گزارش جهانی مواد مخدر در سال ۲۰۲۰ / از کرونا تا پیچیدگی و گسترش بازار تولید و مصرف مواد مخدر

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا از کادراس، جدیدترین روند مصرف و مقابله با انواع مواد مخدر در این گزارش جهانی مواد مخدر در سال ۲۰۲۰ موردبررسی و تحلیل قرار گرفته است. موضوعاتی همچون تأثیر همه‌گیری جهانی کووید – ۱۹ بر بازار مواد، تشدید پیچیدگی و گسترش بازارها ازجمله روندهای جدیدی است که این گزارش به ره‌گیری آن‌ها پرداخته است.

تأثیر کووید – ۱۹ بر بازار مواد

شیوع کووید-19 در جهان تأثیری همچون بحران اقتصادی ۲۰۰۸ برجا می‌گذارد. تأثیر این بیماری بر بازار مواد نامشخص است و نمی‌تواند پیامدهای آن را به‌دقت پیش‌بینی کرد، اما چیزی که روشن است گستردگی این تأثیر است. با تداوم یافتن محدودیت‌ها که دسترسی به پیش‌سازها و دیگر مواد شیمیایی را دشوار ساخته، برخی از تولیدکنندگان ناچار از تلاش برای یافتن راه‌های جدید برای تولید مواد مخدر شده‌اند.

وقتی بحران اقتصادی در سال ۲۰۰۸ به روزهای سخت خود رسید، برخی مصرف‌کنندگان مواد مخدر، شروع به جست‌وجوی مواد مصنوعی ارزان‌تر کرده و الگوی مصرف به‌سوی تزریق سوق پیدا کرد. در این میان حکومت‌ها نیز بودجه‌های مرتبط با مواد مخدر را کاهش دادند.

فوری‌ترین اثر کروناویروس بر قاچاق مواد مخدر را می‌توان در کشورهایی که مقادیر بسیار زیادی توسط پروازهای هواپیمایی‌ تجاری قاچاق می‌شود یافت.

در بلندمدت اما، افت اقتصادی و محدودیت‌های اعمال‌شده بر رفت‌وآمد می‌تواند موجب اختلال در بازار مواد مخدر شود. از سوی دیگر افزایش بیکاری و کاهش فرصت‌های شغلی نیز احتمال گرایش پیدا کردن افراد فقیر و نابرخوردار به الگوهای مضر مصرف مواد و یا دچار شدن آنان به اختلال سوءمصرف و یا رو آوردن به فعالیت‌های مرتبط با مواد (چه تولید یا چه ترانزیت) را افزایش می‌دهد.

گسترش و پیچیدگی: رشد بازار

الگوهای رشد جمعیت مصرف‌کننده به‌طور نسبی گویای گسترش بازار است. مصرف مواد مخدر در سراسر جهان در حال افزایش یافتن است، هم از منظر میزان کلی مصرف و هم ازنظر نسبت جمعیت جهان که مواد مصرف می‌کنند. در سال ۲۰۰۹ شمار مصرف‌کنندگان جهان ۲۱۰ میلیون تن برآورد شده بود که ۴٫۸ درصد جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله جهان را تشکیل می‌داده است؛ این میزان در سال ۲۰۱۸ به ۲۶۹ میلیون مصرف‌کننده رسیده ۵٫۳ درصد از جمعیت کلی جهان را تشکیل می‌دهد.

شهرنشینی؛ نیرومحرکه کنونی و آینده بازارهای مواد

چه در کشورهای توسعه‌یافته و چه در کشورهای درحال‌توسعه، مصرف مواد مخدر در مناطق شهری از نواحی روستایی بالاتر است. حرکت جمعی مردم از روستاها به شهرها و شهرستان‌ها (امروزه بیش از نیمی از جمعیت جهان در مناطق شهری زندگی می‌کنند، درحالی‌که این رقم در سال ۱۹۶۰، ۳۴ درصد بوده است) به‌طور نسبی گویای افزایش مصرف مواد نیز هست.

درحالی‌که عامل ثروت با افزایش مصرف مواد مخدر دارای همبستگی است، اما معمولاً این فقیرترین اقشار هستند که بزرگ‌ترین هزینه‌های اختلال‌ها را در سراسر جهان می‌پردازند. بااین‌حال مصرف مواد در کشورهای توسعه‌یافته رایج‌تر از کشورهای درحال‌توسعه است. به همین ترتیب، موادی همچون کوکائین با اقشار ثروتمندتر جهان قرین‌تر هستند.

نرخ ظهور موادی که تحت کنترل بین‌المللی نیستند تغییر چندانی نکرده، اما شبه‌افیون‌های خطرناک جدید در حال افزایش هستند.

بازارهای مواد به‌طور فزاینده‌ای دچار پیچیدگی می‌شود. مواد گیاه‌پایه نظیر کانابیس، کوکائین و هروئین به صدها ماده مصنوعی دیگر افزوده شده که احتمالاً هنوز تحت کنترل بین‌المللی قرار ندارند. همچنین افزایش سریعی نیز در مصرف غیرپزشکی داروهای تجویزی به وجود آمده است.

تحول سریع بازار

در آسیای مرکزی و فدراسیون روسیه افیون‌ها در حال جایگزینی با مواد مصنوعی هستند و بازار مت‌آمفتامین در افغانستان و عراق در حال رشد کردن است. در همه کشورها و مناطقی که مصرف غیرپزشکی کانابیس قانونی شده، این مصرف رو به افزایش گذاشته است.

