رفع معضلات جامعه با تقویت همکاری دانشگاه و صنعت/ پروژه‌های دانشگاهی در جهت رفع نیاز جامعه طراحی شوند

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا ، مریم اویسی-  امروزه دانشگاه‌های نسل سوم و چهارم علاوه بر تربیت نیروهای متخصص و کاردان، نقش مهمی در رفع نیازهای جامعه و بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی مردم و همچنین تولید فناوری‌های نوین دارند. این مهم به خصوص در کشور ما طی چند سال اخیر همزمان با اعمال تحریم‌ها دو چندان شده و بخش دانشگاه توانسته با ارتباطی سازنده با صنعت بخشی از نیاز جامعه را برطرف کند. مسعود شفیعی، رئیس جمعیت ایرانی پیشبرد ارتباط صنعت و دانشگاه در گفت و گو با آنا تاکید کرد: هم اکنون میان دانشگاه و صنعت، ارتباط زیادی وجود ندارد. دانشگاه نیروهایی را فارغ التحصیل و صنعت برای رفع نیازهایش آنها را استخدام می کند اما زمانی که صحبت از ارتقا و توسعه ملی به میان می آید باید میان صنعت و دانشگاه همکاری بهتر و بیشتری برقرار شود. کارهای تحقیقاتی و پژوهشی دانشگاه باید به صورت فناوری تجلی پیدا کند یعنی پروژه های تحقیقاتی اساتید و دانشجویان که اکنون در غالب طرح های کارشناسی، تز، پایان نامه های کارشناسی ارشد و رساله دکترا ارایه می شود باید در جهت رفع نیازهای بازار و جامعه باشد و کارهای آنها تنها منجر به چاپ مقالات ISI و علمی و پژوهشی نشود.

استاد دانشکده مهندسی برق امیرکبیر افزود: هرچند چاپ مقالات ISI و پژوهشی از لحاظ علمی جایگاه کشور را ارتقا می دهند اما باید این پروژه ها به گونه ای باشند که نیازهای جامعه را نیز برآورده کنند. مثال بارز این نمونه را می توان در زمان دفاع مقدس مشاهده کرد، دانشگاه ها به کمک صنعت دفاعی آمدند و طرح های خوبی در این زمینه انجام دادند. قدرت و توانمندی نظامی کشور با انجام تحقیقات اولیه در زمان جنگ تحمیلی آغاز شد و اکنون نیز ایران جزو کشورهای قدرتمند دنیا در حوزه نظامی و دفاعی محسوب می شود.

رئیس پیشین دانشگاه فنی و حرفه ای اظهارداشت: هرچند هم اکنون در حوزه نظامی و دفاعی دستاوردهای خوبی کسب کرده ایم و در برخی از موضوع ها مانند نانو، فناوری هسته ای به جایگاه خوبی دست یافته ایم اما هنوز نتوانسته ایم یک خودروی ملی با کیفیت بسازیم و در صنعت خودروسازی بدرخشیم؛ صنعت خودروسازی ایران همزمان با کره جنوبی آغاز شده است اما اکنون آنها در خودروسازی پیشرفت قابل توجهی داشته اند در صورتی ما هنوز به جایگاه مطلوب خودمان نرسیده ایم و بازاری برای خودرومان به غیر از کشورهای منطقه با قیمتی نازل نداریم.

مشاور پیشین وزیرعلوم، تحقیقات و فناوری در امور آموزش مهارتی بیان کرد: اکنون وضعیت رفاهی مردم در کشورهای توسعه یافته به علت تبدیل علم به ثروت بهتر از سایر کشورهاست از اینرو برای اینکه جایگاه کشورما نیز افزایش پیدا کند باید علم به ثروت( یعنی ایده به محصول) تبدیل شود. در این راستا همکاری دانشگاه و صنعت الزامی است. یادآور می شود صنعت تنها به معنای کارخانه نیست بلکه مواردی از جمله صنعت بیمه و نهادهای ثروت ساز را نیز شامل می شود.

باید تحقیقات کشور کاربردی شود

شفیعی گفت: طی سال های اخیر تعداد مقالات علمی، پژوهشی و ISI ایران افزایش یافته و اکنون رتبه کشور در منطقه نخست بوده و در دنیا نیز در مقام چهاردهم و پانزدهم قرار گرفته است اما آیا وضع زندگی و رفاه مردم جامعه مان بهتر شده است؟ آیا صنایع ما بازار جهانی دارند؟ بنابراین ضرورت دارد متفکران، دانشمندان، متخصصان، دانشجویان و اساتید علاوه بر اینکه کارهای تحقیقاتی شان را تبدیل به مقاله می کنند، طرح های پژوهشی شان را نیز مطابق نیازهای صنعت و جامعه ارایه دهند.

استاد نمونه کشوری تاکید کرد: پیش از این ارتقای اساتید وابسته به تعداد مقالات چاپ شده در مجلات ISI ، علمی و پژوهشی، کنفرانس های ملی و بین المللی و انجام کارهای فرهنگی و علمی شان بود ولی قراردادهای صنعتی، امتیازی در فرم های ارتقا را کسب نمی کرد. خوشبختانه اکنون انجام طرح های صنعتی تاثیرگذاری بیشتری در فرم ارتقا پیدا کرده و همانطور که آقای دکتر زلفی گل، وزیر علوم اخیرا اشاره کرده اند باید تحقیقات کشور کاربردی شود.

