دایرة المعارف دانش‌بنیان‌ها ۱۰۳؛
وزیر آموزش‌وپرورش دولت سیزدهم چه کسی باشد؟
مدیریت و راهبری مجموعه عظیمی همچون آموزش‌وپرورش کاری دشوار و پیچیده است و بعد از عدم رأی اعتماد نمایندگان به گزینه پیشنهادی دولت سیزدهم برای تصدی وزارت آموزش‌وپرورش، دوباره بحث بر سر این است که سکاندار نظام تعلیم و تربیت باید چه کسی باشد؟
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، مدیریت و راهبری مجموعه عظیمی همچون آموزش‌وپرورش کاری دشوار و پیچیده است و بعد از عدم رأی اعتماد نمایندگان به گزینه پیشنهادی دولت سیزدهم برای تصدی وزارت آموزش‌وپرورش، دوباره بحث بر سر این است که سکاندار نظام تعلیم و تربیت باید چه کسی باشد؟ اغلب صاحب‌نظران معتقدند فردی می‌تواند ردای وزارت بر تن کند که ضمن باور به تحول‌گرایی، در بدنه آموزش‌وپرورش حضورداشته و دارای تجربه کافی باشد.
اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس هم معتقدند «با توجه به اهمیت وزارت آموزش‌وپرورش و چالش‌های اساسی که نیاز به اقدام عاجلانه دارند، در برنامه باغ گلی، پیشنهادهای مناسبی برای حل این چالش‌های اساسی دیده نشد و هرچند تحصیلات دانشگاهی او با وزارت آموزش‌وپرورش مرتبط بود و شناخت فلسفه تعلیم و تربیت از اندوخته‌های لازم برای معلمی است اما تجربه و شناخت کافی از وزارت آموزش‌وپرورش نداشته و توان اجرایی لازم را ندارد.»
سازمان معلمان با سابقه کنشگری مستمر و متمرکز بر حوزه آموزش‌وپرورش، دیدگاه‌های خود را نسبت به وضعیت مهم‌ترین نهاد اجتماعی، به گوش همه ارکان حاکمیت، به‌ویژه مسئول اجرایی کشور رسانده و مطالباتی که بیش از دو دهه بر آن پای فشرده را تکرار کرده و انتظار دارند که در دولت سیزدهم، برای حل و رفع آن‌ها اقدامات لازم صورت گیرد. این سازمان پیش‌تر با صدور بیانیه‌ای، تأکید کرده ساختار آموزش‌وپرورش با چالش‌های عمده و عدیده‌ای مواجه است؛
چالش‌هایی نظیر: تهدید منزلت و معیشت معلمان، وجود تبعیض و نابرابری میان فرهنگیان و سایر کارمندان دولت، نگاه مصرفی و هزینه‌ای به آموزش‌وپرورش به‌جای نگاه علمی، توسعه‌ای و سرمایه‌ای، ضعف نظام سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کارآمد، انتخاب وزیر و معاونان وزیر خارج از بدنه آموزش‌وپرورش، عدم مطابقت محتوای کتب درسی و برنامه درسی ملی با نیازهای واقعی جامعه، بی‌توجهی به روزآمدی اطلاعات و دانش نظری و عملی معلمان، تمرکزگرایی، سیاست‌زدگی، فرسودگی ستادی و دخالت‌های غیرحرفه‌ای در مهم‌ترین دستگاه نظام آموزشی کشور، فاصله گرفتن از آموزش رایگان و عدالت آموزشی و ترویج آموزش طبقاتی، برخوردهای قضائی و امنیتی با معلمان، بی‌توجهی به اقتصاد آموزش‌وپرورش، عدم تخصیص بودجه و اعتبارات مناسب به آموزش‌وپرورش.
