«طرح الف و ب» مقدمه‌ای بر حرکت بزرگ علمی و اقتصادی دانشگاه

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ نیمه بهمن ۹۹ بود که محمدمهدی فداکار، معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه آزاد اسلامی از تصویب افزایش ۵۵ درصدی حق مرتبه اعضای هیئت علمی این دانشگاه مطابق شیوه‌نامه (مدل الف) در جلسه هیئت امنای مرکزی دانشگاه خبر داد و با تشریح مصوبه‌ای مبنی بر «طرح نظام پرداخت اعضای هیئت علمی نوع الف و ب» اظهار کرد که اعضای هیئت امنای مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی با پیشنهاد دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه مبنی بر افزایش حق مرتبه اعضای هیئت علمی دانشگاه (مدل الف) مبتنی بر شیوه‌نامه پیشنهادی موافقت کردند.

وی عنوان کرد که این طرح در راستای افزایش انگیزه و استفاده از ظرفیت اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی به تصویب رسیده و مطابق این طرح «عضو هیئت علمی تمام‌وقت الف» موظف به انجام نظام‌مند ۳۲ ساعت کار علمی در هفته (ثبت شده در سیستم حضور و غیاب) یا معادل آن در زمینه آموزش، پژوهش تحصیلات تکمیلی (راهنمایی پایان‌نامه و رساله دکتری)، پژوهش‌های برون‌سازمانی، فعالیت‌های فناورانه، مشاوره، داوری مقاله، رساله، مشاوره فرهنگی تربیتی دانشجویان، مشارکت در کسب درآمدهای غیرشهریه‌ای دانشگاه و مشارکت در شوراهای علمی و آموزشی، انجام امور اجرایی و نظارتی، آموزش‌های کوتاه‌مدت، مدیریت آزمایشگاه‌ها، کارگاه، کلینیک و انجام امور محوله از سوی دانشگاه است.

فداکار بیان کرد که عضو هیئت علمی تمام وقت(مدل ب) موظف به انجام نظام‌مند ۱۶ ساعت کار علمی در هفته مشتمل بر آموزش و پژوهش تحصیلات تکمیلی (راهنمایی پایان‌نامه و رساله دکتری) است. در مدل «ب» حق مرتبه نسبت وضعیت فعلی با توجه به کاهش ساعات حضور و موظفی کاهش می‌یابد، اما هیئت علمی تمام‌وقت است.

بیشتر بخوانید:

«طرح الف و ب» و درآمدهای غیرشهریه‌ ۲ روی یک سکه

انتقاد از شیوه اجرای «طرح الف و ب»

تأثیر «طرح الف و ب» بر ارتباط پژوهشی استادان با خارج از دانشگاه

افزایش تولید علم و ارتقای دانش فنی استادان با اجرای «طرح الف و ب»

بعد از ابلاغ شیوه‌نامه طرح «الف» و «ب» در اسفند ۹۹ به استان‌ها و واحدهای دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی واکنش‌هایی از سوی برخی اعضای هیئت علمی نشان داده شد و اعتراضاتی را در پی داشت که با این طرح مخالفت می‌شد و از طرفی این طرح موافقان پروپاقرصی هم داشته و دارد.

از طرفی احمد حیدری سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی به‌تازگی در گفت‌وگو با خبرنگار آنا، درباره بخشنامه نحوه همکاری اساتید با دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرده است که بر اساس این بخشنامه اساتید اختیار کامل دارند تا نحوه همکاری خود را با دانشگاه آزاد اسلامی انتخاب کرده و به آنان اجازه فعالیت‌های برون دانشگاهی داده شده تا درآمد بیشتری کسب کنند و حتی می‌توانند از طریق برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت کسب درآمد داشته باشند.

وی بیان کرده است که ۹۰ درصد اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در گروه الف بخشنامه همکاری اعضای هیئت علمی قرار می‌گیرند.

