آنا گزارش می‌دهد؛
آیا اندیشه پیشینی بر نظریه‌پردازی علمی اثرگذار است؟
برخی تصور می‌کنند که نظریه علمی، مستقل از همه حوزه‌های معرفتی است اما عده‌ای دیگر مخالف این گزاره هستند.
به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگ گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، هر نظریه‌ای دارای اصول موضوعی است که برخی از این اصول، اصول هستی‌شناختی و برخی انسان‌شناختی و برخی معرفت‌شناختی هستند. برخی تصور می‌کنند که نظریه علمی، مستقل از همه حوزه‌های معرفتی است و مستقیماً به حس باز می‌گردد. خود همین فکر یک مبنای معرفت‌شناختی دارد که مدعی است «علم آن است که از راه حس به دست می‌آید».
این روابط قبل از اینکه توسط نظریه وارد ذهن انسان شود و با انسان و شخصیت وجودی او بازی کند و بر آن دو تأثیر بگذارد خود نظریه است و قبل از اینکه عالم و دانشمند بداند، این روابط وجود دارد و بعد از اینکه عالِم به نظریه علم پیدا می‌کند، باز هم این روابط وجود خواهد داشت. ولو اینکه عالِم آن را نداند و یا جامعه متوجه آن نباشد.
بر همین مبناست که در هندسه اقلیدسی مکان مسطح و فضای دوبعدی داریم، اگر این مبنا زیر سؤال برود هندسه اقلیدسی زیر سؤال خواهد رفت. این مبنا پیامدهایی هم دارد وقتی که شما قواعد هندسه اقلیدسی را دانستید، می‌توانید ساخت‌وسازها و پیش‌بینی‌های خودتان را راجع به خطوط و شکل‌ها داشته باشید و این قدرت را در پیش‌بینی مسائل خارجی پیدا کنید چون به لحاظ منطقی آن لوازم را دارید بر این اساس اگر نظریه به لحاظ منطقی یک سری مبانی داشته باشد و بخواهد در حوزه فرهنگ موجود شود باید مبانی منطقی آن نظریه از جهان اول و نفس‌الامر به حوزه فرهنگ وارد شده باشد. اگر مبانی منطقی نظریه در قلمرو فرهنگ نیامده باشد، نظریه متولد نمی‌شود.
نظریه‌هایی که در علم مدرن وجود دارند مبناهایی دارند و برای اینکه این نظریات متولد شوند باید آن مبانی وارد عرصه تاریخ شده باشند و جامعه علمی آنها را پذیرفته باشد.
آیت‌الله اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه درباره نقش اندیشه‌های دینی در مبانی و مبادی علم معتقد است: وقتی سخن از علم انسانی اسلامی به میان می‌آوریم، اولین تصویری که در ذهن ما شکل می‌گیرد دخالت مبانی اندیشه اسلامی در مبانی و مبادی علم است و براساس تحلیلی که از ساختار علم اعم از علوم انسانی و غیرانسانی داریم، معتقدیم که علم بر پایه‌ها و مبادی عقلی استوار هستند.
آیت‌الله اعرافی می‌افزاید: شاید دانشمندی خود متوجه نباشد اما وقتی وارد یک قلمرو علمی یا دانشی از دانش‌های طبیعی و تجربی می‌شود ذهن او محاط است بر مجموعه‌ای از مبانی و مبادی. مبانی و مبادی‌ای که می‌خواهد در قلمرو، جهت‌گیری و غایت علم بنشیند، خواسته یا ناخواسته اثرگذار است. ممکن است عالمان بزرگی هم باشند که خیلی تولید علمی دارند اما متوجه مبانی و مبادی نیستند.
وی می‌گوید: این مبانی و مبادی می‌تواند هم در داوری صحت و سقم اثر بگذارد هم در جهت‌دهی علم به قلمروهایی و اغراض و پیکره و مسائل علم اثر بگذارد، همین که کسی معتقد به روح مجرد و معاد و قیامت شد این اعتقادات و اندیشه‌ها مستقیم و غیر مستقیم در پیکره و ساختار و غایات علم اثرگذار می‌شود.
انتهای پیام/۴۱۶۲/پ
انتهای پیام/