سازمان معلمان در این بیانیه به‌منظور مواجهه با چنین چالش‌هایی، تبیین کرده است که نهاد آینده‌ساز آموزش‌وپرورش به وزیری توانمند با این ویژگی‌ها نیاز دارد: « مسلط بر فلسفه تعلیم و تربیت و دارای نگاه استراتژیک، توسعه‌گرا و انسانی به مسائل آموزشی و مقوله تعلیم و تربیت، داشتن تجربه تدریس در مقاطع مختلف تحصیلی و نیز تجربه مدیریتی در سطح مدیر کلی و بالاتر، دغدغه‌مند نسبت به منزلت و معیشت معلمان، دارای قدرت لابی‌گری و چانه‌زنی و توان اقناع دولت و مجلس در خصوص تخصیص بودجه، شجاع در بیان دیدگاه‌ها، دارای توان به‌کارگیری بانوان، جوانان و افراد توانمند در سطوح مدیریتی، متواضع و همراه با معلمان در حوزه‌های حرفه‌ای، عدم دخالت دیدگاه سیاسی در عزل و نصب‌ها و توجه به شایسته گزینی در انتصابات، دارای توان مقابله با تعارض منافع، آموزش طبقاتی، مافیای کنکور، توجه ویژه به آموزش در شرایط دشوار کرونایی و تسریع در واکسیناسیون معلمان و …»
محمد محمدی- کارشناس آموزش: دولت قوی و مردمی در آموزش‌وپرورش چگونه محقق می‌شود؟
انتخابات ریاست جمهوری به پایان رسید و وزرای پیشنهادی دولت سیزدهم اکنون بعد از گرفتن رأی اعتماد از مجلس فعالیت خود را از سر گرفته‌اند. در این میان تنها وزارتخانه بدون وزیر، آموزش‌وپرورش است که وزیر پیشنهادی آن موفق به کسب رأی اعتماد از مجلس نشد.
شاید جوهره تمامی اهداف و برنامه‌های رئیس‌جمهور را در این جمله معروف ایشان بتوان خلاصه کرد:
اینجانب با شناختی که از چالش‌ها، ظرفیت‌ها، استعدادها و سرمایه‌های این کشور کسب کرده‌ام، آمده‌ام تا با کمک همه مردم ایران و در طلیعه گام دوم،«دولتی مردمی برای ایرانی قوی» تشکیل دهم. جهت تحقق این شعار، با ابتکاری از سوی ایشان سامانه معرفی وزرای پیشنهادی طراحی و معرفی شد که به‌شدت و به‌ویژه در جمع معلمان آموزش‌وپرورش مورد استقبال قرار گرفت.
هرچند اجرای برنامه‌ها و وعده‌های ارزشمند رئیس‌جمهور در تمامی وزارتخانه‌ها ، معاونت‌ها و سازمان‌های تابعه مورد انتظار عموم مردم است ؛ اما تحقق آن‌ها در آموزش‌وپرورش به دلیل حساسیت موضوع _با مخاطب ۱۵ میلیون دانش‌آموز به همراه والدین آن‌ها و همچنین حدود یک‌میلیون معلم _ به نحو بارزتر و جدی‌تری در بیانات مقام معظم رهبری و در تحلیل‌های فعالان عرصه تعلیم و تربیت مورد مطالبه است.
آموزش‌وپرورش درواقع حلقه اتصال حاکمیت با مردم و به نحوی پیشانی دولت است که هرگونه تغییر و تحول و طرح برنامه‌های جدید در آن ، توسط میلیون‌ها خانواده ایرانی و جامعه گسترده فرهنگیان به‌دقت پیگیری و رصد شده و البته بر نوع نگرش آن‌ها بر عملکرد دولت نیز تأثیرگذار است.
