روند رو به رشد سینما در سال ۷۳ و امید سینماداران به آینده/ سالی که «کلاه‌قرمزی و پسرخاله» ستاره‌های پول‌ساز را شکست دادند

به گزارش خبرنگار حوزه سینمایی گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، از همان روزهای ابتدایی ورود «سینماتوگراف» به کشورمان، ایرانی‌ها ارادت خاصی به هنر هفتم پیدا کردند. مردم ایران پیش از این با هنر بیگانه نبودند، اما تصاویر متحرک سینماتوگراف، جادویی داشت که در هیچ‌یک از هنرهای پیش از آن ندیده بودند. از زمانی که سینما از انحصار دربار خارج شد، تا زمانی که رنگ و روی مردمی گرفت، چند دهه زمان برد و به‌مرور هنرمندان مختلف با آثار نمایشی خاص یکی‌یکی ظهور کردند.

از همان وقتی که فیلم «دختر لر» به‌عنوان اولین فیلم ناطق سینمای ایران سر از اکران درآورد و مردم برای تماشای قصه عاشقانه «جعفر و گلنار» در صف تهیه بلیت سالن‌های سینما ایستادند، می‌شد فهمید که سینما قرار است به یکی از اصلی‌ترین تفریحات عامه مردم ایران تبدیل شود.

این پیش‌بینی درنهایت به حقیقت پیوست اگرچه در این میان با فراز و نشیب‌های فراوانی مواجه بود. اگر یک سال و نیم گذشته را اصطلاحاً «فاکتور بگیریم»، تا پیش از آن سینما جزء محبوب‌ترین تفریحات مردم در سراسر کشور بود. با وجود اینکه بسیاری از شهرهای ایران، سالن‌های استاندارد سینما ندارند، اما همان سالن‌های قدیمی و زهوار دررفته، هنوز هم پاتوق اصلی دوستداران هنر هفتم هستند.

ما در گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، سعی داریم که در سلسله گزارش‌های «خاطرات گیشه» مروری آماری داشته باشیم بر آنچه در چهار دهه گذشته در سینمای ایران رخ داده است. در هر سری از گزارش‌های این مطلب که به صورت هفتگی خواهد بود، اتفاقات مربوط به یک سال سینمای ایران را در زیر ذره‌بین قرار می‌دهیم، از میزان فروش تک‌تک فیلم‌ها گرفته، تا پررفت‌وآمدترین سالن‌های سینما در کشور، محبوب‌ترین ژانر سینمایی و گران‌ترین و ارزان‌ترین فیلم‌های سال.

سینمای سال ۷۳ در یک نگاه

بعد از اینکه در سال ۷۲ سینما از سقوط آزاد نجات پیدا کرد، چشم امید سینماداران به فیلم‌هایی بود که در صف اکران سال ۷۳ قرار داشتند، فیلم‌هایی که اگر توانایی جذب مخاطب را نداشتند، باز هم شرایط را برای سینمای ایران سخت می‌کردند. از شانس خوب سینماداران در این سال یکی از فیلم‌های پرطرفدار و محبوب تاریخ سینما به اکران درمی‌آید و همان شور و حالی که «افعی» سال گذشته به گیشه تزریق می‌کند، امسال با فیلم دیگری ایجاد می‌شود، فیلمی در ژانر کودک و نوجوان که محل تولد دو نمونه از محبوب‌ترین شخصیت‌های عروسکی کشورمان بود، «کلاه‌قرمزی» و «پسرخاله» که بعد از حضور در این فیلم تبدیل به خاطره جمعی بسیاری از مخاطبان هنرهای نمایشی شدند و محبوبیتشان هنوز هم بعد از نزدیک به سه دهه، پابرجاست.

جدا از تأثیرگذاری فیلم‌های در حال اکران برای جذب مخاطب، سینمای ایران از نظر زیرساختی هم در این سال با رشد مواجه بود. مهم‌ترین نمود این رشد در تعداد سالن‌های سینما بود. در سال ۷۲ سینمای ایران ۲۸۲ سالن فعال داشت و در سال ۷۳ تعداد ۱۰ سالن به این آمار اضافه شد. این سینماها در تمام استان‌های کشور پخش شده بودند و هر استان حداقل یک سالن داشت. تا سال قبل از این سینما «عصر جدید» با سه سالن، تنها سینمای ایران بود که بیش از یک سالن داشت، اما در همین سال، مجموعه «عصر جدید» سینمای جدیدی هم در اراک راه‌اندازی کرد، سینمایی که دوسالنه بود و در جذب مخاطب هم بسیار خوب عمل کرد. همین رشد کلی سالن‌ها باعث بالاتر رفتن تعداد صندلی‌های سینما و به‌تبع آن بیشتر شدن مخاطبان آثار شد. به واسطه همین اتفاقات در سال ۷۲ روند نزولی فروش سینمای ایران به طور کامل متوقف شد و میزان فروش بلیت در این سال، با رشدی نزدیک به ۱.۵ میلیون قطعه‌ای به نسبت سال قبل، به ۵۶ میلیون بلیت رسید و اهالی سینما را به بهبود شرایط این هنر امیدوار کرد.

