زمزمه خطر کمبود و قطعی گاز در آستانه زمستان ۱۴۰۰/ چرا ۷۰ درصد ذخایر گازی مغفول مانده است؟

به گزارش خبرنگار نفت و انرژی گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، ایران با ۱۷.۹ درصد از ذخائر گازی بعد از روسیه دومین رتبه جهانی را دارد اما به دلیل بالا بودن سرانه مصرف انرژی نسبت به نرم جهانی و مدیریت نامناسب تولید و مصرف، اکنون در آستانه فصل زمستان با کمبود ۲۰۰ میلیون مترمکعبی گاز روبروست.

هرچند در صورت مدیریت کمبود گاز و برنامه‌ریزی برای قطعی‌های احتمالی، مشترکان خانگی گزینه اول نخواهند بود اما محدودیت یا قطعی گاز صنایع منجر به ایجاد اختلال در تولیدشده و این موضوع موازنه عرضه و تقاضا را دچار اختلال خواهد کرد.

البته عواقب محدودیت یا قطعی گاز تنها به موارد فوق خلاصه نمی‌شود، به گفته هادی بیگی نژاد عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی برای مدیریت کمبود گاز مصرفی مشترکان در زمستان اگر قبل از موعد مقرر به جبران کسری نپردازیم تنها ۲ راه واردات و قطعی برنامه‌ریزی‌شده برای صنایع را پیش رو خواهیم داشت.

بیگی زاده معتقد است « قطعی یا محدودیت گاز صنایع مشمول نیروگاه‌های حرارتی تولیدکننده برق هم خواهد شد، بنابراین احتمال خاموشی برق در کنار کمبود گاز دور از انتظار نخواهد بود.»

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی می‌گوید « احتمال دارد برای جلوگیری از خاموشی نیروگاه‌های تولیدکننده برق، مازوت یا گازوئیل جایگزین گاز شود که در این صورت با تشدید آلودگی هوا بر این اثر طبق قانون محیط‌زیست اجازه ادامه فعالیت از آن‌ها سلب خواهد شد، بنابراین علاوه بر آلودگی هوا تعطیلی مراکز تولیدکننده برق در کشور را هم در زمستان ۱۴۰۰ خواهیم داشت.»(بیشتر بخوانید)

روبرت بگلریان عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی نیز معتقد است در صورت بروز محدودیت در تأمین گاز مشترکان در زمستان امسال، بسیاری به انرژی برقی روی آورده و مصرف برق نیز پیک خود خواهد رسید و اتفاقی که در تابستان ۱۴۰۰ در شبکه توزیع برق رخ داد مجدد تکرار خواهد شد.(بیشتر بخوانید)

جزئیاتی از میزان مصرف گاز در کشور

طبق آمار منتشرشده در سال ۱۳۹۹، میزان مصرف روزانه گاز کشور در فصل زمستان با افزایش ۳۹۰ میلیون مترمکعبی نسبت به سایر فصل‌های سال به ۶۵۰ میلیون مترمکعب در روز رسیده است که بیشترین سهم مصرف گاز به نیروگاه‌ها سپس صنایع عمده یعنی پتروشیمی، فولاد و پالایشگاه‌ها تعلق دارد، بنابراین برخلاف تصور برخی، مصرف گاز بخش خانگی و بعدازآن تجاری در افزایش مصرف گاز کشور در فصل زمستان بیشترین سهم نیست.

علت قطعی احتمالی گاز در زمستان ۱۴۰۰

در تابستان امسال علت خاموشی‌های برق ریشه در عقب‌ماندگی کشور در بخش افزایش ظرفیت تولید داشت چراکه وزارت نیرو موظف بود علاوه بر حفظ پایدار برق مشترکان سابق در جهت تأمین برق مشترکان جدید نیز قدم بردارد اما کمبود تولید، خشکسالی و کاهش ظرفیت تولید نیروگاه‌های برق‌آبی در کنار افزایش بار مصرف به دلیل گرما دولت را مجبور به محدودیت در تأمین و توزیع در شبکه برق کرد.

اکنون نیز در مسئله گازرسانی مسئله ناترازی بین تولید و مصرف پیش‌آمده است بطوریکه در قبال پیک مصرف با کمبود تولید مواجهیم هرچند به لحاظ ذخائر گازی مملوء از انرژی هستیم، بنابراین باید برای رفع این ناترازی در کنار افزایش تولید به کاهش مصرف نیز برسیم.

