به گزارش گروه جهان خبرگزاری آنا، جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا در ماه‌های اخیر تمام توان و انرژی خود را صرف به تصویب رساندن لایحه ۱.۹ میلیارد دلاری برای غلبه بر پیامدهای ویروس کرونا کرده و تا حدودی هم توانسته پیامدهای سیاست‌های داخلی دولت قبلی را سروسامان دهد اما در صحنه سیاست خارجی و روابط بین‌الملل کماکان مشکلاتی که این کشور در تعامل با دیگر ملل مخصوصاً کشورهای مستقل غیرهمسو دارد لاینحل باقی مانده‌اند.

اگرچه ایالات‌متحده با ماهیت توسعه‌طلبانه و ریاکارانه‌ای که دارد مطمئناً باید گرفتاری‌های بسیار زیاد و متنوعی در سطح بین‌الملل داشته باشد اما اگر بخواهیم به چالش‌های اصلی این کشور را برشماریم، پنج مورد در رأس لیست قرار خواهند گرفت.

شاید با اطمینان کامل بتوان گفت که اولین چالش بزرگ آمریکا در امور بین‌الملل نحوه مقابله این کشور باقدرت فزاینده و همه‌جانبه چین است که در حال حاضر بزرگ‌ترین تهدید برای خوی استعماری ایالات‌متحده محسوب می‌شود.

بایدن مجبور است واقع‌گرا باشد تا از انزوای بیشتر واشنگتن در صحنه جهانی بکاهد

از منظر اقتصادی، چین تا پایان دهه جاری آمریکا را پشت سر خواهد گذاشت. بعلاوه پکن نفوذ خود در تجارت و سرمایه‌گذاری در دیگر کشورها را به‌شدت افزایش داده است. در اولین مکالمه بین جو بایدن و شی جینگ پی رئیس‌جمهور چین در فوریه سال جاری که دو ساعت طول کشید بایدن، شی را با اتهامات نقض حقوق بشر زیر فشار قرار داد و رهبر چین هم از دخالت آمریکا در امور داخلی کشورش شکایت کرد.

دیرک گراسمن تحلیلگر برجسته دفاعی در شرکت کورپوریشن راند به همه موارد مهم تنش‌زا بین آمریکا و چین اشاره کرده است. وی می‌گوید سرنوشت تایوان، تنش در دریای چین جنوبی، و ستیزه همیشگی در خصوص مالکیت معنوی و جاسوسی سایبری ازجمله موارد اصلی تنش‌زا در روابط بین پکن و واشنگتن هستند. وی تصریح می‌کند روابط بین دو کشور در پایین‌ترین سطح خود از زمان آغاز مناسبات در سال ۱۹۷۹ تابه‌حال قرار دارد.

بدون شک دومین چالش بزرگ دولت بایدن در صحنه سیاست خارجی بازگشت این کشور به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران موسوم به برجام است

اما خوب حالا بایدن باید چه کند؟ قدرت اقتصادی چین که قرار نیست به‌یک‌باره کاهش یابد اگرچه گراسمن معتقد است چین یک سری آسیب‌پذیری‌ها هم دارد ازجمله فقدان نسبی هم‌پیمان در جهان. غربی‌ها متعصبانه به‌جای اینکه در فکر تعامل بیشتر و درک متقابل باشند بایدن را ترغیب می‌کنند در یک برنامه بلندمدت دست به یارگیری بیشتر در سطح جهان بزند تا درنهایت حوزه نفوذ چین را محدودتر کند.

دولت ترامپ هم همین رویکرد را انتخاب کرده بود اما در سطح اتهام‌زنی به چین در خصوص انتشار ویروس کرونا و جنگ تجاری ماند و درجا زد. به همین دلیل است که تحلیلگران واقع‌گرا از دولت بایدن انتظار دارند به نگرانی‌های چین احترام بگذارد، به دلایل واهی در شرق آسیا ایجاد تنش نکند و در قالب قانونی مشکلات خود و هم‌پیمانانش با چین را بررسی کرده و اقدام به یافتن راهکار مناسب کند.