خبرنگار آنا به همین مناسبت در گفت‌وگو با استادان هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی به گفت‌وگو نشسته و مزایا و فواید اجرای طرح الف و ب اعضای هیئت علمی این دانشگاه را جویا شده است.

حمیدرضا حسینی‌دانا عضو هیئت علمی گروه ارتباطات و رسانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند است. حسینی‌دانا در گفت‌وگو با خبرنگار آنا درباره طرح الف و ب اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و فواید و مزایای آن سخن گفته است که از نظر مخاطبان می‌گذرد.

آنا: ابتدا تعریفی از «طرح الف و ب» اعضای هیئت‌ علمی دانشگاه آزاد اسلامی و لزوم وجود و اجرای آن را بیان کنید.

حسینی‌دانا: اینکه «طرح الف و ب» خوب یا بد بوده خیلی جاها روی همین دو جنبه بحث می‌کنند، این هم طرحی مانند همه طرح‌های دیگر برای فعال کردن و سازماندهی مجدد کارکنان دانشگاه ارائه شده و نمی‌توانیم بگوییم مطلق خوب یا بد یا مطلق سفید یا سیاه است؛ زیرا در بحث توسعه صفر و یک نداریم. می‌دانیم در هر حرکت توسعه‌ای باید «اجبار» باشد، یعنی رفتارها، فرهنگ‌ها و باورهای غلط را باید کنار بگذاریم و یک‌سری جنبه‌های جدید از آنها را به میدان بیاوریم، همبستگی و اتحاد داشته باشیم تا با پشتیبانی خوب بتوانیم از مرحله پایین‌تری به مرحله بالاتری برسیم، یعنی سیستم را ارتقا دهیم؛ بنابراین در این اجبار، هم تشویق مهم بوده، هم تنبیه. هم انگیزه مهم است، هم جلوگیری از سرخوردگی و وادادگی و خسته شدن و افکار منفی.

ترمیم دریافتی دانشگاهیان در طرح الف و ب

می‌دانیم که از لحاظ جایگاه علمی و دستمزدها نگاه مسئولان به استادان دانشگاه آزاد اسلامی در طول این سال‌ها و در خیلی از دوره‌ها، هم‌سطح با سایر استادان دانشگاه‌های دولتی نبوده، تلاشی که استادان و سیستم دانشگاه آزاد اسلامی انجام داد، سبب شد که استادان خوبی را به جامعه معرفی کنیم و آن خلأ قبلی پر شود؛ اما در طول این سال‌ها هیچ‌وقت دستمزد استادان دانشگاه آزاد اسلامی با سایر دانشگاه‌های کشور یکسان نبوده و گاهی مواقع در هم‌ترازی استادان در پایه‌های مختلف دستمزد آنان به ۳۰ تا ۴۰ درصد دستمزد استادان دانشگاه‌های دولتی رسیده که این سرخوردگی برای استاد به وجود می‌آورد و آن انگیزه برای خلاقیت، کار مضاعف و شادابی فکری که باید داشته تا بتواند مولد، خدمت‌رسان علمی، نوآوری و خلاقیت باشد در دایره‌ای محدود می‌شود و آن خروجی لازم را نمی‌بینیم.

آنا: مزایا و فواید طرح الف و ب اعضای هیئت‌علمی در دانشگاه آزاد اسلامی را تشریح کنید.

حسینی‌دانا: در طرح الف و ب سعی شده بخش دریافتی‌ها تا حدی‌ ترمیم شود؛ اما به دلیل نوع این ترمیم، رویکرد خیلی از استادان این است که بخشنامه نگاه تنبیهی دارد تا نگاه جذب استاد و کمک به خلاقیت، کارآفرینی و نوآوری بیشتر؛ بنابراین باید در این زمینه بازنگری اتفاق بیفتد که جنبه‌های منفی کنار رود و با بیشتر شدن همدلی و اتحاد، دانشگاه بتواند خود را از این مرحله عبور دهد و به آن سطح تراز مناسب برسد که با جلب رضایت استادان و فعالیت و کمک آنان برای ارتقای کیفیت دانشگاه و جذب حجم بیشتری از دانشجویان جدید افزایش دهد. در غیر اینصورت به جای اینکه خروجی‌های خوب بگیریم، مجبوریم مرتب در درون مجموعه انرژی‌هایی را صرف کنیم که در انتها سازندگی ندارد.

