۶ چالش نظام موضوعات برنامه علمی توسعه گردشگری چیست؟

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ مراسم رونمایی از طرح پایش آزاد (پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی) با هدف توسعه پایدار تحقیق و توسعه به‌منظور شناسایی و رفع چالش‌های کشور، اوایل آذر ۹۷ با حضور مسئولان عالی دانشگاه و جمعی از معاونان و مدیران در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.
طرح پایش آزاد ابتدا، کار خود را با ۹ برنامه علمی آغاز کرد و در ادامه تعداد برنامه‌های علمی این طرح به ۴۰ برنامه ارتقا یافت. در مدت اجرای آزمایشی این طرح، ۱۱۲ استاد، ۱۵۵ دانشجو و ۱۷۴ پژوهشگر به سامانه مراجعه و موضوعات خود را انتخاب کردند. این در حالی است که صنعتگران و متخصصان در حوزه‌های مختلف کاری می‌توانند در کنار استادان دانشگاه به‌عنوان استاد مشاور به دانشجویان و پژوهشگران کمک کنند. دانشجویان و پژوهشگران هم می‌توانند با مراجعه به این سامانه از بین هزاران عنوان موضوع تحقیقاتی در حوزه‌های مختلف که در قالب چندهزار برنامه پژوهشی ارائه می‌شود، موضوع پایان‌نامه خود را انتخاب کنند. از طرفی به گفته مسئولان دانشگاه، این سامانه به سامانه ایران‌داک نیز متصل شده است.
واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی هر استان در ادامه اجرای این طرح با همکاری دبیرخانه برنامه علمی دانشگاه موضوعات محوری خود را برای طرح پایش آزاد مشخص کردند به‌عنوان مثال یزد در منسوجات، تبریز در کفش و چرم و دریاچه ارومیه، گیلان در گردشگری، فلزات کمیاب و گرانبها در کرج و... به عنوان پیشگام مطرح شدند؛ اما دانشگاه آزاد اسلامی استان‌های سراسر کشور در طرح پایش ملزم هستند برنامه علمی خود را براساس مزیت‌محوری، تعداد هیئت علمی و سایر ظرفیت‌های موجود در هر استان آماده کرده و با تشکیل شورای راهبری در شناسایی و رفع چالش‌های کشور کمک کنند.

بیشتر بخوانید:

شناسایی ۶ چالش در برنامه علمی «مدیریت بحران سیل در بخش کشاورزی»

بارگذاری بیش از ۵۰۰ زمینه پژوهشیِ چالش اینترنت اشیاء در «سامانه پژوهشیار»

تدوین چالش‌ها و نظام موضوعات ۳ برنامه علمی در استان فارس

طرح پایش آزاد در راستای توسعه پایدار تحقیق و توسعه است

پاسخ به بیش از ۲۰ سؤال مهم درباره طرح پایش

در طرح پایش آزاد که اکنون دو سال و نیم از رونمایی آن می‌گذرد، مقرر شده واحدهای دانشگاه‌ آزاد اسلامی هر استان در یک موضوع خاص پیشران شوند. در این راستا و در دانشگاه آزاد اسلامی استان گیلان برنامه علمی با عنوان «توسعه گردشگری»، تصویب شده و چالش‌ها و نظام موضوعات آن در دست تدوین و بررسی است.

خبرنگار خبرگزاری آنا به‌منظور تشریح فعالیت‌ها و اهداف اجرای طرح پایش و چالش‌ها و نظام موضوعات تدوین‌شده در دانشگاه آزاد اسلامی استان گیلان با علیرضا صیداوی عضو هیئت علمی این دانشگاه و رئیس دبیرخانه برنامه علمی استان گیلان گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانیم.
آنا: ابتدا تعریفی از طرح «پایش» دانشگاه آزاد اسلامی داشته باشید.

صیداوی: امروزه پژوهش با تمرکز بر حل مشکلات ملی از ویژگی‌هایی مانند تأثیرپذیری از همگرایی و هم‌افزایی در حیطه‌ وسیع، پیچیده و چندوجهی بودن برخوردار است که برای نیل به این هدف باید از طریق شبکه‌های گسترده‌ای از محققان و پژوهشگران در زمینه‌های مختلف علمی انجام گیرد. در این میان پایش با عنوان برنامه‌ای در راستای پژوهش‌های مؤثر شبکه‌ای و بزرگ‌مقیاس در مسیر رفع نواقص مربوط به پراکندگی و بی‌هدف بودن پژوهش‌های تحصیلات تکمیلی و با هدف ایجاد همگرایی و هم‌افزایی مناسب در نتایج پژوهش‌های تحصیلات تکمیلی تعریف‌شده است که می‌تواند به‌عنوان ذخایر علمی و راهبردی در راستای حل مشکلات ملی موردنیاز کشور به‌کار گرفته شود.
آنا: طرح پایش چگونه می‌تواند به کاربردی شدن پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویان برای حل مسائل کشور کمک کند؟

صیداوی: پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تحصیلات تکمیلی ازجمله باارزش‌ترین داده‌های علمی محسوب می‌شوند. جهت‌دهی پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها در حل مسائل جامعه، یکی از برنامه‌های محافل دانشگاهی امروز است. براین اساس امروزه کارکرد پایان‌نامه‌ها متناسب با نیازسنجی، شناخت مسائل و چالش‌ها و پاسخ‌دهی به حل آنها، دغدغه جدی نهادهای علمی است. ازآنجایی‌که طرح پایش به بیان چالش‌ها و زمینه‌های پژوهشی در راستای حل مسائل و مشکلات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی تنظیم می‌شود، این امیدواری وجود دارد که با مدیریت و هدفمندکردن پژوهش، تحولی در کارآمدی نظام علمی و اداره کشور پدید آورد.