اما سؤالی که این روزها با آن مواجه ایم این است که آیا نام وزیر پیشنهادی آموزش‌وپرورش نیز در سامانه پیشنهادی توسط معلمان یا والدین دانش آموزان به‌طورجدی و پیگیر مطرح شد و این‌که آیا این انتخاب بعد از بررسی تمامی ظرفیت‌ها، استعدادها و سرمایه‌های کشور صورت گرفت؟آیا در فرآیند این انتخاب به چالش‌های اساسی آموزش‌وپرورش و معرفی فردی با رزومه اجرایی قوی جهت حل آن‌ها توجه کافی شد؟ اگر به‌واقع این‌چنین بود چرا این انتخاب در کمیسیون تخصصی آموزش نمره قبولی نگرفت و در گرفتن رأی اعتماد نیز موفق نشد؟
ناگفته پیداست که در این عرصه باید باتجربه‌ترین و مسلط‌ترین افراد نسبت به قوانین و امور اجرایی آموزش‌وپرورش که تجربه بالاترین موفقیت‌های آموزشی را داشته‌اند، به‌عنوان وزیر انتخاب و معرفی شوند. در این مورد تصمیم مجلس انقلابی در عدم اعطای رأی اعتماد به وزیر پیشنهادی آموزش‌وپرورش نشان داد که چه‌بسا لازم است فرآیند انتخاب وزیر نیز اصلاح‌شده و باتجربه‌ترین و توانمندترین فرد ممکن به‌عنوان وزیر انتخاب شود. به‌راستی نظام تعلیم و تربیت آن‌هم در سطح وزیر، محل کارآموزی یا کسب تجربه نیست!
بدیهی است که ساماندهی آموزش‌وپرورش و حل‌وفصل چالش‌هایی همچون وضعیت صندوق ذخیره فرهنگیان، چگونگی تداوم آموزش‌ها در بحران کرونا ، تأمین نیروی انسانی موردنیاز ، تحقق عدالت آموزشی، تقویت مدارس دولتی و مدرسه محوری ، افزایش کیفیت آموزشی و پرورشی و ده‌ها مورد مهم دیگر؛ تنها به رهبری مدیری قوی، سالم ، توانمند و مسلط بر امور اجرایی و با تجربه کافی در مدیریت کلان آموزش‌وپرورش میسر می‌شود.
از طرفی اجرای رتبه‌بندی معلمان در ماه‌های باقی‌مانده سال جاری ، تقویت کمی و کیفی دانشگاه فرهنگیان و سازمان پژوهش، جلوگیری از معوق شدن مطالبات معلمان ، اجرای درست سند تحول بنیادین، به‌روزرسانی برنامه درسی ملی و مهم‌تر از همه افزایششان و جایگاه اجتماعی معلمان در اجتماع نیازمند وزیری کاردان و لایق است که به تحقق تک‌تک این موارد باور قلبی داشته باشد.
درغیر این‌صورت چه‌بسا دولت سیزدهم که برآیند تفکر انقلابی و نقطه امید سرفرازی ملت ایران است، هرروز با سیل عظیم منتقدان و معترضان مواجه شده و در تحقق اهداف و شعارهای خود درزمینه آموزش‌وپرورش چندان موفقیتی حاصل نکند. وزیر آموزش‌وپرورش بنابر آنچه رئیس‌جمهور از رویکرد خود ارائه کرده‌اند باید اولا خود حاصل گزینش از میان تمامی ظرفیت‌ها، استعدادها و سرمایه‌های این کشور بوده و در ثانی لازم است ابعاد اجرایی این حوزه را با عمق جان درک کرده باشد. حداقل انتظار این است که از طریق تعامل با متخصصین و دلسوزان این حوزه برای حل چالش‌های متعدد و پیش رو برنامه‌های راهبردی، دقیق و قابل‌اجرا ارائه کند.
نگاه تک‌بعدی و غیر سیستمی به آموزش‌وپرورش و تأکید صرف بر تقویت یک مؤلفه حتی در همان هدف خاص و ارزشمند نیز به نتیجه مطلوب نخواهد رسید. باید این نصیحت مشفقانه را شنید که آموزش‌وپرورش با این سطح از گستردگی و عمق نفوذ در افکار عمومی جامعه ، محل آزمایش تئوری‌های بعضا متناقض و برگرفته از مکاتب فلسفی و یا نظریه‌های گوناگون تربیتی نیست!
در این مورد به‌جای ساده‌انگاری مسئله لازم است هرگونه طرح تحولی ابتدا در میان مسئولین مجرب و متخصصین تعلیم و تربیت مطرح‌شده ، سپس به‌صورت آزمایشی در محیط‌های کوچک‌تر به‌دقت اجرا و با رفع نواقص احتمالی نهایتا در سطح ملی مورداستفاده قرار بگیرد. در هر برنامه مدعی ایجاد تحول به‌جای گنجاندن عبارات کلی ، مبهم و بعضا شعاری ؛ لازم است به آنچه می‌خواهیم در چهار سال آینده برسیم به‌طور دقیق، شفاف و قابل راستی آزمایی اشاره شود.
