طرح صیانت از فضای مجازی به مشاغل اینترنتی آسیب می‌زند؟

به گزارش خبرنگار حوزه کشاورزی، صنعت و تعاون گروه اقتصاد خبرگزاری آنا، موضوع صیانت از فضای مجازی است اقدامی است که سال‌ها اغلب کشورهای جهان برای مدیریت این فضا و جلوگیری از آسیب‌های احتمالی آن را طراحی و اجرایی کرده‌اند، این طرح دهه‌هاست که برای نظارت بر تجارت بین‌الملل تمرکز داشته تا از بحران‌های مالی جهانی صیانت کند.

از این‌رو با کاهش رشد تجارت به شیوه سنتی و توسعه فضای مجازی اغلب کسب‌وکارها برای عرضه محصولات خود بر توسعه فروش و بازاریابی محصولات خود در این فضا تمرکز کردند. آمارهای جهانی نیز خود گواهی بر این مدعاست که فعالیت کسب‌وکارها و تبادل و فروش کالاها و خدمات از بستر اینترنت رشد فزونی یافته است. بنابراین افزایش گرایش کسب‌وکارها برای عرضه محصولات در این بستر و دیجیتالی شدن اراده خدمات امری طبیعی به نظر می‌رسد.

در طی یکی دوسال اخیر با شیوع پاندمی کرونا در سراسر جهان به خصوص در کشورمان، دیجیتالی شدن کسب‌وکارها رشد چشمگیری یافت و اغلب مشاغل برای فروش و عرضه خدمات به این بستر روی آوردند. همچنین در کنار این تحولات اقتصادی، سال‌هاست که کشورهای مختلف بر سر داده از منظر حفظ حریم خصوصی کاربران، جرائم سایبری و سایر جنبه‌های امنیتی، چالش‌های جدی مطرح است. براین اساس در کشور ما هم طی سال‌های اخیر موضوع صیانت از فضای مجازی و راه‌اندازی کامل شبکه ملی اطلاعات در دستور کار قرار گرفته است.

طی چند ماه اخیر برخی از کشورها از جمله ترکیه، استرالیا، فرانسه، سنگاپور، بریتانیا، هند، و با ارایه سازوکارهایی موفق شدند تا با شرکت‌های چون گوگل، فیسبوک، توئیتر و ... مذاکره کرده و دفتر نمایندگی آنها را در کشور خود راه‌اندازی کنند که این اتفاق خود از اهمیت این موضوع خبر می‌دهد.

در همین راستا مجلس شوراری اسلامی در جلسه علنی روز چهارشنبه ۶ مرداد ماه ۱۴۰۰، تقاضای تعدادی از نمایندگان مبنی بر بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی طبق اصل ۸۵ قانون اساسی در دستور کار صحن علنی قرار داد و پس از اظهارات جدی مخالفان و موافقان این طرح، نمایندگان با ۱۲۱ رأی موافق با بررسی این طرح طبق اصل ۸۵ قانون اساسی موافقت کردند.

در این راستا خبرگزاری آنا با استاد حسین راغفر از استاد دانشگاه و کارشناس حوزه اقتصاد به گفت‌وگو پرداخته است. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.

طرح‌های کنترلی به دلیل رشد فناوری کارآمد نیستند

آنا: طرح صیانت چه تاثیری بر مشاغل خانگی و کسب و کارهای اینترنتی دارد؟

راغفر: چشم‌اندازی که در اقتصاد جهانی مشاهده می‌شود رشد چنین اقتصادهایی مانند فضای مجازی و کسب‌وکارهای اینترنتی در سال‌های آینده است و همچنین این کسب‌وکارهای اینترنتی نقش تعیین‌کننده‌ای در آینده بر اقتصاد جهانی خواهدداشت. به هر صورت این‌یک اقتصاد به‌شدت در حال گسترش و رشد است و به نظر می‌رسد در آینده نزدیک بازارهای ایران را هم خواهد گرفت.

این موضوع پیامدهایی هم برای اقتصاد کشور دارد. احصای میزان فروش و درآمد این کسب‌وکارها یکی از موضوعات اصلی اقتصادهای تحت سرمایه‌داری است و کسب مالیات از چنین بنگاه‌هایی با مشکلاتی جدی روبه‌رو است ضمن اینکه فعالیت‌هایشان می‌تواند وارد قلمرو گسترده‌ای بشود که موجب فرار سرمایه یا جابه‌جایی‌های سرمایه در کشورها بشود.

این‌یک نوع مدل چینی است که در اقتصاد ایران در حال شکل‌گیری است و با توجه به آنچه مجلس مصوب کرده، امکان دسترسی به شبکه‌هایی که بتوانند از این نوع تسهیلات برخوردار باشند، فراهم می‌کند و همچنین در این مصوبه از شبکه‌های جهانی می‌خواهند که نمایندگی‌هایی را در ایران به ثبت برسانند تا ایران بتواند در مواقعی که مشکلی پیش می‌آید پیگیری و اقدامات لازم را انجام دهد؛ که قطعاً آن‌ها این کار را در ایران انجام نخواهند داد.

از آن‌طرف هم طرح استارلینک به‌زودی امکان‌پذیر و عملی می‌شود که می‌تواند بخش قابل‌توجهی از این محدودیت‌ها را دور بزند و البته در مقابلش هم حتماً کشورهایی مثل چین و آمریکا به دنبال راه‌های کنترل‌کننده‌ای خواهند رفت. اما نکته بسیار مهمی که وجود دارد این است که این کنترل‌ها کار تجارت را در داخل کشور خیلی پرهزینه می‌کند. به نظر می‌رسد این طرح هم در همین راستا باشد و باعث ایجاد هزینه بسیار زیادی برای کشور بشود.