طرح الف و ب می‌تواند مقدمه‌ای برای حرکت بزرگ علمی و اقتصادی در دانشگاه باشد تا در حوزه علمی، فناوری و تولید محصولات و خدمت‌رسانی، دانشگاه را به تراز بسیار بالاتری ببرد.برخی استادان با طرح الف و ب همراه نشده‌اند و خیلی از دانشگاه‌ها منابع اجرای این طرح را ندارند، یعنی پرداختی به اندازه کافی و به‌طور کامل طرح صورت نمی‌گیرد، بنابراین «الف و ب» شدن خیلی با هم تفاوتی ندارد. باید برای این فکر شود که اگر طرحی داریم، منابع آن هم به اندازه کافی در اختیار قرار گیرد تا طرح بتواند کار خود را دنبال کند.

نکته دیگر اینکه، نخستین چیزی که به ذهن هیئت علمی می‌رسد و انتظار دانشگاه هم همین است، اینکه یک‌سری آموزش‌های آزاد را اضافه بر سازمان به جامعه پیرامونی ارائه دهد، کاری که مؤسسات کوچک آموزشی در بیرون از دانشگاه‌ها با کیفیت، چابکی و سرعت بهتر و بالاتری انجام می‌دهند.

نه‌تنها در دانشگاه آزاد اسلامی؛ بلکه در دانشگاه مادر هم همین آموزش‌ها را می‌بینیم. به‌عنوان نمونه می‌بینیم گروه‌های استادی یا دانشجویان تحصیلات تکمیلی با استفاده از برند دانشگاه در انجمن‌های علمی یا در انجمن‌های کانون‌های دانشجویی و ... آموزش‌های آزاد می‌گذارند، مانند MBA، DBA، بورس، نرم‌افزارها و ... آنها به دلیل چابکی، کوچکی و نوع انتظارات و رفتاری که جامعه با آنها دارد و وصل بودن به دانشگاه‌های مادر، راحت‌تر می‌توانند این کار را انجام دهند و حمایتی که دانشگاه‌های مادر در اعطای گواهی‌ها و ... می‌کنند، آنجا راحت‌تر اتفاق می‌افتد.

دستگاه‌ها و نهادهای دولتی هم مُهر دانشگاه مادر را بهتر می‌پسندند؛ اما اگر خانواده بزرگی مانند دانشگاه آزاد اسلامی بخواهد خودش را از این طریق در نگاه راهبردی ارتقا دهد، شاید به اندازه کافی آن توان لازم را نداشته باشد.

بیشتر بخوانید:

برقراری عدالت کاری بین استادان با اجرای «طرح الف و ب»

«طرح الف و ب» باید به‌درستی برای دانشگاهیان تبیین شود

امکان‌ جذب استادان در فعالیت‌های پژوهش‌محور با «طرح الف و ب»

شناسایی و تکریم اعضای هیئت‌ علمی اثرگذار در «طرح الف و ب»

جهت‌دهی به فعالیت‌ اعضای هیئت علمی در «طرح الف و ب»

آنا: راهکارها برای حل مشکلات چنینی در حوزه آموزش‌های آزاد برای استادان چیست؟

حسینی‌دانا: با توجه به شرایط کنونی که در تحریم‌های سنگین اقتصادی و در محاصره رسانه‌ای هستیم که به هر دلیل رفتارها، باورها، نوع نگاه‌ها و عملکردها را تحت تأثیر خودش قرار می‌دهد، باید برای رهایی از این مشکلات به دو گونه عمل کنیم که البته دانشگاه آزاد اسلامی یکی، دو بار در این زمینه کار کرده و موفقیت‌هایی هم داشته؛ اما تداوم نداشته است.

