زوال عقل، مشکلات جسمی و فساد از بایدن فردی غیرقابل اعتماد ساخته است/ ترامپ، عامل اصلی تضعیف حاکمیت آمریکا

گروه جهان خبرگزاری آنا - مجتبی اسماعیلی، پس از آنکه باراک اوباما در آمریکا به قدرت دست یافت، تغییرات ساختاری در دیپلماسی عمومی ایالات متحده به‌ویژه نسبت به جهان اسلام را در کانون توجه دولت خود قرار داد و از اصطلاحاتی همچون دیپلماسی عمومی نوین، دیپلماسی عمومی مبتنی بر گفت‌وگو، دیپلماسی عمومی فرهنگ محور، دیپلماسی عمومی شبکه‌ای و دیپلماسی چند شریکی سخن به میان آورد، اما واقعیت این است که رئیس‌جمهور اسبق آمریکا نیز همانند دولت‌های پیشین از دیپلماسی عمومی به‌عنوان ابزاری برای تبلیغات سیاسی و اقناع افکار عمومی برای حفظ امنیت و بقای رژیم صهیونیستی، تسلط بر منابع نفتی و اقتصادی غرب آسیا و حفظ منافع آمریکا استفاده کرد.

تعریف دیپلماسی عمومی

Public Diplomacy یا دیپلماسی رسمی از نظر مخاطبان به‌ویژه و از نظر مجریان تا حدودی متفاوت است. در دیپلماسی رسمی مخاطب مذاکره وزیر امور خارجه یا مقام‌های رسمی هستند، ولی در دیپلماسی عمومی، هدف چیز دیگری است و آن اینکه بتوان افکار عمومی و جامعه را هدف قرار داد. در آمریکا گرچه دیپلماسی مفهوم جدیدی در حوزه روابط بین‌الملل است، ولی با توجه به تاریخ طولانی روابط بین‌الملل، دیپلماسی رسمی موضوعی دیرینه به شمار می‌رود و ادبیات زیادی دارد. ایالات متحده در حوزه دیپلماسی عمومی فعالیتی خیلی جدی دارد و مبتنی بر ارکان قدرت جدید تلاش کرده است در این حوزه اقداماتی انجام دهد. در حال حاضر بخش مهمی از ساختار وزارت امور خارجه آمریکا معطوف به کنش در این حوزه است.

از بطن رقابت های انتخاباتی آمریکا مشخص شد ثروتمندترین کشور دنیا بیشترین تعداد گرسنه را میان کشورهای دنیا دارد

دیپلماسی عمومی یکی از موضوعاتی است که جمهوری اسلامی ایران نیز در آن در دوره معاصر پیش‌گام بوده و یکی از ابتکارات انقلاب اسلامی پرداختن به دیپلماسی عمومی است. در سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی یکی از نقدهایی که به سیاست جمهوری اسلامی می‌کردند، این بود که دولتمردان در حوزه سیاست خارجی کاربلد نیستند، ولی به‌تدریج خلاف این موضوع اثبات شد. آمریکا در این حوزه فعالیتی جدی دارد، زیرا می‌خواهد تصویر مثبتی از خود در نزد افکار عمومی ایجاد کند. تولیدات سینمایی همچون «امریکن دریمز» بخش مهمی از دیپلماسی آمریکا در سال‌های اخیر است که توانسته‌اند آن را با ابزارهای گوناگونی همچون رسانه‌های جریان اصلی، هالیوود و ... نزد افکار عمومی جا بیندازند و سیاست‌های خود را پیش ببرند.

دیپلماسی آمریکا در دوره ترامپ

به باور بسیاری از ناظران بین‌المللی بخش عمده‌ای از واکنش‌های جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا ناشی از کنش‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکاست. ترامپ چند اقدام در حوزه دیپلماسی عمومی انجام داد که معدود تحلیلگران حوزه آمریکا معتقدند مهم‌ترین اثری که ترامپ در حوزه واقعی از خود بر جای گذاشت، این بود که سبب شد که وضع داخلی آمریکا بهتر شود، با وجود این، بسیاری از کارشناسان می‌گویند اقدامات ترامپ سبب بدتر شدن اوضاع مردم شد. شاید بتوان گفت برخی از اقدامات رئیس‌جمهور سابق آمریکا مانند وارد کردن فشار برای افزایش تعرفه‌ها در کوتاه‌مدت در حوزه اقتصاد مثبت بود، ولی در بلندمدت به ضررشان تمام شد.

