تأمین مواد خوراکی دام و طیور با استخراج مواد موثره طبیعی/ استفاده بی رویه از آنتی‌بیوتیک‌ها، دشمن سلامتی

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، اگرچه استفاده از آنتی بیوتیک‌ها و مواد شیمیایی در دام، طیور و آبزیان به منظور پیشگیری، کنترل و درمان بیماری ها و ارتقای رشد دام و طیور نقش بسیار زیادی برعهده دارند اما در گذر زمان استفاده نادرست و بی‌رویه از آنها می‌تواند سلامت انسان و حیوانات را به خطر بیندازد.

امروزه حفظ سلامت دام و انسان باعث شده تا دانشمندان و محققان علم تغذیه در مراکز علمی و آزمایشگاهی با استفاده از فناوری‌های نوین به دنبال راه‌های جایگزین برای استفاده از این مواد شیمیایی و آنتی بیوتیک ها باشند. یکی از این روش‌های نوین، استفاده از مواد موثره طبیعی است که می‌تواند ضمن تامین نیازهای جامعه بشری، درآمدزایی زیادی نیز به همراه داشته باشد.

مجیدمتقی طلب، استاد دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان، سرپرست پیشین پژوهشکده بیوتکنولوژی جانوری کشور در این خصوص به آنا می‌گوید: امروزه در دورانی زندگی می‌کنیم که به لحاظ برخی از شاخص‌ها ناگزیریم در ارتباط با تامین مواد خوراکی، شیوه سنتی را به شیوه‌های مدرن و مبتنی بر دانش و فناوری تبدیل کنیم. در شیوه سنتی تامین بسیاری از مواد به صورت طبیعی انجام می‎شد مثلا حیوانات( اعم از دام، طیور و آبزیان) بر حسب نیازهایشان احتیاج‌های غذایی خودشان را از طبییعت تامین می‌کردند اما در شیوه صنعتی و روش های مبتنی بر استفاده از فناوری‌های نوین تامین این احتیاج‌ها به شکل آزاد و باز امکان پذیر نیست و حتما باید به صورت بسته و نگهداری در جاهای خاص انجام شود.

زمانی که تامین مواد مورد نیاز دام و طیور و آبزیان به صورت طبیعی انجام شود، اثرات خود را از دست می‌دهد از اینرو بشر مدت‌ها از یک سری ترکیب‌های سنتتیک و شیمیایی استفاده می‌کند. این قضیه در مورد انسان نیز صدق دارد. در حال حاضر بسیاری از داروهایی که برای انسان استفاده می‌شوند مبتنی بر استفاده از ترکیبات شیمیایی هستند. اگر ما بتوانیم این ترکیبات را در گیاهان و رستنی‌هایی که اغلب به صورت طبیعی در طبیعت رشد پیدا می‌کنند را شناسایی و استخراج کنیم، ضمن رفع نیازها، دیگر اثر ترکیبات شیمیایی و داروهای شیمیایی را نخواهیم داشت. حتی در بحث کرونا نیز استفاده از ترکیبات گیاهی به عنوان عامل پیشگیری کننده بسیار مفید و موثر است؛ در مقاطعی که بیمار به حالت بحرانی نرسیده است، می‌توانیم با استفاده از این ترکیبات طبیعی اقدام‌های موفقیت آمیزی انجام دهیم.

ترکیبات گیاهی؛ بهترین جایگزین آنتی بیوتیک‌ها

متقی طلب می‌افزاید: هم‌اکنون استفاده از انواع داروها و آنتی بیوتیک‌ها برای تغذیه دام، طیور و آبزیان، معضلاتی را در سیستم‌های پرورش صنعتی ایجاد کرده است. متاسفانه استفاده از برخی از هورمون‌ها نه تنها در ایران بلکه در کشورهای مختلف از جمله آمریکا، اروپا، آسیا و مناطق مختلف دنیا، منتج به ایجاد یک سری اختلالات در انسان‌ها شده است از اینرو اخیرا استفاده از آنتی بیوتیک‌ها برای تغذیه دام، طیور و آبزیان ممنوع است و باید جایگزینی برای رفع نیاز به آنتی بیوتیک پیدا کنیم. اکنون یکی از گزینه‌ها برای رفع این نیاز، استفاده از انواع ترکیبات مختلف گیاهی است.

امروزه این موضوع ضمن رفع این نیاز برای ایجاد کسب و کار، اهمیت بسیار زیادی در کشورهای مختلف جهان پیدا کرده است. در واقع استفاده از ترکیبات فایتوژنیک (بر پایه گیاهان دارویی) یکی از راه‌هایی است که امروزه در صور مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، ترکیبات مواد موثره استخراج می‌شوند یا حتی خود گیاه به صورت پودر یا در فرم‌های مختلف عصاره آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد. اکنون برخی از این ترکیب‌ها با استفاده از نانو فناوری برای اهداف مختلف بکار گرفته می‌شوند و کسب و کارهای بزرگی را ایجاد کرده‌اند.

سهم اندک ایران از اقتصاد ترکیبات گیاهی

استاد دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان می‌گوید: متاسفانه با وجود ظرفیت‌های بسیار بزرگی که اکنون در ارتباط استفاده از ترکیبات گیاهی _اعم پودر و عصاره _ در کشور وجود دارد اما هنوز استفاده و بهره برداری بهینه‌ای از آنها انجام نمی‌شود. در این میان افرادی هم که چندان تخصصی در رابطه با این قضیه ندارند فقط با استفاده از یک سری روابط، به صورت نادرست و غیر اصولی برای تحقق اهداف‌شان از این ترکیبات بهره می‌گیرند؛ ترکیباتی که می‌تواند بالقوه به صورت موثر برای خیلی از اهداف مورد استفاده قرار بگیرد.

این مسأله می تواند دو پیامد منفی به همراه داشته باشد. نخست اینکه اطمینان و جلب اعتمادی که مردم در ارتباط با استفاده از این ترکیبات دارند را خدشه دار می‌کند. دوم، این ترکیبات به محیط زیست آسیب می‌رساند زیرا آنها به صورت نادرست و غیر اصولی برداشت می‌شوند. طی چند سال اخیر بحثی مطرح است که اگر این روند به همین منوال ادامه پیدا کند و این ترکیبات به صورت غیر اصولی برداشت شوند، ظرفیت ژنتیکی گیاهی ایران آسیب خواهند دید. از سوی دیگر امروزه این محصولات به صورت خام به کشورهای دیگر صادر می‌شوند که تبدیل به یک معضل اساسی شده است. استفاده نادرست از این ترکیبات و صادرات منابع ژنتیکی خام ایران به نقاط مختلف کشور مشکلات عدیده‌ای را برای کشور در سال‌های آینده ایجاد خواهد کرد اما اگر به شکل درست و برنامه‌ریزی شده این منابع مورد استفاده قرار بگیرند، مزایای زیادی برای کشور به ارمغان می‌آورند.

انتهای پیام/