌کنم، همچنین تلاش می‌کنم در نمایش‌هایم نقطه مشترکی برای تعامل با تماشاگر و وارد کردن او به اجرا پیدا کنم.»
وی اظهار کرد: «در هنر اجرا می‌توان مثلثی تصور کرد که شامل زیبایی‌شناسی، مذهب و سیاست است که البته همه آنها تاثیرگذار هستند. ما به‌عنوان مردم عادی و تئاتری در شرایطی زندگی می‌کنیم که تحت‌تاثیر عوامل مذهبی، سیاسی و زیبایی‌شناسی هستیم.»
این هنرمند تئاتر بیان کرد: «هنرمند ممکن است فریاد بزند و بخواهد هرطور که دوست دارد هنرش را ارائه کند و بیان هنری به شکل آزادانه داشته باشد، ولی رهبر مذهبی ممکن است این عمل را نفی کند، چراکه برخلاف آیین‌ها است و ممکن است به آیین‌ها آسیب وارد کند. همچنین سیاستمدار ممکن است فکر کند چطور می‌تواند ساختار سیاسی را تغییر دهد و جامعه را به پیشرفت رساند.»
وی تاکید کرد:«از نظر من توافق هنرمند و رهبران مذهبی بر سر یک مسئله می‌تواند بسیار خوب باشد، اما این امکان‌پذیر نیست چون همیشه مجادله میان رهبران مذهبی و هنرمندان وجود داشته است.»
وی یادآور شد: «در ایالات متحده آمریکا رهبران مذهبی هستند که ترجیح می‌دهند من هیچ اجرایی نداشته باشم و هیچ تعهدی نسبت به هنری که می‌خواهم ارائه کنم نداشته باشم، اما طبق قانون آنها حق ندارند هنر مرا نفی کنند. اگرچه در صورت توانایی و قدرت حتما این کار را می‌کردند.»
چکنر گفت: «سال‌های متمادی است کشمکش میان مذهب، هنر و سیاست ادامه داشته و از هزاران سال پیش بوده است.»
وی در سخنانش به مقاله‌ای اشاره کرد و گفت: «در آن مقاله گفته‌ام که فکر نمی‌کنم تئاتر یونان ریشه در آیین‌ها داشته باشد، آیین‌ها تاثیر خود را بر تئاتر یونان داشته‌اند اما این بدین معنا نیست که بگوییم تئاتر یونان ریشه در آیین دارد. ترکیبی از اتفاقات و فعالیت‌های مختلف، اخلاق اجرایی و ترکیبی از آنهاست که ریشه در حرکت و رقص دارد و ریشه در آیین هم وجود داشته، اما این به معنای این نیست که تئاتر یونان وامدار آیین‌ها نیست.»
وی به هنرمندان حاضر در این مراسم پیشنهاد داد: «فقط به کارهایی که می‌توانید انجام دهید فکر کنید و اینکه چطور تئاترتان می‌تواند بر روی تماشاگر تاثیرگذار باشد. درخواست می‌کنم به راه‌حلی دست یابید که دیدگاه‌های نمایشی خود را در آن توسعه دهید.»
وی در سخنانش تئاتر را جزء کوچکی از دامنه اجرا معرفی کرد و همچنین در ادامه به کتاب دیگرش با عنوان «مقدمه مطالعات هنر» اجرا اشاره کرد و گفت: «شنیدم که این کتاب قرار است به زبان فارسی ترجمه شود. من در آن درباره هنر اجرا به صورت مفصل صحبت کردم. البته دوره آموزشی آنلاینی دارم و می‌توانم شرایطی ایجاد کنم که در آن بیشتر به دامنه گستره اجرا بپردازم.»