یکی دیگر از دلایل رشد صعودی میزان فروش فیلم‌ها در سال ۷۳ قیمت بلیت سینماها بود. در سال‌های پیش از آن که دوران رکود سینما بود، قیمت بلیت بدون توجیه خاصی تا نزدیک به دو برابر هم بیشتر می‌شد، اما در این سال افزایش قیمت بلیت آنچنان زیاد نبود. در سال ۷۲ متوسط قیمت بلیت ۴۴ تومان بود که سال بعد این رقم به نزدیک ۵۰ تومان رسید. البته که این ارقام در سینماهای اصلی کشور و شهرهای پرجمعیت و شلوغ بسیار بالاتر بود. به عنوان مثال در سینماهای تهران متوسط قیمت بلیت ۶۰ تومان بود و سینماهایی مثل «عصر جدید»، «آزادی»، «ماندانا» و... با بلیت‌های ۷۵ تا ۸۲ تومانی، گران‌ترین سینماهای کشور بودند و سینمای «شرکت نفت» آغاجاری با بلیت ۵ تومانی، ارزان‌ترین سینمای کشور بود. سالنی که البته فیلم‌های روز در آن اکران نمی‌شدند و چند سالی از گیشه، عقب بود.

در سال ۷۳ متوسط فروش هر سالن سینما در حدود ۹ میلیون و ششصد هزار تومان بود و هر سالن به طور متوسط بیش از ۱۹۴ هزار نفر با به تماشای فیلم‌های مختلف کشاند. متوسط نشستن تماشاگر بر صندلی در این سال ۳۱۹ نفر بود. طبق این اعداد و ارقام هر ایرانی در سال ۷۳ حداقل یک بار به سینما رفته بود، اتفاقی که در سال‌های پیش از آن مدتی بود رخ نداده بود و در اکثر سال‌ها این عدد زیر یک بود.

جنگ سینماهای مشهد با سینماهای گرانفروش و پولدار پایتخت!

یکی از نکات جالب توجه میزان فروش سینماها در سال ۷۳ در رابطه با جدول پرفروش‌ترین و پرتماشاگرترین سینماهای کشور است. همانطور که پیش از این اشاره شد، سینماهای تهران گران‌ترین سینماهای کشور بودند و متوسط قیمت بلیت آن‌ها ۱۰ تومان از متوسط قیمت بلیت کل کشور بیشتر بود. همین مسئله بزرگترین عاملی بود که باعث به وجود آمدن ترکیب جالبی در فهرست پرفروش‌ترین سالن‌های سینما در این سال شد. در این لیست با وجود اینکه سینماهای مهم شهرستان‌های مشهد، اصفهان و مازندران تماشاگران بیشتری دارند، اما پرچمداری با سینماهای تهران است و با توجه به تعداد صندلی سالن‌ها و میزان فروش، می‌توان سالن‌های تهرانی را موفق‌ترین سالن‌های سینمای ایران در این سال معرفی کرد.

در فهرست پرتماشاگرترین سینماها اما شرایط کاملاً متفاوت است و در آنجا به جز سینما «آزادی» تهران هیچ‌یک از سینماهای پرفروش تهرانی در فهرست ۱۰ سالن پرتماشاگر کشور نیستند. در این فهرست شبیه به اکثر سال‌های اخیر، سینماهای مشهدی صدرنشین جدول هستند، سینما «هویزه» با بیش از ۹۵۴ هزار مخاطب صدر جدول را از همشهری‌اش گرفت و سینما «آفریقا» را با ۹۳۲ هزار تماشاگر به رتبه دوم فرستاد. سینما «آفریقا» در اصفهان نیز در رتبه سوم این فهرست قرار گرفت و توانست با جذب ۷۳۹ هزار نفر، بالاتر از سینماها «آزادی» تهران به بهترین جایگاه خود در سال‌های اخیر دست پیدا کند. سینماهای «بهمن» و «آسیا» در شیراز، «هجرت» در کرج «قدس» در اصفهان، «۲۹ بهمن» در تبریز و «قدس» مشهد دیگر سالن‌هایی بودند که در سال ۷۳ در جذب مخاطب موفق عمل کردند و جزء سینماهای پرتماشاگر کشور بودند.

بیشتر بخوانید:

سینمای ایران در سال ۶۴؛ محبوبیت عجیب فیلم‌های اکشن و پرواز «عقابها» به قله فروش
سینمای ایران در سال ۶۵؛ پوست‌اندازی سینما و تغییر ژانر محبوب از جنگی به اجتماعی
ظهور ستارگان جدید، اتفاق مهم سینمای ایران در سال ۶۶
صدرنشینی مقتدرانه «کانی‌مانگا» در گیشه سال ۶۷
سال ۶۸، سالی که فروش سینما بار دیگر صعودی شد
رکوردشکنی ویژه «خواستگاری» در جدول اکران سال ۶۹
کاهش ۱۵ میلیون نفری تماشاگران سینما در سال ۷۰
ریزش شدید مخاطبان مهم‌ترین اتفاق سینمایی سال ۷۱
۱۳۷۲؛ وقتی یک فیلم جریان‌ساز جلوی سقوط آزاد سینما را می‌گیرد

گل می‌دیم به دست هم با دل‌های خوش!

