رئیس دانشکده فنی واحد ارومیه از عوامل خشکی و وضعیت فعلی دومین دریاچه بزرگ آب‌شور دنیا می‌گوید
رئیس دانشکده فنی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه گفت: «عامل مهمی که در خشک شدن دریاچه ارومیه تاثیرگذار بوده عطش توسعه است، جامعه ما می‌خواهد توسعه پیدا کند اما در کنار این عامل ضعف سازمان‌های محیط زیستی نیز مشهود است.»
دکتر علیرضا پرویشی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا، اظهار کرد: «عوامل متعددی در بروز وضعیت فعلی دریاچه ارومیه موثر بوده است که از جمله می‌توان افزایش جمعیت و توزیع نامناسب آن در آذربایجان غربی را نام برد، برای مثال همین مهاجرت‌هایی که از شهرهای کوچک و روستا‌ها به شهرهای بزرگ صورت می‌گیرد و منابع آبی را دچار تنش می‌کند.»
رئیس دانشکده فنی دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه تصریح کرد: «عامل دیگر کشاورزی ناکارآمد است، همانگونه که می‌دانیم سهم بخش کشاورزی در تولید ناخالص ملی ما ۱۳ درصد است در صورتی که ۹۰ درصد آب مصرف می‌کند، همین مساله کشاورزی ما را ناکارآمد کرده است.»
این استاد دانشگاه ادامه داد: «عامل مهم دیگری که در بحث خشک شدن دریاچه ارومیه تاثیرگذار بوده عطش توسعه است، جامعه ما می‌خواهد توسعه پیدا کند و یک سری پروژه‌ها را در این راستا انجام می‌دهد که بر روی دریاچه موثر است، برای مثال در بخش آب با تعدد تصمیم گیری مواجهیم و ارگان‌های مختلف در این حوزه دخالت می‌کنند؛ تفکر مدیریتی نیز بیشتر سازه‌ای است تا غیرسازه‌ای، به عنوان نمونه هر موقع خواسته‌ایم حرکتی را انجام دهیم به سدسازی رجوع کرده‌ایم.»
پرویشی اضافه کرد: ضعف سیاسی سازمان‌های محیط زیستی در کشور نیز در کنار این موارد اثرگذار بوده است البته نباید دنبال مقصر بگردیم و باید رفع مشکل را در اولویت قرار دهیم.»
رئیس دانشکده فنی دانشگاه آزاد ارومیه اظهار کرد: «توزیع جمعیت ما متقارن نیست و به دلیل اینکه مشاغل بیشتر در نقاط شهری متمرکز شده است تمایل برای مهاجرت بیشتر می‌شود؛ در بخش کشاورزی نیز بیشتر نیروهای جوان و کارآمد به محض اینکه به سن خاصی می‌رسند به شهر‌ها مهاجرت می‌کنند و بیشتر کسانی که در روستا‌ها باقی می‌مانند افرادی بالای ۵۰ سال هستند که طبیعتا این افراد حاضر به ریسک نمی‌شوند، کشاورزی سنتی را رها نمی‌کنند و به روش‌های مدرن رو نمی‌آورند.»
وی ادامه داد: «در بحث آب اولویت همواره با شرب است و در سال‌های گذشته اولویت دوم کشاورزی بوده و آخرین اولویت محیط زیست، یعنی بهتر است بگوییم پیوست محیط زیستی پروژه‌های عمرانی در اولویت سوم قرار می‌گرفت و حتی گاهی اوقات فراموش می‌شد. اما اکنون که این شرایط به وجود آمده است اولویت دوم و سوم در حال جابجایی است یعنی پیوست محیط زیستی پروژه‌های عمرانی دارد جای کشاورزی را می‌گیرد.»