برای بررسی این موضوع و دیگر ابعاد اقتصاد آمریکا که افول ایالات متحده را در دوران کنونی رقم زده است، با علیرضا کوهکن، کارشناس امور آمریکا گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه تقدیم می‌شود.

آنا: پس از دوران اوباما و روی کار آمدن ترامپ، با توجه به فضاسازی آن دوران تصور می‌شد ترامپ بتواند فضای ایالات متحده را متحول کند، ولی به‌زعم بسیاری از کارشناسان در دوران افول هژمونی آمریکا قرار داریم که اقدامات و سیاست‌های ترامپ نقش عمده‌ای در آن داشته است. تحلیلتان از تحولات اخیر آمریکا چیست؟

کوهکن: موضوعی که تقریباً همه تحلیلگران حوزه آمریکا با آن موافقند این است که ترامپ سبب شده حاکمیت آمریکا تضعیف شود. در این زمینه جنبه‌های قدرت نرم و کنش‌های دیپلماسی عمومی مواردی است که روی تصور جهانیان از دولت واشنگتن اثر دارد و فضاسازی‌های هالیوودی از آمریکا را تخریب می‌کند. در رقابت‌های انتخاباتی سال ۲۰۱۶ و تحولات بعد از آن، واقعیت‌هایی از جامعه آمریکا پدیدار شد که بخشی از این واقعیت‌ها از قبل وجود داشت؛ یعنی اثر واقعی را در حوزه ذهنی نیز می‌شد مشاهده کرد. علاوه بر این، بیان شدن اتفاقات منفی جامعه آمریکا در سطح مقام‌های عالی‌رتبه موضوعی بود که پیش‌تر اتفاق نمی‌افتاد و می‌تواند برای دیگر کشورها ازجمله ایران درس بزرگی باشد که چگونه آمریکا با اینکه ظاهر جامعه باز با رسانه‌های آزاد دارد، ولی به همه چیز یکدیگر از موضوعات خصوصی گرفته تا عمومی کار دارند؛ اما سر موضوعاتی که منافع عمومی کشورشان است، بی‌تفاوت هستند.

معتقدم رقابت‌های انتخاباتی و خود انتخابات چالش‌های فاجعه‌باری برای دولت آمریکا بود؛ زیرا از بطن آن مشخص شد ثروتمندترین کشور دنیا بیشترین تعداد گرسنه را میان کشورهای دنیا دارد، بی‌خانمانی در آن بیداد می‌کند و زیرساخت‌ها وضع بسیار نابسامانی دارد. رقابت‌های انتخاباتی باعث شد تصویر بهشتی که خیلی‌ها برای زندگی کردن در آنجا برای خود ساخته بودند، زیر سؤال برود و این موضوع اثرات بدی در حوزه کنش سیاست خارجی دارد.

آنا: ترامپ اخلاق خاصی داشت، گاهی دستورات عجیب که تأثیرات خارجی برای آمریکا داشت می‌داد و گاهی به رسانه‌ها توهین می‌کرد. اواخر دوران ریاست جمهوری‌اش نیز از حضور در شبکه‌های اجتماعی منع شد. این اتفاقات چه تأثیری در افکار عمومی نسبت به آمریکا داشت؟