بیشتر بخوانید:

هم‌اکنون در خصوص برجام چیزی به‌غیراز بی‌اعتمادی حاکم نیست هرچند دولت بایدن اعتقاد دارد می‌تواند به مسیر گذشته بازگردد. وزارت خارجه آمریکا گفته در حال برداشتن گام‌های مورد نیاز برای برداشتن تحریم‌های غیر مربوط به برجام است. اما مشکل اینجاست که در طرف مقابل احساس خوبی آن‌هم به دلیل عهدشکنی‌های آمریکا در دوره ترامپ وجود ندارد. ایرانی‌ها اصلاً به اینکه آمریکایی‌ها به تعهدات خود به‌موقع و کامل عمل کنند اعتقادی ندارند.

ایرانی‌ها اصلاً به اینکه آمریکایی‌ها به تعهدات خود به‌موقع و کامل عمل کنند اعتقادی ندارند

مسئله تعامل با ایران تنها بازگشت به توافق نیست. در فوریه سال جاری جنگنده‌های آمریکایی مواضع نیروهای مردمی عراقی تحت حمایت ایران که در سوریه و عراق درگیر جنگ با تروریست‌های داعش بودند را بمباران کردند و گرهی دیگر بر گره کور روابط ایران و آمریکا زدند. به گفته کارشناسان و با رجوع به واقعیات، این آمریکا بود که اول از توافق خارج شد و تحریم‌ها علیه ایران را بازگرداند و انتظار از بایدن چیزی نیست به‌جز رفتار منطقی که همانا بازگشت به برجام است و بعدازآن می‌توان در خصوص بازگشت ایران به تعهداتش صحبت کرد و به این وسیله گامی مؤثر به‌سوی اعتمادسازی برداشت.

چالش بزرگ سوم که بایدن را به شرکت در امتحانی سخت درزمینهٔ روابط بین‌الملل رهنمود می‌کند نقش میانجیگری در مسئله فلسطین و اسرائیل است. در یک‌سو، اسرائیل مهم‌ترین هم‌پیمان واشنگتن در منطقه غرب آسیا ایستاده و در سوی دیگر، فلسطین که جهان روزبه‌روز به موضع به حقش بیشتر پی می‌برد و دیگر نمی‌توان با هیاهوی رسانه‌ای و انگ تروریسم صدای مردمش برای داشتن کشوری مستقل و پایان اشغال خاموش کرد.

دولت بایدن به‌تازگی اعلام کرده است که روند کمک مالی به فلسطینی‌ها از سر گرفته خواهد شد که باعث پرداخت حدود ۲۳۵ میلیون دلار در قالب کمک‌های بشردوستانه به فلسطینی‌ها خواهد شد. این تصمیم دولت بایدن با انتقاد اسرائیل روبرو شد.

مثل همه موارد ذکرشده درباره ایران و چین اگر آمریکا واقعاً قصد حل مسئله فلسطین را دارد باید واقع‌گرایانه و منصفانه به قضیه نگاه کند که بعید است چنین انتظاری برآورده شود

دولت دونالد ترامپ این کمک‌ها را قطع کرده و موضع کاملاً حامی اسرائیل به خود گرفته بود. ترامپ در چهارچوب یک طرح به نام معامله قرن که جرد کوشنر داماد وی مبتکر و پیشران آن بود قصد این را داشت که با حمایت جدی از اسرائیلی‌ها به مسئله فلسطین پایان دهد که البته آن طرح معامله قرن هم به‌جایی نرسید.

در مقابل ازسرگیری کمک به فلسطینی‌ها بایدن تأکید کرده است که سفارت آمریکا در قدس باقی خواهد ماند. می‌بینیم که مسئله فلسطین و اسرائیل بسیار پیچیده است و اقدامات حمایتی آمریکا از فلسطین اصلاً متناسب با حمایت‌های واشنگتن از تل‌آویو نیست. تقریباً ۳۰ سال پیش بود که بیل کلینتون رئیس‌جمهور وقت آمریکا به‌عنوان میانجی شاهد امضای قرارداد صلح اسلو بین یاسر عرفات رهبر سازمان آزادی‌بخش فلسطین و اسحاق رابین نخست‌وزیر اسرائیل بود اما از آن زمان تابه‌حال صلحی در کار نبوده است. مثل همه موارد ذکرشده درباره ایران و چین اگر آمریکا واقعاً قصد حل مسئله فلسطین را دارد باید واقع‌گرایانه و منصفانه به قضیه نگاه کند که بعید است چنین انتظاری برآورده شود.