مهم‌تر از همه این موارد حمایت شخص رئیس‌جمهور، مجموعه دولت سیزدهم وخصوصا صداوسیما از خواسته‌های فعالان ، منتقدان و دلسوزان نظام
تعلیم و تربیت در اولویت قرار دادن جایگاه معلم و مدرسه در سطح اجتماع است که در این صورت می‌توان به تحقق و تبلور «دولت قوی و مردمی» در آموزش‌وپرورش امیدوار بود.
محمودرضا اسفندیار- کارشناس آموزش: تجربه کلان مدیریتی وجه اختلاف مجلس و دولت سیزدهم
در هفته‌های اخیر نمایندگان مجلس با تأکید بر شرایط حساس نظام تعلیم و تربیت کشور و انباشت چالش‌ها و انتظارات بر زمین‌مانده گروه هدف چند ۱۰میلیونی خانواده بزرگ آموزش‌وپرورش بر شاخص تجربه مدیریتی کلان وزیر آپ دولت سیزدهم پافشاری کردند و علی‌رغم تأکید مجدد ریاست دولت بر اعتماد به باغگلی از همه حیث بر نظر خود در رأی اعتماد باقی ماندند و با مخالفت کم‌سابقه نزدیک به هفتاددرصدی با وزارت باغگلی، پیام مشخصی را به دولت سیزدهم دادند که مجلس یازدهم علی‌رغم همسویی با دولت سیزدهم، بر شاخص تجربه لازم مدیریتی کلان وزیر آپ بیش از آنچه تیم مشاوران رئیس‌جمهور می‌پنداشتند، اهمیت قائلند و با تأیید سایر وزرا این همسویی و همدلی را معنی کردند.
شاخص تجربه مدیریتی کلان در سطح دستگاه‌ها مدنظر مجلس را امیدواریم در وزیر پیشنهادی دوم در کنار طراوت جوانی، تخصص مرتبط با حوزه تعلیم و تربیت، مطالبه گری و تحول‌خواهی برنامه محوری شاهد باشیم تا نظر نمایندگان مجلس و دولت سیزدهم به هم نزدیک‌تر و هر چه زودتر با توجه به آغاز سال تحصیلی، شاهد حضور تیم ستادی جدید با انگیزه بالای تحولی در راستای اعتلای بایسته و شایسته این حوزه باشیم. اما در خصوص رأی ممتنع و نماینده منفعل، باید از نمایندگان این سؤال را پرسید که اگر از قدرت تشخیص صلاحیت یک فرد برای وزارت هم عاجزید چرا ردای وکیل الملگی را بر تن کرده‌اید؟
حال که مجلس یازدهم و دولت سیزدهم بر سر جوانی وزیر توافق دارند با توافق بین الاذهان بر مفهوم تجربه، هر چه زودتر ، تکلیف مسیر آتی حوزه تعلیم و تربیت کشور را که در نقطه حساسی قرار گرفته است با تفاهم فی‌مابین به سرانجام رسانند.
جامعه معلمان کشور هر آنچه باید را باید به نمایندگان مجلس و دولت منعکس کرده‌اند. فقط مانده است توافق بر وزیر آپ تا کابینه سیزدهم با ترکیب کامل در مسیر تحولات مثبت گام بردارد. بی‌تردید جوانان باتجربه و متخصص و باانگیزه و دارای رویکرد تحول تدریجی و گام‌به‌گام مبتنی بر برنامه از جنس درون‌سازمانی را می‌توان ارجح دانست مشروط بر آنکه همه‌چیز در جای خود و در کنار هم‌شکل گیرد؛ اقبال ارائه‌شده در جامعه معلمان، برخورداری از حمایت شخص رئیس‌جمهور و همراهی سازنده مجلس ، اگر هر سه پیش‌نیاز در فرد پیشنهادی جمع گردد می‌توان انتظار برون‌رفت تدریجی هرچند کند، از چالش‌های موجود داشت و در غیر این صورت به‌ویژه عدم اقبال جامعه معلمان کشور ، حتی بطحایی هم با بالاترین رأی‌های اعتماد در تاریخ آموزش‌وپرورش باشد یا تن به استعفا خواهد سپرد یا تیغ استیضاح و برون دادی جز استمرار وزارت مستعجل و هدر رفت منابع محدود غیر پرسنلی در قالب طرح‌ها و برنامه‌های پرشتاب فاقد پشتوانه لازم مطالعاتی را نتوان متصور بود. امید که این بار فردی با ۳ ویژگی مذکور عهده‌دار مسئولیت خطیر وزارت معظم آموزش‌وپرورش گردد.