کوهکن: درگیری میان رسانه‌ها و ترامپ سبب شد تصویر مردم از دولت و جامعه آمریکا بیشتر تخریب شود. از سویی ترامپ نه‌تنها تا انتهای زمان ریاست‌جمهوری‌اش، بلکه تا امروز از فیک نیوز صحبت می‌کند و از سوی دیگر مخالفان برای اینکه ترامپ را نقد کنند، به اقدامات رسانه‌ای روی آوردند و آن را با شدتی بیشتر بازتاب دادند تا اینکه رقابت سیاسی خیلی حساسی در میان مقام‌های آمریکایی درگرفته است. این اقدامات در ضربه وارد شدن و تخریب دیپلماسی عمومی آمریکا مؤثر بود و باعث شد شکاف عمیق حزبی که وجود داشت، گسترده‌تر شود. در دوره رؤسای جمهور دموکرات گذشته که معمولاً ضعیف‌تر در حوزه سیاست عمل می‌کنند، در سال‌های اخیر ناگهان دولت تعطیل می‌شد که در دوره ترامپ این موارد خیلی بیشتر بود.

بیشتر بخوانید:

سرقت نفتکش و نشانه‌ای دیگر از افول موریانه‌وار آمریکا/ کاخ‌سفید برای قدرت‌نمایی ایران پاس گل داد

آمریکا نمی‌تواند تعیین کند مذاکرات از جایی که متوقف شد، آغاز شود یا نشود/ ادعای روحانی درباره خزانه خالی زمینه امضای برجام را فراهم کرد

اتفاق دیگری که افتاد، این بود که دو حزب اصلی آمریکا همدیگر را تخریب می‌کردند و مقاومت‌هایی که در مقابل هم وجود داشت، باعث ایجاد شکاف اجتماعی و حتی شکاف‌های حزبی شد. مدت‌ها پیش یکی از رسانه‌های اصلی آمریکا کلیپی ساخت که نشان می‌داد افراد در یکی از خیابان‌های اصلی نیویورک تردد می‌کردند و مجری از افراد که تحصیلات بالایی هم داشتند، می‌پرسید نام یکی از کشورهای دنیا را بگویند، ولی کسی نمی‌توانست بگوید. در میان افراد یکی نام کشوری را گفت که زمان دبیرستان از لابه‌لای کتاب‌های درسی آموخته بود. این واقعیت جامعه آمریکاست که دو موضوع را نشان می‌دهد؛ نخست، اینکه جامعه آمریکا تا چه حد دور از سیاست است و دوم، اینکه کیفیت تحصیلات در این کشور بسیار ضعیف است، زیرا جغرافیایی که همه جای دنیا می‌خوانند، آنها نمی‌توانند همان را یاد بگیرند.

در کلیپ دیگری که اواخر دوره اوباما پخش شد، از بچه‌های مدرسه و بزرگ‌سالان می‌پرسند رئیس‌جمهور آمریکا کیست، ولی بیشتر مردم حتی نام رئیس‌جمهورشان را نمی‌دانند، زیرا اصلاً جامعه ایالات متحده به این موضوعات کاری ندارد.

آنا: سیاست‌های دولت ترامپ تأثیر مستقیمی بر دولت بایدن گذاشته است و شاهدیم آمریکای بایدن هیچ تفاوتی با آمریکای ترامپ ندارد. سیاست‌های بایدن را در حوزه روابط بین‌الملل چگونه ارزیابی می‌کنید؟

کوهکن: بایدن در همین مدتی که رئیس‌جمهور آمریکا بود، چهار کار اساسی در حوزه دیپلماسی عمومی انجام داد؛ نخست، اینکه تلاش کرد شیوه تعامل در تصویرسازی را به شکل رسمی برگرداند. ترامپ خودش مستقیم توئیت می‌زد و حتی نظر مشاورانش را نمی‌پرسید. مشهورترین نمونه در منطقه غرب آسیا مربوط به مناقشه قطر و عربستان است، شبی که ترامپ آن توئیت را نوشت، یکی از دوستان نشانم داد و گفت توئیت جدید ترامپ است، نگاه کردم و (با توجه به لحن خشن متن) گفتم امشب به قطر حمله می‌کند، حوالی صبح ترامپ توئیت دیگری کرد و نوشت که قطر متحد ماست. مشخص است به او گفته بودند مهم‌ترین پایگاه ما در منطقه در قطر قرار دارد! این بی‌توجهی‌ها ضریب خطا را بالا می‌برد و ضریب همراهی مجامع جهانی را کمتر می‌کند. بایدن سعی کرد از این فضا فاصله بگیرد و قابل مدیریت عمل کند تا نظارت بیشتری بر کارها داشته باشد.

