سایه «درخت گردو» روی پرده نقره‌ای افتاد/ بیم و امیدهای فیلم مهدویان در اکران کرونایی

به گزارش خبرنگار حوزه سینمایی گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، فیلم سینمایی «درخت گردو» به کارگردانی محمدحسین مهدویان و تهیه‌کنندگی مصطفی احمدی پس از حدود یک سال و نیم انتظار در صف اکران، بالاخره رنگ پرده‌های سینما را خواهد دید. «درخت گردو» یکی از مهم‌ترین آثار کارنامه هنری مهدویان است که هم منتقدان سرسخت و هم طرفداران پروپاقرصی دارد. یک روز پیش از اکران رسمی این فیلم، مهم‌ترین حواشی و نقاط ضعف و قوت «درخت گردو» را مرور خواهیم کرد. مواردی که نشان می‌دهد احتمالاً این فیلم یکی از آثار چالش‌برانگیز اکران در دوره کرونا باشد.

سوار بر بال سیمرغ

داستان کلی «درخت گردو»، در بستر یک حادثه تلخ تاریخی یعنی بمباران شیمیایی شهرستان سردشت در سال ۱۳۶۶ رخ می‌دهد. اتفاقی مهم در تاریخ دفاع مقدس که تا به حال در سینمای ایران توجه چندانی به آن نشده بود. مهدویان در این اثر داستان مردی به نام «اوس قادر» را به تصویر می‌کشد که در جریان این بمباران زندگی‌اش دگرگون می‌شود و اتفاقات تلخی را تجربه می‌کند. این فیلم که بخش عمده آن آن در شهرستان بانه فیلمبرداری شده، برای نخستین بار در سال ۱۳۹۸ جشنواره سی‌وهشتم فیلم فجر به نمایش درآمد، جشنواره‌ای که برای این فیلم بسیار خوش‌یُمن بود و «درخت گردو» در ۱۲ بخش آن نامزد دریافت سیمرغ شد. اگرچه در انتها فقط دو سیمرغ به این اثر تعلق گرفت که جوایز مهم جشنواره هم بودند، سیمرغ بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر نقش اول مرد.

مهدویان «درخت گردو» را سال ۹۸ و با گروه بازیگرانی متفاوت نسبت به آثار پیشین خود ساخت. در این فیلم سه بازیگر مطرح سینمای ایران (پیمان معادی، مهران مدیری و مینا ساداتی) حضور دارند که بار اصلی قصه را به دوش می‌کشند و مابقی بازیگران، اکثرا چهره‌های بومی و افرادی هستند که برای مخاطب سینما آشنا نیستند.

در بین بازیگران این اثر، پیمان معادی متفاوت‌ترین بازی‌اش را به نمایش گذاشته است، او قهرمان اصلی داستان است و به‌خوبی از پس ایفای نقش «قادر مولان‌پور» برآمده است. (شهروندی کُرد که این فیلم داستان واقعی زندگی او را روایت می‌کند) بازی معادی در این فیلم از آن دست بازی‌هاست که هم به دل مخاطبان عادی سینما می‌نشیند و هم منتقدان سختگیر هنر هفتم.

نقش قادر در این اثر به قدری تاثیرگذار بود که هیئت داوران سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر را مجاب کرد تا سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد را به معادی اهدا کنند تا او نخستین سیمرغ بازیگری‌اش را کسب کند. نقطه مقابل معادی مهران مدیری بود. بازیگری که خیلی از نقدها و حواشی پس از اکران فیلم در جشنواره را به خود اختصاص داده بود و این سوال را در ذهن تماشاگران این فیلم به وجود آورد که دلیل انتخاب مدیری برای بازی در این نقش چه بود و اگر کس دیگری به جز او در نقش احمد بازی می‌کرد، چه اتفاقی برای این فیلم رخ می‌داد؟

بازی خوب و متفاوت معادی، تنها بازی درخشان این کار نیست. مینو شریفی بازیگر نقش «مریم» (همسر قادر) نیز یکی از شاخص‌ترین چهره‌های این اثر است. بازیگر جوان و خوش آتیه‌ای که «درخت گردو»، نخستین تجربه سینمایی حرفه‌ای او بود و در همین تجربه اول توانست از پس ایفای یک نقش سخت برآید. شریفی برای بازی در نقش مریم نامزد دریافت سیمرغ بهترین بازیگری نقش مکمل زن در جشنواره فجر نیز شد که البته درنهایت این سیمرغ روی دوش طناز طباطبایی بازیگر فیلم «شنای پروانه» نشست.