آنا: درباره برنامه‌ علمی مصوب دانشگاه آزاد اسلامی استان گیلان در طرح پایش توضیح بفرمایید.

صیداوی: برنامه علمی استان گیلان اختصاص به توسعه گردشگری دارد. صنعت گردشگری یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصاد جهانی است که در بیش از یک دهۀ اخیر، بیشترین درآمدزایی و اشتغال‌زایی را میان صنایع مختلف جهان داشته است. علاوه بر مزیت‌های اقتصادی، آثار فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی گردشگری باعث شده است تقریباً تمام حکومت‌ها در جهان به دنبال بهره‌گیری از این صنعت در کشور خود باشند.

در این میان، کشور پهناور ایران با جاذبه‌های متنوع فرهنگی و طبیعی، استعداد فوق‌العاده‌ای برای توسعه صنعت گردشگری دارد. ایران در منطقۀ خاورمیانه و جهان شرق جزء نخستین کشورهایی است که به دنبال بهره‌برداری و توسعه صنعت گردشگری بوده و به همین منظور سیاست‌گذاری، قانون‌گذاری، نهادسازی و برنامه‌ریزی کرده است تا به پیشرفت چشمگیر دست یابد.

صنعت گردشگری در ایران بیش از هر چیز متأثر از نهاد سیاست بوده و متناسب با تحولات سیاسی فراز و فرودهای زیادی را پشت سر گذاشته است. این مسئله در دوره پس از انقلاب اسلامی ایران، نمود بیشتری داشته است. یکی از مواردی که به‌خوبی می‌تواند میزان اهمیت و جایگاه این صنعت را در ایران پس از انقلاب اسلامی مشخص کند اسناد و قوانین زیربنایی و بالادستی ایران است.

در همین راستا، دانشگاه آزاد اسلامی با توجه به ابلاغ سیاست‌های کلی توسعه توسط مقام معظم رهبری، یکی از زمینه‌های پژوهش خود را به توسعه از طریق صنعت گردشگری متمرکز کرده است تا ضمن تبیین وضعیت صنعت گردشگری در دیدگاه‌های کلان کشور به کاستی‌های مبنایی گردشگری در نظام سیاست‌گذاری ایران و موانع اساسی توسعۀ صنعت گردشگری ایران بپردازد و بتواند راهبردهای کاربردی برای پیشبرد اهداف این صنعت برای کشور ارائه دهد؛ بنابراین امید است با تکیه‌بر توان علمی و پژوهشی در دانشگاه آزاد اسلامی، اجرای نظام موضوعات گردشگری نقش مهمی در هموارسازی مسیر توسعه صنعت گردشگری و پیشرفت روزافزون برای ایران اسلامی داشته باشد.
آنا: تاکنون چه چالش‌هایی را مطابق با نیاز، اسناد بالادستی کشور و صنایع احصا کرده و چه نظام موضوعاتی را تدوین کرده‌اید؟

صیداوی: در تدوین نظام موضوعات گردشگری ۶ چالش با عنوان‌ ضعف در گردشگری کشاورزی، ضعف گردشگری روستایی و عشایری، توسعه‌نیافتگی گردشگری ساحلی، ضعف در توسعه ظرفیت‌های صنعت گردشگری سلامت، مدیریت ناکارآمد ظرفیت‌های گردشگری ورزشی و ضعف در مدیریت گردشگری فرهنگی بررسی شده است.

آنا: آیا تفاهم‌نامه‌هایی با صنایع، سازمان‌ها و نهادها در راستای برنامه علمی استان گیلان امضا کرده‌اید؟

صیداوی: دانشگاه آزاد اسلامی با برخی سازمان‌های مرتبط با گردشگری و زیرساخت‌های آنها تفاهم‌نامه‌هایی منعقد کرده و در تلاش برای تعامل سازنده با آنها و سایر سازمان‌هاست.

آنا: آیا فعالیت تحقیقاتی، کتاب، ترجمه، تألیف، همایش یا وبینار علمی منطبق با برنامه‌های علمی استان گیلان داشته‌اید؟

صیداوی: طرح‌های تحقیقاتی، انتشارات علمی و فعالیت‌های پژوهشی مختلفی در این راستا برنامه‌ریزی و در حال انجام است، درواقع تلاش می‌شود با انجام مجموعه اقداماتی هدفمند، بخشی از مسائل و مشکلات گردشگری کشور برطرف شود.

آنا: آیا به‌منظور گفتمان‌ مشترک میان دانشجویان، استادان و محققان برای حل چالش‌های احصا شده اقداماتی انجام داده‌اید؟