بیشتر بخوانید:

استکبارستیزی ایران چگونه زمینه‌ساز افول آمریکا می‌شود؟/ سقوط ستاره غرب در شرق

نقش‌آفرینی همه بخش‌ها در توسعه دیپلماسی عمومی لازم است/ تزلزل آمریکا در حوزه تمدنی

دوم، اینکه سعی کرد این تصویر را ارائه دهد که در مقابل ترامپ، شخصیت خاص خود را دارد و رئیس‌جمهوری متعارف است، مشابه کارهای دیگران انجام می‌دهد و در سخنرانی‌های رسمی منطقی‌تر عمل می‌کند. وی سعی کرد حمایت بخش رسانه‌ای را با خود داشته باشد، زیرا رسانه‌های اصلی آمریکا مشخص است که بیشتر به جمهوری‌خواهان نزدیک‌اند و تلاش کرد فضا را به سمت رسانه‌های حامی دموکرات‌ها نزدیک‌تر کند. بایدن سعی کرد با همان روال گذشته رسانه‌ها را به خود جذب کند، به‌ویژه اینکه همه آنها به دلیل خصومت با ترامپ سعی کردند خود را همراه بایدن نشان دهند.

مشکلات داخلی آمریکا، نقص و فرسودگی زیرساخت‌ها، مشکلات ناشی از شیوع کرونا و ... عواملی است که تصویر ساخته‌شده در ذهن جهانیان را نسبت به ایالات متحده تخریب می‌کند

سوم، اینکه رئیس‌جمهور آمریکا سعی کرد سیاست چندجانبه گرایی را به‌شدت پیگیری کند که نمونه عینی آن را در اجلاس سران گروه ۲۰ و مذاکرات قبل و بعد از آن شاهد بودیم که این موضوع در حوزه دیپلماسی عمومی به‌شدت مهم است. آمریکایی‌ها اصطلاحی را باب کردند که سیاست دنیای آزاد و جهان پیشرفته در ارتباط با آمریکاست و خواستند رابطه بین‌الملل را در خود و متحدانشان خلاصه کنند.

درهرصورت انتقاداتی جدی به اقدامات بایدن وارد است؛ ازجمله اینکه رئیس‌جمهور آمریکا آن فردی که بتواند اوضاع را بهبود ببخشد، نیست. از زوال عقل، مشکلات جسمی و ... تا سابقه سیاسی که به‌شدت متهم به فساد است نشان می‌دهد او فردی غیرقابل اعتماد است و قابلیت اداره آمریکا را ندارد. اگر بایدن در انتخابات ریاست جمهوری با خودش رقابت می‌کرد، قطعاً شکست می‌خورد، زیرا مردم آمریکا می‌خواستند به ترامپ رأی ندهند و صاحبان قدرت همه متحد شدند که ترامپ در قدرت نباشد، به همین دلیل بایدن پیروز انتخابات شد.

مشکلات داخلی آمریکا، نقص و فرسودگی زیرساخت‌ها، مشکلات ناشی از شیوع کرونا و ... عواملی است که تصویر ساخته‌شده در ذهن جهانیان را نسبت به ایالات متحده تخریب می‌کند، به‌گونه‌ای که به‌راحتی قابل‌ترمیم نیست. قبلاً زیرساخت‌های جهان در حصار آمریکا بود، ولی اکنون اوضاع تفاوت دارد و چین رقیب اصلی آنهاست. در حال حاضر پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۴ میلادی زیرساخت‌ها صرفاً در انحصار آمریکا نباشد. همه فشارها و انتقادات درباره ۵G به خاطر این است که زیرساخت در انحصار آمریکا بماند، اما تحولات فناوری انحصار زیرساخت را از چنگ واشنگتن درمی‌آورد.

انتهای پیام/۴۰۳۳/پ