انقلاب در دانشگاه آزاد اسلامی با کسب سهمیه از طرح‌های ملی

نخستین راهکار این است که دانشگاه آزاد اسلامی بتواند با همدلی، وفاق کامل و با استفاده از بسیاری از مدیرانی که از دستگاه‌های دولتی، غیردولتی، دانشگاه‌های مادر و جاهای دیگر آمده‌اند و با دانشگاه همکاری می‌کنند در کنار ظرفیت کیفیت علمی استادان، گروه‌های پژوهشی، قطب‌ها و مراکز تحقیقاتی می‌توانند سهمی از طرح‌های ملی که برای توسعه کشور هر سال بین دانشگاه‌های مادر تقسیم می‌شود، داشته باشند و در این زمینه بتوانند با تبدیل طرح‌ها به پروژه‌های استانی، بومی و پروژه‌های خرد در رشته‌های مختلف و اختصاص بودجه‌، انقلابی را در درون دانشگاه ایجاد کند و کارکنان، استادان و دانشجویان را به کار سازنده وادار کنند تا پرداختی‌های خوب داشته و از لحاظ کیفی ارتقای خود را ادامه دهند.

دانشگاه آزاد اسلامی ظرفیت بسیار خوبی برای حل مسئله دارد و می‌تواند پیشنهادهایی را برای حوزه‌های تصمیم‌گیر در کشور تهیه و ارائه دهد.

راهکار دیگر اینکه با توجه به محدودیت‌ها به دلیل تحریم‌ها و مشکلات متعدد مدیریتی در کشور، بیش از ۱۷۰ چالش در نظام مدیریت اجرایی کشور وجود دارد که باید بر اینها غلبه شود. این‌ مشکلات در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی هستند که باید در دانشگاه‌ها حل مسئله شوند.

دانشگاه آزاد اسلامی ظرفیت بسیار خوبی برای حل مسئله دارد و می‌تواند پیشنهادهایی را برای حوزه‌های تصمیم‌گیر در کشور تهیه و ارائه دهد که در این زمینه با سازماندهی مجدد هم به حل مشکلات و تولید راهکارها کمک می‌کند و از این راه با هزینه‌هایی مصوب که در قوانین و مقررات کشور وجود دارد، خلأها را پر کرده و انگیزه لازم را برای هیئت علمی‌ها فراهم کند.

کلام آخر....

حسینی‌دانا: راه بسته نیست؛ اما باید به‌صورت سیستمی و کلان نگاه شود تا همه ظرفیتی که در شهرها و استان‌های دانشگاه آزاد اسلامی در کشور فراهم است را از حالت بالقوه به بالفعل تبدیل کنیم و در اختیار کشور قرار دهیم تا برای ارتقای جامعه و دانشگاه کمکی باشد؛ چراکه در این راهکار برد-برد، همه منتفع می‌شوند.

با همت مسئولان در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی و خوش‌فکری مدیران می‌توان کارهای خوب را رقم زد. طرح الف و ب می‌تواند مقدمه‌ای برای حرکت بزرگ علمی و اقتصادی در دانشگاه باشد تا در حوزه علمی، فناوری و در حوزه تولیدات محصولات و خدمت‌رسانی، دانشگاه را به تراز بسیار بالاتری ببرد؛ اما نمی‌توانیم مطلق بگوییم که طرح الف و ب تنها راه‌حل بوده و یا خوب یا بد است.

با مشورت هزاران عضو هیئت علمی و مدیران دانشگاه آزاد اسلامی می‌توان در طرح الف و ب الگوریتمی را پیاده کرد تا دانشگاه بتواند به اهداف متعالی خود برسد و خودش و دیگران را بهره‌مند کند.

انتهای پیام/۴۱۲۱/۴۰۶۲/