وی در پاسخ به سوال یکی از حاضران مبنی‌بر چگونگی سانسور و مشکلات موجود در ایالت‌متحده آمریکا عنوان کرد: «شرایط ایالات‌متحده آمریکا با دیگر جاها متفاوت است. در قانون اساسی آمریکا قانون آزادی بیان وجود دارد. ما می‌توانیم بگوییم در اینجا سانسور به صورت خودسانسوری است یا از طریق گروهی دیگر این امر اتفاق می‌افتد. اما در هر صورت دولت هیچ دخالتی ندارد. من هیچ‌گاه تصاویر خود را به هیچ سازمانی برای تصحیح ارائه نکرده‌ام. اگرچه اوایل کارم برخی از بازیگران من توسط پلیس دستگیر شدند زیرا برهنه بودند و این حرکت‌شان به حرکت ناپسند اجتماعی تلقی شد. اتفاقات مهم‌تر در تجربیات من کارهای سیاسی‌ام بود. نژادپرستی مسئله دردآوری در ایالت متحده آمریکاست و بین مردم تمام آن منطقه رواج دارد اما بیشتر این فشار روی آفریقایی و آمریکایی‌ها است.»
وی تاکید کرد: «از نظر اتفاقات ناگواری چون شلیک پلیس به یک جوان سیاه‌پوست غیرقانونی است. ما تئاتری به نام تئاتر آزاد جنوب داشتیم و در ایالت‌های جنوبی آمریکا نمایش‌هایی علیه نژادپرستی را اجرا می‌کردیم و در موارد بسیاری افراد محلی سفیدپوست علیه نمایش ما اعتراض می‌کردند و تلاش داشتند تا با تهدید کار را متوقف کنند اما ما همچنان به کارمان ادامه می‌دادیم.»
وی یادآور شد: «همچنین جنبشی به نام جنبش نشستن که در رستوران‌هایی که ورود رنگین‌پوستان منع می‌شد افراد بر روی صندلی‌ها می‌نشستند و سفارش غذا می‌دادند. من یکبار در این جنبش شرکت کردم و دستگیر شدم.»
چکنر در سخنانش به دو جنبش علیه جنگ ویتنام و عراق نیز اشاره کرد و در ادامه افزود: «در اینجا همیشه فشارهایی روی کار شما وجود دارد ولی هیچ‌وقت سانسور اجباری نیست. من گاه خود را سانسور می‌کنم اما اگر قرار باشد به ایران بیایم خود را مجاب خواهم کرد که مسائل و اخلاقیات ایران را رعایت کنم و کارهایی را که در نیویورک انجام می‌دهم قطعا در اینجا انجام نخواهم داد.»
وی در سخنانش به اجرای نمایش‌هایی در چین و هند و آفریقای جنوبی اشاره کرد که از اخلاقیات پیروی می‌کرد اما انعطاف جامعه را در ارائه مسائلی که امکان پرداختن داشت بیشتر می‌کرد.
نمایش‌هایم را در مکان‌های نامتعارف اجرا می‌کنم
وی بیان کرد: «مسائلی که در این کشورها به آن پرداختم شامل موارد قابل انعطاف محتوایی و تکنیکال بود. من معمولا نمایش‌هایم را در مکان‌های نامتعارف اجرا می‌کنم و از آن تحت عنوان تئاترهای محیطی نام می‌برم. تمرین‌های من عمدتا فیزیکال، احساسی، اجتماعی و روان‌شناسانه است.»
چکنر به هنرمندان ایرانی پیشنهاد داد: «تئاتر ایران بسیار خوب و شناخته‌شده است و به نظر من قانون همچون پیرهنی است که بر تن می‌کنیم. من نمی‌خواهم برداشت شود که به عنوان یک خارجی از شرایط داخلی شما صحبت می‌کنم. شرایطی که من داشتم هیچ‌گاه به خاطر کارهایی که اجرا می‌کردم دستگیری را در پی نداشت و مجبور نبودم که متن خود را برای اجازه به جایی ارائه کنم و این از شرایط خاص من بود. پیشنهاد می‌کنم تا جایی پیش روید که می‌توانید و آگاهی‌تان اجازه می‌دهد.»
انتهای پیام/
