تصحیح و ترجمه کتاب مکتوبات برهان‌الدین

منیژه صدری در گفت‌و گو با خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری آنا در شبستر با اشاره به تصحیح و ترجمه کتاب مکتوبات برهان‌الدین اظهار کرد: «نامه قیودات» نام اثری است که محمد موسی (متولد ۱۲۹۲ق) پسر محمد برهان‌الدین بر مجموعه مکتوبات پدر و پدر بزرگش نهاده و مشتمل بر ۹۲ مکتوب (۴۳ نامه به زبان فارسی، ۳ نامه به زبان عربی، ۴۶ نامه به زبان ترکی) رد و بدل شده بین شیخ سلیمان و شیخ برهان‌الدین محمد با شخصیت‌های سیاسی، دینی، عرفانی، ادبی، دیوانی و...ایران، افغانستان و عثمانی است.

بیشتر بخوانید:

«سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی» منتشر شد

وی اضافه کرد: چند نامه بین پسران شیخ برهان‌الدین یعنی سید محمد موسی و سید احمدعیسی با پدر و سایر دوستان مکاتبه شده که می‌توان این مجموعه را در ردیف منشات‌های اخوانی دسته‌بندی کرد که دارای ارزش و اعتبار زیادی برای تاریخ معاصر ایران، افغانستان و عثمانی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر متذکر شد: «نامه قیودات» از نظر ادبی و زبانشناختی دارای استحکام و انسجام متنی بوده که گاهی به مکتوبات متکلف دوره‌های میانی شبیه شده، تشبیه، استعاره و تخمیس و دیگر آرایه‌های ادبی به وفور در این مکتوبات به کار رفته است.

صدری یادآور شد: در این مجموعه از اشعار سید محمد برهان‌الدین به وفور آمده، حتی ظاهراً معروف بوده که وی اغلب با شعر با دیگران گفت‌وگو می‌کرد و پاسخ می‌داد، اصطلاحاتی در این مجموعه به‌کار رفته که یادآور مفاهیم و اصطلاحات تاریخ بیهقی است، مانند گستاخ نامه، جواب نامه، التفات نامه و ... که کاربرد آن متن را زیباتر و خواندنی‌تر کرده است.

وی توضیح داد: می‌توان از لابه‌لای «نامه قیودات» برخی از واژه‌ها و مفاهیمی که در زبان ادبی و حتی عامیانه آن دوره افغانستان و بلخ کاربرد داشته (مانند فرستانند یا شدستند) و امروزه تفاوت‌هایی با فارسی ایران و افغانستان پیدا کرده، یافت.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر تشریح کرد: مکتوبات حاضر به ما در فهم زبان خراسان دوره قاجار کمک می‌کند. درباره زبان ترکی دوره عثمانی و ترکی نواحی شرقی ایران نیز می‌توان ردپای خوبی پیدا کرد.

صدری افزود: از نظر تاریخی این مکتوبات مشحون از داده‌های ارزشمند در باره تاریخ منطقه بلخ به‌خصوص قطغن افغانستان است که در تدوین آن کمک‌های مفیدی خواهد کرد؛ اما اهمیت آن برای تاریخ ایران از نوع دیگر است. این مکتوبات برای پژوهشگران دوره معاصر ایران به‌خصوص تاریخ انقلاب مشروطه کمک می‌کند تا ارتباطات و ردپای شبکه سیاسی ایرانیان مقیم استانبول که برای آزادی و عدالت با استبداد قاجاری مبارزه می‌کردند، شناخته شود.

وی عنوان کرد: شخصیت‌های برجسته‌ای در تاریخ بیداری ایرانیان و مشروطه‌خواهی ایرانیان نقش داشته‌اند؛ ازجمله سیدجمال‌الدین افغانی اسدآبادی، شاهزاده ابوالحسن میرزاشیخ الرئیس، میرزاطاهر تبریزی مدیر و صاحب امتیاز نشریه اختر، میرزا مهدی‌خان ملک‌التجار بوشهری، میرزامحسن خان معین‌الممالک (مشیرالدوله بعدی) و دیگر شخصیت‌های فعال سیاسی ایرانی مقیم استانبول ارزشمند است.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر تشریح کرد: با مطالعه این مکتوبات می‌توان یکی از شبکه‌های فعال ایرانی مشروطه‌خواه را مورد شناسایی قرار داد. شیخ برهان‌الدین محمد ارتباط نزدیکی با شیخ جمال‌الدین اسدآبادی داشته و خانقاه شیخ برهان‌الدین یکی از اماکنی رفت و آمد انقلابیون مشروطه خواه بوده و این مکتوبات برای تاریخ عثمانی نیز ارزشمند است و همین عامل سبب شده این مکتوبات به اهتمام عالیه اوزنلار و آرزو مرال در سال ۲۰۱۷ میلادی در استانبول به زیور چاپ آراسته شود.

انتهای پیام/۴۰۷۸/۴۰۶۲/