مجتبی توانگر، رئیس کمیته اقتصاد انرژی مجلس به گازرسانی ۹۵ درصدی در کشور اشاره‌کرده و می‌گوید « طبق آمار میانگین مصرف گاز سالیانه ۱۰ درصد رشد دارد و مصرف در تمام بخش‌ها به دلیل زیرساخت و تجهیزات غیراستاندارد بی‌رویه و غیر بهره‌وراست.»

بیشتر بخوانید:

• آغاز رقابت مصرف و تولید گاز/گاز ترکمنستان مانع قطعی می‌شود؟


• بحران کمبود گاز در زمستان و چند راهکار

رئیس کمیته اقتصاد انرژی مجلس با تأکید بر اینکه مصرف بالا و تولید پایین گاز در صورت تداوم عواقب بسیاری را در پی خواهد داشت معتقد است « با سرمایه‌گذاری و افزایش آن در بخش ذخائر گازی، بخش تولید رشد کرده و علاوه بر پاسخگویی به نیاز داخلی می‌توانیم برای صادرات نیز برنامه‌ریزی کنیم اما باید دقت کنیم هرچقدر که تولید می‌شود نباید لزوماً مصرف شود باید به فکر منافع بلندمدت باشیم. »

به گفته توانگر« از ۹۲ مخزن گازی که تاکنون کشف‌شده است فقط ۲۲ میدان را توسعه داده‌ایم، بنابراین ظرفیت برای توسعه مهیاست و تنها باید به دنبال تأمین منابع مالی باشیم.»

او در تشریح دلایل اثرگذار درزمینهٔ جذب سرمایه، تحریم و سیاست‌گذاری دولت‌ها در قالب اعطای یارانه انرژی را عنوان کرده و می‌گوید « هزینه گاز پرداختی مردم کشور ما یک پانزدهم هزینه گاز در سایر کشورهاست، در حالی در تعیین قیمت گاز مبنا ریال است که هزینه توسعه و افزایش ظرفیت تولید در میادین گازی ارزی است. همچنین رشد افسارگسیخته ارز و تورم بالای اقتصاد ایران باقیمت‌های تعیین‌شده به ریال برای گاز همخوانی ندارد.»

به گفته رئیس کمیته اقتصاد انرژی مجلس « هزینه پرداختی مردم برای گاز تنها هزینه‌ حفظ و بهره‌وری فعلی صنعت گاز را کفاف می‌دهد و پاسخگوی این صنعت برای افزایش ظرفیت تولید و بهره‌وری نیست.»

به گفته روبرت بگلریان عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی به‌رغم اینکه ایران کشوری غنی از نفت و گاز است اما نحوه مدیریت این سرمایه‌ها باعث شده که اکنون ایران در آستانه زمستان ۱۴۰۰ با خطر کمبود و قطعی گاز مواجه شود.

بگلریان ضمن انتقاد از تنوع سبد انرژی(برق و گاز) ارائه‌شده از سوی دولت‌ها به مردم، همین امر را عامل افزایش مصرف و کاهش بهره‌وری دانسته و می‌گوید « نقطه مقابل نحوه مدیریت ایران در انرژی، کشور روسیه است که از گاز به‌عنوان کالای استراتژیک استفاده می‌کند و با بهره‌مندی از آن سایر کشورها را به خود وابسته کرده و باقیمت‌گذاری بر روی صادرات گاز خود کشورها را تهدید می‌کند.»

او تحریم‌ها، نبود فناوری روز، ضرورت اصلاح الگوی مصرف در بین جامعه مشترکان انرژی، نبود سرمایه‌گذاری و توسعه و تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام از محل رشد بهره‌وری انرژی را از اهم چالش‌های نظام انرژی کشور دانست و رفع هر چه سریع‌تر آن‌ها تأکید کرد.

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی می‌گوید « بیشتر چاه‌های نفتی و گازی کشور به نیمه دوم عمر خود رسیده‌اند و برای بهره‌مندی از آن‌ها نیازمند تزریق آب یا گاز و فناوری‌های نوین هستیم که به دلیل تحریم‌ها امکان استفاده از آن‌ها برای کشور فراهم نیست.»

به اعتقاد بگلریان، بحران انرژی با توصیه و نکات اخلاقی مبنی بر تشویق مردم به رعایت اصلاح الگوی مصرف حل نمی‌شود و مسئولان باید به سمت واقعی سازی قیمت‌ها بروند تا مصرف بهینه شود.»

دولت باید به سمت حذف قیمت‌گذاری دستوری و واقعی سازی قیمت‌ها برود تا در سمت تقاضا، مصرف اصلاح شود و در سمت عرضه، برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری برای افزایش تولیدی در جهت رشد صادرات و تأمین پایدار نیاز داخلی فراهم شود.

انتهای پیام/