ازجمله کانادا، اروگوئه و ۱۱ ایالت از آمریکا که تولید و فروش محصولات کانابیس برای مصارف غیرپزشکی و درمانی آزادشده، شاهد افزایش مصرف بوده‌اند.

اقشار نا برخوردار اصلی‌ترین هدف آسیب‌ ناشی از بازارهای قانونی و غیرقانونی مواد بوده‌اند. شبه افیون‌های دارویی که برای کاهش درد و مراقبت تسکینی به کار گرفته می‌شوند، عمدتاً در کشورهای دارای درآمدهای بالاتر در دسترس هستند. داروهای مسکن به‌طور نامتوازنی میان مناطق مختلف توزیع‌شده است. بیش از ۹۰ درصد شبه افیون‌های دارویی در سال ۲۰۱۸ در همین کشورها در دسترس مصرف پزشکی بوده است.

اقشار فقیرتر بیشتر در معرض خطر اختلال‌های سوءمصرف مواد هستند. در سال ۲۰۱۸ حدود ۳۵.۶ میلیون نفر از مردم از اختلال‌های سوءمصرف مواد رنج‌ برده‌اند. فقر، آموزش محدود و نیز حاشیه‌نشینی اجتماعی خطر اختلال‌های سوءمصرف مواد را افزایش داده و پیامدهای آن را تشدید می‌کند.

ارتباط میان مواد مخدر و خشونت نیز پیچیده است. تشخیص همه روابط علنی موجود میان مصرف مواد روان‌گردان و خشونت امر دشواری است. اطلاعات محدودی که در سطح جهانی داریم، نشان از وجود ارتباطی وثیق میان مسمومیت ناشی از مصرف مواد و قتل دارد.

رونده ای جدید مصرف مواد

امروزه کانابیس پرمصرف‌ترین و شبه‌افیون‌ها خطرناک‌ترین مواد جهان برشمرده می‌شود. برآوردهای انجام‌شده، نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۸، کانابیس با ۱۹۲ میلیون مصرف‌کننده در جهان جایگاه نخست را به خود اختصاص داده است. انواع شبه افیون‌ها نیز با ۵۸ میلیون مصرف‌کننده در جایگاه دوم جهان قرار دارد. این دو ماده همچنین ۶۶ درصد (۱۶۷ هزار مورد) از مرگ‌های ناشی از اختلال‌های سوءمصرف مواد در سال ۲۰۱۷ را به خود اختصاص داده بودند و همچنین ۵۰ درصد از ۴۲ میلیون سالی که درنتیجه معلولیت یا مرگ زودرس از دست رفته و از عمر افراد کم شده‌اند، به دلیل مصرف شبه افیون‌ها و کانابیس بوده است. بیش از ۱۱ میلیون تن از مردم به مصرف مواد از طریق تزریق پرداخته‌اند، در حالیکه ۱.۴ میلیون تن از آنان مبتلا به HIV، ۵.۵ میلیون تن مبتلا به هپاتیت سی و همچنین ۱.۲ میلیون تن نیز مبتلا به این هردو بیماری هستند.

در غرب، مرکز و شمال آفریقا، مصرف غیرپزشکی شبه افیون‌های مصنوعی به بحران سلامت عمومی منجر شده است. در این مناطق عمدتاً ترامادول مصرف بالایی دارد و در شمال آمریکا فنتانیل.

بازار محرک‌ها بیشتر تحت تسلط کوکائین و شیشه است و مصرف هر دو ماده در بازارهای اصلی خود در حال افزایش است. بیش از ۱۹ میلیون نفر در سال ۲۰۱۸ اقدام به مصرف کوکائین کرده‌اند، درحالی‌که تقریباً ۲۷ میلیون نفر در همین سال انواع آمفتامین‌ها را به مصرف رسانده‌اند. در منطقه آسیای جنوب شرقی محرک‌های آمفتامینی بیش از هر ماده دیگری به مصرف می‌رسد.

 زنجیره عرضه

عرضه مواد گیاه‌پایه با وجود کاهش نسبی همچنان در سطح بالایی قرار دارد. اما مناطق تحت کشت خشخاش در سال ۲۰۱۹ نیز (با 240 هزار و 800 هکتار) برای دومین سال پیاپی کاهش یافته است. این کاهش به دلیل کاهش کشت در افغانستان و میانمار بوده است. همچنین مقادیر افیون‌های کشف شده (با ۷۰۴ تن) در سال ۲۰۱۸ نسبت به سال قبل کاهش چشمگیری داشته است. 

کشت بوته کوکا نیز در سطحی بسیار بالا و تاریخی 244 هزار و 200 هکتار) ادامه یافته است. درواقع مناطق تحت کشت کوکا در سال‌های ۲۰۱۷ – ۲۰۱۸ نسبتاً ثابت مانده است. بااین‌وجود برآوردها نشان می‌دهد که تولید جهانی کوکائین دیگربار به رکورد بی‌سابقه‌‌ای (یک هزار و 723 تن) برسد. البته میزان کشفیات این ماده در سراسر جهان نیز با اندک افزایشی به یک هزار و 131 تن رسیده است.

در سال ۲۰۱۸ کشفیات مت‌آمفتامین (عمدتاً محرک‌های آمفتامینی) با ۲۲۸ تن رکورد جدیدی ثبت کرد.

قاچاقچیان نیز با تغییر مسیرها و روش‌های تولید هروئین، کوکائین و مت‌آمفتامین جان‌سختی نشان دادند و درصدد شکل دادن به الگوی تجاری جدیدی برآمده‌اند.

انتهای پیام/4155/پ