فرید رضایی- کارشناس آموزش و مدرس دانشگاه: وزیر آموزش‌وپرورش باید از جنس تعلیم و تربیت باشد
مخالفت منطقی بر اساس سند و مدارک در رأی اعتماد به وزیر پیشنهادی آموزش‌وپرورش حق قانونی نمایندگان مجلس است. وزیر پیشنهادی آموزش‌وپرورش فقط توانست ۲۷ درصد از مجموع آرای نمایندگان را کسب کرده و سه‌چهارم نمایندگان به‌درستی به او اعتماد نکردند. این موضوع اگرچه نکته‌ای است مثبت ولی نکته‌ای غم‌انگیز در آن نهفته است، این‌که آیا رئیس‌جمهور با دغدغه‌های فرهنگ و تعلیم و تربیت آشنایی ندارد که در میان صدها متخصص متعهد باتجربه و ضمناجوان، آقای باغگلی را از وزارت علوم بدون سابقه‌ای در آموزش‌وپرورش به‌عنوان وزیر معرفی کردند؟
با توجه به شرایط فعلی نظام آموزش‌وپرورش توقع می‌رود اگر فردی می‌خواهد به‌عنوان وزیر آموزش‌وپرورش منصوب شود باید دیدی وسیع و فرابخشی به موضوعات و مشکلات آموزشی کشور داشته باشد و این مستلزم آن است که از جنس تعلیم و تربیت بوده و سابقه آموزشی داشته باشد شخصی با داشتن دانش نظری، تجربه مدیریتی، هویت حرفه‌ای ، کارآفرین ، آشنا با نحوه تعلیم و تربیت فراگیران در نظام تعلیم و تربیت اسلامی و تربیت در عرصه جهانی و همچنین داشتن رویکردی انتقادی به وضع موجود و آشنا به وضع مطلوب باشد.
قطع به‌یقین با توجه به جمعیت گسترده نیروی انسانی در آموزش‌وپرورش با مشورت و نظرسنجی از تشکل‌های فرهنگیان همسو با نظرات دولت مردمی رئیسی و استفاده از تجارب بزرگان نظام تعلیم و تربیت انتخاب فردی انقلابی با جسارت کافی و روحیه مطالبه گری کمک شایانی توجهی به ایجاد تحول در ساختار آموزش‌وپرورش خواهد کرد.
افرادی که در کنار تحصیلات عالیه مرتبط از تجربه پلکانی از معلمی در مدرسه تا مناصب عالی در ستاد داشته‌اند وجود دارد. بزرگان صاحب‌تجربه وزارتی همچون دکتر حاجی بابایی که کاملا برای جامعه فرهنگیان کشور شناخته شده هستند تا عزیزانی همچون دکتر داوود روستایی متولد ۱۳۵۰ باتجربه معلمی تا قائم‌مقامی معاون وزیر آموزش‌وپرورش و دکتر سید بابک هاشمی نکو متولد ۱۳۵۰ باتجربه معلمی تا مدیریت آموزش‌وپرورش منطقه ۳ تهران و مدیریت مجتمع آموزشی ایرانیان در مسکو و بسیاری نیروهای دیگر که در آموزش‌وپرورش گنجینه‌ای از نیروهای متخصص و جوان که فقط باید دیده‌شده و به ایشان اعتماد شود.
منبع: روزنامه رسالت
انتهای پیام/
انتهای پیام/