در بحث آب اولویت همواره با شرب است و در سال‌های گذشته اولویت دوم کشاورزی بوده و آخرین اولویت محیط زیست، یعنی بهتر است بگوییم پیوست محیط زیستی پروژه‌های عمرانی در اولویت سوم قرار می‌گرفت و حتی گاهی اوقات فراموش می‌شد. اما اکنون که این شرایط به وجود آمده است اولویت دوم و سوم در حال جابجایی است یعنی پیوست محیط زیستی پروژه‌های عمرانی دارد جای کشاورزی را می‌گیرد
پرویشی خاطرنشان کرد: «در مجموع آنچه که بیشترین تاثیر مخرب را بر روی دریاچه گذاشته عامل انسانی است نه عوامل اقلیمی و طبیعی.»
وی در پاسخ به این سوال که آیا امیدی نسبت به احیای دریاچه ارومیه وجود دارد به آنا گفت: «طبق گزارش‌هایی که کار‌شناسان ارائه داده‌اند ظرف دو سال گذشته کاهش تراز آب از ۴۰ سانتی متر به ۲۰ سانتی متر رسیده است که نشان دهنده وضعیت بهتر است، به لحاظ علمی نیز نسبت به احیای دریاچه امیدوارم و سابقه فنی که در بخش آب وجود دارد این امیدواری را تقویت می‌کند اما شاید دریاچه ارومیه را مانند گذشته نبینیم، دریاچه ممکن است کوچک شود و به حدود بیست سال گذشته باز نگردد.»
پرویشی تصریح کرد: «انسان به طور کلی از گذشته‌های دور عادت کرده است که به محیط زیست چندان اهمیت ندهد اما امروزه آثار و نتایج این بی‌اعتنایی‌ها را می‌بینیم، متأسفانه آسیب زیست محیطی پدیده غیرقابل بازگشت است و وقتی صدمه می‌زند به طور کامل به شرایط قبل باز نمی‌گردد و درجاتی از آسیب را در طبیعت به جا می‌گذارد.»
این هیات علمی دانشگاه آزاد ارومیه با تقسیم راهکارهای احیای دریاچه ارومیه به سه بخش راهکارهای سریع و اضطراری، میان مدت و بلندمدت، اظهار کرد: «برخی اقدامات دولت من جمله رهاسازی آب سد بوکان، طرح نکاشت و اتصال زرینه رود و سیمینه رود جزو راهکارهای سریع است که به شکل آنی و ضربتی اثرگذارند.»
وی افزود: «در راهکارهای میان مدت شاید انتقال بین حوزه‌ای در راستای خرید زمان موثر باشد تا راهکارهای بلندمدت به ثمر رسیده و نتیجه بخش واقع شوند.»
پرویشی گفت: «البته باید توجه داشت که حتی اگر تمام نیاز آبی دریاچه را برطرف سازیم یعنی سد‌ها را باز کنیم تا همه آب‌ها روانه شوند و کشاورزی تعطیل شود دریاچه به حالت سابق بازنمی‌گردد و این درس بزرگی خواهد بود تا مردم نسبت به اهمیت حفاظت از محیط زیست نیز آگاه‌تر شوند.»
رئیس دانشکده فنی دانشگاه آزاد ارومیه ادامه داد: «مردمی که در این منطقه زندگی می‌کنند معیشتشان به کشاورزی گره خورده است، اگر قرار باشد شرب و کشاورزی را مختل کنیم به نظر کار چندان صحیحی نیست چرا که این تصمیمات تنها نقش مسکن و چسب زخم را برای دریاچه ایفا می‌کنند و راهکاری اساسی نیست.»
وی خاطرنشان کرد: «انتقال حوضه به حوضه آب نیز از از جنس همان چسب زخمی است که از آن صحبت شد، جدیدا بحث انتقال آب از دریاچه وان نیز مطرح است که بنا به دلایل علمی و فنی بعضی توجیهات فنی و علمی نیز داشته باشد برای مثال در بحث دریاچه وان با توجه به اینکه تراز آبی این دریاچه که باعث شور شدن اراضی اطراف می‌شود دولت ترکیه هم ممکن است چندان بی‌میل به انتقال آب نباشد اما خب باید توجه داشت که این مسائل در عمل به سادگی بحث‌های نظری نیست.»