چالش چهارم بایدن در صحنه سیاست خارجی در خصوص روسیه است. تحلیلگران سیاست خارجی درزمینهٔ اینکه روسیه تا چه میزان می‌تواند تهدیدی برای آمریکا باشد نظرهای متفاوت دارند. اتهاماتی که به مسکو در خصوص دخالت در انتخابات ریاست جمهوری ایالات‌متحده در سال ۲۰۱۶ زده شد و نیز ادعا در خصوص هک شبکه‌های امنیتی آمریکا به‌وسیله روسیه ازجمله مواردی هستند که احتمالاً حتی در صورت اینکه اثبات هم نشوند در تصمیم بایدن برای برقراری ارتباط دوستانه با روسیه تأثیر خواهند گذاشت.

بایدن تحت فشار تندروها در تنظیم سیاست خارجی

اگرچه اقتصاد روسیه در میان ۱۰ اقتصاد برتر جهان قرار ندارد اما از بابت نظامی و مخصوصاً هسته‌ای یک ابرقدرت محسوب می‌شود به همین دلیل است که بایدن قول داده است که نسبت به روسیه از ترامپ هم سختگیرتر باشد. در خصوص ماجرای ناراضی روس الکسی ناوالنی هم موضع آمریکا خصمانه بود و واشنگتن تحریم‌هایی را علیه برخی مقامات روس در نظر گرفت.

به‌هرحال روسیه از اهمیت ویژه‌ای برای اروپا برخوردار است زیرا بیشترین میزان گاز اروپا را روسیه تأمین می‌کند. از جاییکه تقریباً همه کشورهای اروپای غربی و شمالی هم‌پیمان آمریکا به‌حساب می‌آیند آمریکا خیلی نمی‌تواند موضع هجومی و دشمنانه با روسیه داشته باشد و باید به فکر امنیت اروپا هم باشد؛ بنابراین به‌احتمال‌زیاد اقدامات بایدن علیه روسیه به نظر می‌رسد که ژست‌های تبلیغاتی باشند و در عالم واقعیت کاخ سفید مجبور است که اقدام به حل مشکلاتش با کرملین کند تا بتواند دیگر اهداف سیاست خارجی خود را در اقصی نقاط جهان راحت‌تر به‌پیش ببرد.

چالش پنجمی که آمریکا سال‌هاست با آن روبرو است نحوه تعامل این کشور با کوبا است. بایدن در این خصوص با رقابت بر سر فشار آوردن بر کوبا روبرو خواهد بود. تندروها که غالباً از حزب جمهوری‌خواه هستند از رئیس‌جمهور جدید می‌خواهند که فشار دوره ترامپ بر کوبا را حفظ کند و دولت هاوانا را حامی تروریسم بداند. سناتورهای جمهوری‌خواه تد کروز، مارکو روبیو و ریک اسکات و سناتور دموکرات باب منندز از جمله حامیان سیاست فشار بر کوبا هستند اما ۸۰ نماینده مجلس نمایندگان از بایدن خواسته‌اند که سیاست آمریکا در قبال کوبا را مانند دوره باراک اوباما رئیس‌جمهور سابق ملایم‌تر کند.

جن ساکی مدیر رسانه‌ای کاخ سفید اخیراً گفته است که تغییر سیاست کشورش در قبال کوبا بخشی از اولویت‌های دولت بایدن نیست.

البته در پاسخ به این اظهارنظر می‌توان گفت که اولویت بودن یا نبودن، از چالشی بودن روابط با یک کشور نمی‌کاهد. به‌هرحال کوبا در همسایگی آمریکاست و ایالت فلوریدا هم میزبان خیل عظیمی از کوبایی‌های مهاجر یا فراری است که رأی آن‌ها در انتخابات آمریکا تأثیرگذار است؛ بنابراین به‌احتمال‌زیاد بایدن پس از روشن کردن وضعیت چالش‌های بزرگ‌تر مجبور است به موضوع کوبا هم بپردازد و همان‌گونه که در کمپین انتخاباتی اعلام کرد روابط با کوبا را مانند دولت اوباما شکل دهد زیرا وی هم‌اکنون مسئولیت ریاست جمهوری را بر عهده دارد و باید که محتاط‌تر باشد.

انتهای پیام/۴۱۵۵/