این طرح، هم برای کسانی که بخواهند از شبکه‌هایی که دولت غیرمجاز شمرده استفاده کنند و هم اگر دولت‌ها بخواهند اقدامات کنترلی روی این قبیل از ابزارهای جدید اعمال کنند هزینه زیادی باید بکنند و در هر دو صورت برای اقتصاد کشور هزینه زا است. این دسته از کنترل‌ها به‌خصوص در این چهار دهه بعد از انقلاب در ایران نشان داده که خیلی کارایی ندارند و به‌خصوص رشد تکنولوژی در دنیا سبب شده است که هرروز بخش قابل‌توجهی از این کنترل‌ها عملاً ارزش یا اثربخشی خود را از دست بدهند.

ناتوانایی اقتصاد کشور یکی از دلایل گرایش به استفاده از این شبکه‌ها است که موجب نگرانی سیاست‌گذاران می‌شود. اگر اقتصاد کشور قادر باشد شغل کافی، شغل‌های پایدار و شغل شایسته در جامعه ایجاد کند، این تنش‌های بین سیاست‌گذاران و مردم به‌شدت کاهش پیدا می‌کند؛ اما چون اقتصاد ما یک اقتصاد مبتنی بر دلالی است، کسانی که تصمیم گیری می‌کنند در اقتصاد برنده هستند و در مقابل، فعالان اقتصادی به‌خصوص فعالان خرد و کوچک احساس می‌کنند که یک نوع رقابت بین حاکمیت و فعالیت‌های آن‌ها وجود دارد و آن‌ها از دستور کار سیاست‌گذاری‌های اقتصادی کنار مانده‌اند و نظام تصمیم‌گیری فقط به نفع صاحبان سرمایه و اصحاب قدرت تصمیم‌گیری می‌کند.

این تقابل بین فعالان اقتصادی به‌خصوص بنگاه‌های کوچک و متوسط با دولت یا درواقع با حاکمیت باعث ایجاد شکافی می‌شود که این شکاف اقتصاد کشور را به سمت ناکارایی بیشتر سوق داده می‌دهد. این دسته از اقداماتی که تقابل بین حاکمیت و مردم را تشدید می‌کند، قطعاً پاسخگو و اثربخش نیست و بسیار هم پرهزینه است و به نظرم در عوض این طرح‌ها؛ سیاست‌گذارها درصدد ایجاد و خلق فرصت‌های شغلی برای جوانان در کشور باشند.

بیشتر بخوانید:

کسب‌وکارهای اینترنتی در طرح صیانت فضای مجازی دیده نشدند

اگر نگرانی اصلی سیاست‌گذاران ورود فرهنگ مبتذل از طریق شبکه‌هایی مثل اینستاگرام و تأثیر منفی آن‌ها بر فرهنگ جامعه است، قطعاً در این صورت به دلیل اینکه جوانان ما شغل مناسبی دارند، فرصتشان بیشتر مصروف کار و خلاقیت‌هایشان می‌شود و کمتر فرصت پیدا خواهند کرد که در این فضای مسموم فرهنگی پرسه‌زنی کنند و این خیلی مؤثرتر و موفق‌تر است تا این قبیل اقداماتی که می‌بینیم حتی مخالفت رئیس‌جمهور منتخب را هم برانگیخته است.

درهرصورت این دسته از اقدامات نباید منجر به تهدید شغل برای بسیاری از فعالان اقتصادی که در فضای مجازی کسب درآمد می‌کنند و زندگی‌شان عملاً از این طریق تأمین می‌شود و مادامی‌که شبکه مناسب جایگزین قرار نداده‌اید اجرای این طرح‌ها تنها به رشد مخالفت‌ها و پرهزینه کردن کسب‌وکارها و پرهزینه کردن اداره حکومت منجر می‌شود.

هدف اصلی این طرح مسائل امنیتی است

آنا: آیا اجرای این طرح می‌تواند باعث تأثیر منفی یا حتی مثبت در فضای بورس شود؟

راغفر: بورس به‌احتمال‌زیاد در همین شبکه‌های رسمی فعال خواهد شد. به نظرم تأثیر تعیین‌کننده‌ای حداقل در رابطه با بورس ایران نخواهد داشت. هدف این طرح بیشتر کنترل اینستاگرام است که خیلی فضای مناسبی به‌خصوص برای نوجوانان و افرادی که از یک بلوغ فکری برخوردار نیستند نیست و واقعاً هم خیلی اثرات مخرب و منفی دارد.

دولت چین سال‌های سال است که از طریق رشد شبکه‌های مجازی همه جمعیت خود را در کنترل پلتفرم‌های خودشان قرار داده است. در دنیای غرب هم تا حدود خیلی زیادی این روند پیاده‌سازی شده است و این مسئله در ایران هم در آینده شکل خواهد گرفت. اما موضوعی که در ایران و چین بیش از فضای نامناسب این پلتفرم‌ها است مسئله امنیتی است. علت نگرانی‌های امنیتی هم به دلیل ناتوانایی نظام اقتصادی در پاسخگویی به نیازهای اشتغال جوانان است.

وقتی حکومت قادر به پاسخگویی این نیازهای صنفی نیست، مسئله به‌تدریج تبدیل به مسائل سیاسی و بعد موجب نگرانی حکومت می‌شود؛ که درنهایت برای حل این مشکل باید منابع بزرگی را مصروف سیستم‌های کنترلی کنند تا بتوانند جامعه را ازنظر سیاسی کنترل کنند. به نظر می‌رسد که این بیشتر هدف اصلی است.

انتهای پیام/