البته باید توجه داشت که حتی اگر تمام نیاز آبی دریاچه را برطرف سازیم یعنی سد‌ها را باز کنیم تا همه آب‌ها روانه شوند و کشاورزی تعطیل شود دریاچه به حالت سابق بازنمی‌گردد و این درس بزرگی خواهد بود تا مردم نسبت به اهمیت حفاظت از محیط زیست نیز آگاه‌تر شوند
پرویشی با توجه به برنامه ریزی دولت برای احیای دریاچه ارومیه گفت: «برنامه ده ساله دولت در این راستاست که دریاچه از نظر فعل و انفعالات اکولوژیکی بتواندتا مدت زمان ده سال زنده بماند.»
این استاد دانشگاه اضافه کرد: «در بحث مدیریت آب و برنامه ریزی‌ها باید در گام اول به داده‌های واقعی و دقیق دسترسی داشته باشیم و در این راستا به تازگی دستگاه گیرنده ماهواره‌ای در تبریز نصب می‌شود که می‌تواند به تصاویر تمامی ماهواره‌های جهانی دسترسی داشته باشد تغییرات بارندگی، سیستم‌های جوی، عناصر اقلیمی، رطوبت منطقه، پوشش‌های گیاهی منطقه و توسعه محدوده‌های نمکی را هر نیم ساعت به نیم ساعت گزارش کند بنابراین در مورد داده و پتانسیل علمی مشکل چندانی نخواهیم داشت.»
این هیات علمی دانشگاه آزاد ارومیه با توجه به لزوم پرهیز از بزرگنمایی و استفاده نابجا از کلمات در توصیف شرایط، اظهار کرد: «باید مراقب باشیم که کلماتی مانند بحران را با استفاده نابجا از آنها لوث و بی‌اثر نکنیم، به عنوان نمونه سرانه آب برای هر نفر در سال با توجه به منابع آب تزریق‌پذیر نزدیک به ۱۳۰۰ متر مکعب است پس می‌توان گفت ما در فقر آبی و بحران به سر نمی‌بریم بنابراین لازم است در استفاده از این واژه‌ها دقت عمل صورت گیرد.»
وی افزود: «در مقیاس کلان و ملی تلاش دولت این است از ظرفیت‌های دانشگاهی و منطقه‌ای استفاده کند، دولت کاملا می‌داند که صورت مساله چیست و می‌داند که این وضعیت محصول خشکسالی و اقلیم نیست بلکه عامل انسانی در آن دخیل است، این مساله در بین کار‌شناسان و نخبگان پذیرفته شده است اما هنوز به مردم انتقال پیدا نکرده است.»
پرویشی تصریح کرد: «مردم را باید در حل مشکل به عنوان بخشی از راه حل دخالت دهیم مساله دریاچه ارومیه رفع نخواهد شد مگر با کمک مردم.»
این عضو کمیته پایش آب و فاضلاب ستاد احیای دریاچه ارومیه در پاسخ به این سوال که بودجه‌های تخصیص یافته به ستاد احیای تا چه حد عملیاتی بوده و تا چه میزان برای نجات دریاچه استفاده می‌شود، گفت: «تصمیمات مصوب را در راستای احیای دریاچه ارومیه می‌دانم و امروز یک طرف برنامه‌ریزی‌ها و هر تخصیص و تصویب پروژه و حتی ارزیابی گزارشات ارسالی اثر آن بر روی دریاچه ارومیه بررسی می‌شود، از نظر اعتبار نیز مشکلی وجود ندارد، برای مثال بودجه در نظر گرفته شده احیای تراز اکولوژیک در ده سال ۱۲۰ هزار میلیارد ریال است، اما اینکه چگونه صورت می‌گیرد، در مقامی نیستم که بتوانم تایید یا تکذیب کنم.»
رئیس دانشکده فنی دانشگاه آزاد ارومیه خاطرنشان کرد: «رهبر معظم انقلاب در بیانات ۱۷ اسفند ۱۳۹۳ فرمودند که «محیط زیست مربوط به این دولت و آن دولت نیست، مربوط به این شخص و آن شخص نیست» بنابراین بر همه وظیفه است که فارغ از اختلافات و تعلقات سیاسی و جناحی خود به دنبال رفع مشکلات باشیم.»
انتهای پیام/