گروه خوب و شانس بد

گروه تولید «درخت گردو» در پشت صحنه، از مهم‌ترین نقاط قوت این فیلم است. وقتی اثری در جشنواره فجر تعداد نامزدی‌هایش در روز اختتامیه دو رقمی می‌شود، پس می‌توان گفت که این فیلم را یک گروه حرفه‌ای با توانمندی‌های ویژه تولید کرده‌اند. نامزد شدن برای رسیدن به سیمرغ بهترین تدوین، آهنگسازی، چهره‌پردازی، طراحی صحنه، موسیقی، طراحی لباس، جلوه‌های ویژه میدانی و جلوه‌های ویژه بصری، در کنار بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر مرد و مکمل زن، به اضافه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران جشنواره نشان داد که «درخت گردو» اثری از یک تیم است که اکثر بخش‌های آن برای مخاطبان سینما، منتقدین و هیئت داوران جشنواره مورد توجه بوده. البته این که «درخت گردو» در برخی رشته‌ها مثل فیلمبرداری نامزد دریافت سیمرغ نشد نیز باعث تعجب بود چراکه اعتقاد بسیاری از منتقدان و اهالی رسانه، هادی بهروز (مدیر فیلمبرداری «درخت گردو») عملکرد قابل دفاعی در این اثر داشت.

بیشتر بخوانید:

انعکاس نفس‌های تنگ و سرفه‌های خشک بر پرده نقره‌ای

اکران «درخت گردو» در کردستان +فیلم

«درخت گردو»ی مهدویان کِرم دارد!

اگرچه نخستین اکران این فیلم در جشنواره فیلم فجر بود، اما «درخت گردو» در طول یک سال و نیم اخیر در جشنواره‌های معتبری در خارج از کشور به نمایش درآمده است. «جشنواره فیلم آسیا پاسیفیک ۲۰۲۰»، «جشنواره شب‌های سیاه تالین ۲۰۲۰»، «جشنواره بین‌المللی فیلم مسکو ۲۰۲۱» و «جشنواره بین‌المللی فیلم شانگهای ۲۰۲۱» مهم‌ترین فستیوال‌هایی بودند که فیلم مهدویان در آنها به نمایش درآمد تا این کارگردان هم برای اولین بار یکی از آثارش در جشنواره‌های جهانی به نمایش دربیاید.

«درخت گردو» از فردا در سینماهای کشور اکران می‌شود، اثری که مهم‌ترین ویژگی‌اش سوژه خاص آن است. فیلمی به‌شدت درگیرکننده و ضد جنگ که شما را با حقایق فاجعه وحشتناک بمباران شیمیایی سردشت آشنا می‌کند و تلخی‌های آن را به تصویر می‌کشد. البته که «درخت گردو» اثر بی نقصی نیست، این فیلم از نظر قصه‌گویی ضعیف عمل کرده و به نظر می‌رسد به این دلیل که روایتگر یک واقعه تاریخی بوده، سعی نکرده درامی جذاب از دل این واقعه بیرون بکشد.

بازی نه چندان ویژه مهران مدیری هم در کلیت فیلم قابل تشخیص است. مدیری که به اندازه‌ای که از نام او توقع می‌رفت عمل نکرده و حضورش اصلا کمکی به فیلم نمی‌کند و بیننده تا انتهای اثر به این فکر می‌کنید که چه کسی می‌توانست به جای او در این فیلم بازی کند تا اتفاقی در روند شکل‌گیری این شخصیت و کلیت فیلم به وجود بیاورد؟ با تمام این تفاسیر اما این ساخته محمدحسین مهدویان اثری است که ارزش دیدن دارد، به خصوص در حال حاضر که فیلم‌های در نوبت اکران چنگی به دل نمی‌زنند.

به احتمال زیاد «درخت گردو» در اکران موفق خواهد شد، چون این اثر فاکتورهای زیادی برای جذب مخاطب دارد. استفاده از بازیگران مطرحی مثل پیمان معادی، مهران مدیری که سابقه خوبی در جذب مخاطب برای آثارشان دارند، سوژه خاص و ملی بمباران شیمیایی سردشت و همینطور نام مهدویان به عنوان کارگردان اثر، دلایلی است که می‌تواند تهیه کننده و سرمایه‌گذاران این فیلم را به فروش آن امیدوار کند. اگرچه انتظار بیش از حد برای نمایش فیلم و نابسامان بودن وضعیت اکران در این روزها هر اثری را به چالش می‌کشد، اما به نظر می‌رسد «درخت گردو» توانایی این را دارد که از این چالش سخت سربلند بیرون بیاید و نامش را به عنوان یکی از آثار موفق در اکران دوران کرونایی در تاریخ به ثبت برساند.

انتهای پیام / ۴۱۰۴ /پ