بعد از رکوردی که سال ۷۲ فیلم «افعی» در گیشه به ثبت رساند، بسیاری بر این باور بودند که اگر فیلمی می‌خواهد به رکورد تعداد تماشاگر این فیلم نزدیک شود، باید در همین ژانر و با همان تیم بازیگران باشد و با توجه به اینکه در سال ۷۳ نیز همچنان فیلم‌های اکشن و حادثه‌ای آثار محبوب‌تری بودند، اکثر دوستداران سینما نیز این تئوری را پذیرفته بودند. اما یک فیلم سینمایی در ژانر کودک و نوجوان در این سال اکران شد که تمام معادلات را بر هم زد، فیلم «کلاه‌قرمزی و پسرخاله» که در زمان اکرانش توانست خانواده‌های زیادی را به سمت سالن‌های سینما جذب کند و با فروش بیش از ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار نفری، نشان دهد که رسیدن به رکورد «افعی» صرفاً با نمایش دادن تصاویر جنگی و تیر و ترکش نیست و گاهی با دو عروسک بامزه، ترانه‌ها و موسیقی ماندگار و بازیگران و سازندگان کار بلد می‌توان یک جریان در سینما به راه انداخت.

«کلاه‌قرمزی و پسرخاله» که با حضور هنرمندانی همچون ایرج طهماسب، حمید جبلی، فاطمه معتمدآریا، مرتضی احمدی، حمیده خیرآبادی و... به اثری موفق در گیشه سال ۷۳ تبدیل شده بود، در این سال توانست با فروش نزدیک به ۳۰۰ میلیون تومانی، نام خود را به عنوان پرتماشاگرترین و پرفروش‌ترین فیلم سال به ثبت برساند. نکته جالب توجه اینجاست که با وجود اکران فیلم‌های خوب و مهمی در این سال مثل «همسر»، «روز فرشته»، «نیش»، «من زمین را دوست دارم» و... که همگی بازیگران مطرحی داشتند، اما هیچ اثری یارای رقابت با «کلاه‌قرمزی» را نداشتند و اختلاف فیلم اول این سال با دیگر آثار بیش از ۱.۵ قطعه بلیت بود.

اقبال عمومی خوبی که به این فیلم شد، به دیگر آثار ژانر کودک و نوجوان در آن سال نیز کمک کرد و خیلی از این فیلم‌ها را در رده آثار پرفروش و پرمخاطب سال قرار داد. فیلم‌هایی همچون «من زمین را دوست دارم» و «الو الو من جوجوام» که بعید نیست اگر در همان سالی که یک فیلم کودک و نوجوان صدرنشین جدول فروشش بود اکران نمی‌شدند، باز هم مورد توجه مخاطبان اکشن پسند سینما در آن سال‌ها قرار می‌گرفتند یا خیر.

روزهای خوش معتمدآریا و هت‌تریک سیمرغ

در سال ۷۳ فاطمه معتمدآریا موفق‌ترین بازیگر سینمای ایران بود. او در سال‌های ۷۰، ۷۱ و ۷۲ موفق به دریافت سیمرغ بلورین جشنواره فجر شد و رکوردی استثنائی از خود به یادگار گذاشت. این بازیگر گذشته از اینکه نقش اول زن فیلم «کلاه‌قرمزی و پسرخاله» بود، در فیلم «همسر» هم به عنوان نقش روبه‌روی مهدی هاشمی به ایفای نقش پرداخته بود، فیلمی به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده که سومین سیمرغ پیاپی معتمدآریا را برای او به ارمغان آورد. این فیلم از نظر تعداد مخاطب در رتبه سوم و از نظر میزان فروش در رتبه دوم برترین فیلم‌های سال قرار گرفته بود. فیلم دیگری که در رقابت با «همسر» بود، فیلم سینمایی «نیش» نام داشت، اثری اکشن و حادثه‌ای ساخته همایون اسعدیان که ستاره‌های مهم آن سال‌ها یعنی جمشید هاشم‌پور و ابوالفضل پورعرب در آن به ایفای نقش می‌پرداختند. این فیلم اگرچه با بیش از ۲.۶ میلیون قطعه بلیت در رتبه دوم پرتماشاگرترین فیلم سال قرار گرفت، اما به از نظر میزان فروش با رقم ۱۲۱ میلیون تومان در رتبه سوم ایستاد.

فیلم‌های «دُمرُل»، «روز فرشته»، «من زمین را دوست دارم»، «بدل»، «پادزهر»، «پناهنده» و «پنجاه روز التهاب» دیگر فیلم‌های پرفروش سینما در سال ۷۳ بودند، فیلم‌هایی که همه آن‌ها بیش از یک میلیون مخاطب داشتند و همگی در جذب تماشاگر و میزان فروش عملکرد قابل دفاعی در زمان اکران داشتند.

انتهای پیام/۴۱۷۳/پ