به گفته سرپرست اسبق دانشگاه علمی و کابردی، البته سابقه مباحث تحقیقات پایه ای، کاربردی و توسعه ای به بیش از دو دهه می رسد اما متاسفانه تحقیقات به صورت ماموریت گرایی و رفع نیازها انجام نشده است.

رئیس جمعیت ایرانی پیشبرد ارتباط صنعت و دانشگاه ادامه داد: همچنین امکان دارد برخی از تحقیقاتی که نیازهای جامعه را برآورده می کنند از دیدگاه دانشگاهیان، ارزش انجام کار تحقیقاتی یک رساله دکترا یا پایان نامه کارشناسی ارشد را نداشته باشد زیرا اکنون ما در بیشتر صنایع از دنیا عقب تر هستیم یعنی صاحب فناوری نیستم. طی سال های اخیر توانسته ایم فقط در حوزه های نرم افزاری، IT، نانو و هسته ای و .... جایگاه خوبی پیدا کنیم اما هنوز در حوزه سخت افزاری جایگاه خاصی نداریم.

تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه با کمک حاکمیت

استاد دانشکده مهندسی برق امیرکبیر اظهارداشت: هم اکنون در سطح کلان برای تحقق این مساله نیاز به همکاری سه جانبه حاکمیت(قوه قضاییه، مجریه و مقننه)، صنعت و دانشگاه داریم. هرچند مقام معظم رهبری طی دو دهه اخیر بر ارتباط سازنده صنعت و دانشگاه تاکید فراوان داشته اند اما همچنان دولت ها نتوانسته اند به این مقوله ورود چندانی پیدا کنند و برای رفع این مشکل چاره ای بیندیشند.

وی تصریح کرد: برای همکاری بهتر صنعت و دانشگاه، باید دانشگاه های کشور تراز اول بوده و نیروهای خوب، اساتید زبده و دانشجویان نخبه داشته باشند. صنایع نیز باید شرکت های دانش بنیان احداث کنند. اقتصادی دانش بنیان است که پایه اش بر مبنای دانش باشد. دانشگاه محل دانش است و صنعت نیز باید دانش بنیان باشد تا بتواند نیازهای جامعه را رفع کند.

دبیر دائمی کنگره سه جانبه دولت، دانشگاه و صنعت با ریشه یابی مشکل همکاری صنعت و دانشگاه گفت: اکنون دانشگاه های ایران طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، وظیفه ای برای رفع نیازهای صنعت ندارند. تنها بار موظفی شان تحقیق و تدریس است. هرچند دانشگاه ها اکنون پارک های علم و فناوری راه اندازی کرده و شرکت های دانش بنیان را به ثبت رسانده اند اما خروجی ملموسی حاصل نشده است.

وی گفت: دانشگاه ها فقط برای کسب درآمد استاد، دانشجو و دانشگاه ( نه حس انجام وظیفه) به سمت صنعت و بازار می روند. گرچه اخیرا در فرم ارتقا و فرم گرنت، قراردادها با صنعت را هم امتیاز می دهند اما هنوز جایگاهی که وتو کننده باشد و استاد را مجبور کند که کارهای تحقیقاتی و صنعتی انجام دهد، وجود ندارد.

شفیعی افزود: متاسفانه در بخش صنعت شاهد فناوری های پیشرفته نبوده ایم زیرا صنایع تمایل به واردات دارند. بیشتر فناوری ها نیز به صورت مونتاژ هستند در نتیجه صنایع برای پیشرفت فناوری، نیروهای کاردان و کارشناس را برای انجام کارهای تعمیراتی جذب می کنند. در واقع صنایع نقش پشتیبانی و نگهداری( نه طراحی) را دارند.

وی یادآور شد: اکنون جایگاه دانشگاهیان در صنعت مشخص نیست. اگرچه طی چند سال اخیر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری فرصت های تحقیقاتی اساتید را در صنعت و جامعه مطرح کرده و حرکت هایی نیز پیرامون این مساله انجام داده اما به نظر می رسد این اتفاق موثر نبوده است.

رئیس جمعیت پیشبرد ارتباط صنعت و دانشگاه در پایان گفت: تا زمانی که این معضل وجود دارد و علم به فناوری تبدیل نمی شود، پیشرفت زیادی در این خصوص نخواهیم داشت. البته طی سه دهه اخیر ارتباط صنعت و دانشگاه بهتر شده است. مثلا در سال 1370 دانشگاه هایی مانند صنعتی امیرکبیر و صنعتی شریف حدودا صد میلیون تومان قرارداد تحقیقاتی داشتند اما اکنون هرکدام از دانشگاه ها و اساتید چندین ده میلیارد تومان پروژه دارند. هرچند در این زمینه اتفاق خوبی رخ داده اما ما همچنان از لحاظ ارتباط صنعت و دانشگاه در جهان رتبه پایینی داریم و بسیار زمان می برد تا بتوانیم به سطح ایده آل خود برسیم. باید همه ما اعتقاد راسخ به همکاری صنعت و دانشگاه پیدا کنیم به عبارتی تنها علاقمند بودن برای پیشرفت کافی نیست.

انتهای پیام/